პაპიროლოგია
პაპიროლოგია (ინგლ. Papyrology, შეიქმნა ორი ბერძნული სიტყვისგან ბერძ. πάπυρος და ბერძ. λόγος) — სამეცნიერო დისციპლინა, რომელიც პაპირუსზე ძველეგვიპტურ ტექსტებს შეისწავლის. პაპირუსს ამზადებენ ჭაობის მცენარის „Cyperus papyrus“-გან რომელიც წარმოადგენს ისლისებთა ჯიშის ერთლებნიან მცენარეთა ოჯახს. აღსანიშნავია, რომ ამ უძველესი ტექსტების მიმართ ისტორიკოსთა და მეცნიერთა ყურადღება იმთავიდანვე, უდიდესი ინტერესის ობიექტი იყო. აღმოჩენილი პაპირუსის ტექსტები შეიცავდა არა მარტო ძველეგვიპტურ დამწერლობას, არამედ ლათინურსა და ბერძნულსაც. უნიკალური ისტორიული დოკუმენტები (დაწერილია პაპირუსზე), შემონახული და გადარჩენილი იქნა ეგვიპტის ცხელი კლიმატის საშუალებით. ამ უძველესი ისტორიის მქონე ქვეყნებში ასევე აღმოჩენილი იქნა პაპირუსები არამეული, ძველრომაული, სირიული, ლიბიური, ეთიოპიური, კოპტური, ფეჰლევური და არაბული ტექსტებით. თავდაპირველად “პაპიროლოგია”, იკვლევდა ძველბერძნულ და ლათინურ ენაზე შედგენილ პაპირუსის ტაქსტებს, რადგან ძველეგვიპტური იეროგლიფების გაშიფრა ვერ ხერხდებოდა. დიდმა ფრანგმა ეგვიპტოლოგმა და ენათმეცნიერმა ჟან-ფრანსუა შამპლიონმა (ეგვიპტოლოგიის დამაარსებელი 1790-1832 წლები), როზეტის ქვაზე სამენოვანი წარწერის შესწავლის შემდეგ შეიმუშავა ძველეგვიპტური ენის გრამატიკის პირველი სახელმძღვანელო, თუმცა იეროგლიფების გაშიფვრამდე, ასევე ცნობილი ფრანგი მეცნიერი ფრანსუა ჯომარი ღრმად იყო დარწმუნებული, რომ ძველეგვიპტურ პაპირუსზე გამოსახული იეროგლიფები ვერასოდეს გაიშიფრებოდა. მიუხედავად ჯომარის ერთობ სკეპტიკური მოსაზრებისა, ჟან-ფრანსუა შამპლიონმა სათავე დაუდო უნიკალური ძველეგვიპტური ტექსტების გაშიფვრას, რამაც მსოფლიო ისტორიაში გარდატეხა მოახდინა. რადგან უამრავი ინფორმაცია იქნა გაშიფრული ეგვიპტესა და ზოგადად უძველესი სამყაროს შესახებ. თავად “პაპიროლოგია”, კი კიდევ უფრო საინტერესო და დამაინტრიგებელი სამეცნიერო დისციპლინა გახდა.