პიტა
პიტა — მრგვალი, ბრტყელი უსაფუარო პური, რომელსაც აცხობენ უმაღლესი ხარისხის ხორბლის ფქვილიდან. ეს პური განსაკუთრებით პოპულარულია ხმელთაშუა ზღვის სანაპიროზე და შუა აღმოსავლეთში.
პიტის პური არის ორფენიანი, ბრტყელი ანუ „ჯიბისებრი“ ფუნთუშეული ნაწარმი.
აღსანიშნავია, რომ მას ზოგჯერ დამატებითი ინგრედიენტების გარეშე აცხობენ, ხან კი საერთოდაც სეზამის მარცვლებით ან რომაული ქინძის თესლით ფარავენ. პიტას კულინარიაში სხვადასხვა ფუნქცია აქვს, ხშირად მასში ფალაფელს, ნაირ-ნაირ სალათასა თუ ხორცსაც კი დებენ.
პიტის პური ძალიან მოსახერხებელია წასახემსებლად ან სწრაფი კვებისთვის. პიტის პურის ნატეხებით მიირთმევენ სხვადასხვა პროდუქტისგან მომზადებულ, საწებლისებურ ნაზავებს, რომელთა დაგემოვნება ძალიან სასიამოვნოა.
ეტიმოლოგია რედაქტირება
ასეთი პური პირველად ნახსენები არის ძველ აღთქმაში: ებრაულ ენაზე ორიგინალში ნახსენებია „პატ ლეჰემი“, რომელიც შეიძლება ითარგმნოს როგორც „დიდი პურის პიტა“, „პური“.
თანამედროვე გაგებით, სიტყვა „პიტა“ ებრაულ ენაზე გამოიყენება 1950-იანი წლებიდან[1].
არაბული პიტა რედაქტირება
არაბული ტრადიციული პიტას გამორჩეული თვისება ის არის, რომ პიტას გამოცხობისას ცომში წარმოქმნილი წყლის ორთქლი გროვდება ბუშტში ნამცხვრის ცენტრში და გამოყოფს ცომის ფენებს. ამრიგად, ტორტის შიგნით იქმნება ჯიბე, რომლის გახსნა შესაძლებელია პიტას პირას მკვეთრი დანით დაჭრით და რომელშიც სალათების ან ხორცის შეტანა შეიძლება. ტრადიციული არაბული პიტას საშუალო დიამეტრი, ჩვეულებრივ, 15-20 სანტიმეტრია.
ისტორია რედაქტირება
ოთხი ათასი წლის წინ, პურს განსაკუთრებული მნიშვნელობა ენიჭებოდა ისეთ საზოგადოებებში, როგორიცაა ბაბილონური მესოპოტამია, სადაც წარმოიშვა ადრეული წერილობითი ჩანაწერები და პურის ცხობის რეცეპტები.
კვიპროსში პიტა ჩვეულებრივ უფრო მრგვალი, ფაფუკი და ცხვება თუჯის ტაფაზე. იგი გამოიყენება სუულაკიას, შეფტალიას, ჰალუმისთვის, ლუნცასთან და გიროსთვის. საბერძნეთში სიტყვა pita ნიშნავს საკონდიტრო ნაწარმს და ის ჩვეულებრივ გამოიყენება სხვადასხვა ნამცხვრებისა და საკონდიტრო ნაწარმისთვის.
ოქსფორდის ინგლისურ ლექსიკონში მოხსენიებული სიტყვის ინგლისურ ენაზე პირველად მოხსენიება მოხდა 1936 წელს[2]. ინგლისური სიტყვა ნასესხია თანამედროვე ბერძნულიდან πίτα-დან, თავის მხრივ ბიზანტიური ბერძნულიდან πίτα-დან პური, ნამცხვარი, ღვეზელი, პიტა (დამოწმებულია 1108 წელს)[2].
ამასთან, ძველ ტექსტებში ან შუა საუკუნეების არაბულ მზარეულთა წიგნებში არ არის დაფიქსირებული ორთქლით გაჟღენთილი, ორშრიანი ჯიბის პიტა და საკვების ისტორიკოსების აზრით, მაგალითად ჩარლზ პერი და გილ მარქსი, ვარაუდობენ რომ ასეთი პური უფრო გვიან განვითარდა [3][4].
ლიტერატურა რედაქტირება
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ თარგი:Книга «Pita (in our sense) is new in Hebrew. … the oldest written primary source… 1955»
- ↑ 2.0 2.1 თარგი:OED
- ↑ შეცდომა ციტირებაში არასწორი ტეგი
<ref>; სქოლიოსათვისMarks 2010არ არის მითითებული ტექსტი; $2 - ↑ Helman, Anat (28 October 2015) Jews and Their Foodways. Oxford University Press. ISBN 9780190265434.