პლანკის ტემპერატურა

პლანკის ტემპერატურა — ტემპერატურის ერთეული პლანკის ერთეულთა სისტემაში; სახელი ეწოდა გერმანელი ფიზიკოსის მაქს პლანკის პატივსაცემად.

პლანკის სისტემაში ძირითად ერთეულებად არჩეულია შემდეგი ფუნდამენტური ფიზიკური მუდმივები: სინათლის სიჩქარე c, გრავიტაციული მუდმივა G, დირაკის მუდმივა (პლანკის მუდმივა გაყოფილი 2π-ზე) ℏ და ბოლცმანის მუდმივა k. ამ ერთეულების მეშვეობით პლანკის ტემპერატურა $T_{P}$ გამოიხატება შემდეგნაირად:

$T_{\text{P}}={\frac {1}{k}}{\sqrt {\frac {\hbar c^{5}}{G}}}$

თუ ფორმულაში შემავალ სიდიდეებს გამოვხატავთ ერთეულთა საერთაშორისო სისტემის (SI) ერთეულებში, მივიღებთ პლანკის ტემპერატურის მნიშვნელობას SI-ში. ყველაზე ზუსტი მნიშვნელობების გამოყენება 2020 წლისთვის $c,\,G,\,\hbar$ და $k$ მივიღებთ:

$T_{\text{P}}=1,416784\cdot 10^{32}$ К

ფარდობითი ცდომილით (ფარდობითი სტანდარტული გადახრით) ტოლი $2,3\cdot 10^{-5}$. ამრიგად, პლანკის ერთეულთა სისტემაში ტემპერატურის ერთეული 1,416808·10³²-ჯერ აღემატება ტემპერატურის კელვინის ერთეულს SI-ში.

პლანკის ტემპერატურა არის პლანკის ერთ-ერთი ერთეული, რომელიც წარმოადგენს ფუნდამენტურ ზღვარს კვანტურ მექანიკაში. თანამედროვე ფიზიკურ თეორიას არ შეუძლია აღწეროს რაიმე უფრო მაღალი ტემპერატურის მქონე გრავიტაციის კვანტური თეორიის არარსებობის გამო. პლანკის ტემპერატურაზე მაღლა, ნაწილაკების ენერგია იმდენად დიდი ხდება, რომ მათ შორის არსებული გრავიტაციული ძალები შედარებულია სხვა ფუნდამენტურ ურთიერთქმედებებთან. კოსმოლოგიის ამჟამინდელი კონცეფციების თანახმად, ეს არის სამყაროს ტემპერატურა დიდი აფეთქების პირველ მომენტში (პლანკის დრო).

პლანკის ტემპერატურის სისტემაში ენერგიის ნებისმიერი გადაცემა არ გამოიწვევს ამ ტემპერატურის ზრდას, არამედ, პირიქით, მთელი სისტემის გაგრილებას შავი ხვრელების წარმოქმნით. ამრიგად, პლანკის ტემპერატურაზე სისტემაში შესული ნებისმიერი ენერგია აუცილებლად გარდაიქმნება მასად.

პლანკის ტემპერატურაზე სისტემის მიერ წარმოქმნილ გამოსხივებას ექნება პლანკის სიგრძის ტოლი ტალღის სიგრძე.

იხილეთ აგრეთვე

• აბსოლუტური ნული

რესურსები ინტერნეტში

• NIST: Planck temperature
• What is the opposite of absolute zero?