მუჰამად აბდო

მუჰამად აბდო (არაბ. محمد عبده; დ. 1849 — გ. 11 ივლისი, 1905) — ეგვიპტელი სწავლული, იურისტი და საზოგადო მოღვაწე, ისლამის ლიბერალი რეფორმატორი.

სწავლობდა ალ-აზჰარის უნივერსიტეტში. სტუდენტობის პერიოდში მოექცა ფილოსოფოსის და რელიგიური მოაზროვნის, ჯამალ ალ-დინ ალ-ავღანის პანისლამისტური იდეოლოგიის ქვეშ. ბრიტანული ოკუპაციის პერიოდში პოლიტიკური რადიკალიზმის გამო ეგვიპტიდან გასახლებული იყო 1882-1888 წლებში. სამშობლოში დაბრუნების შემდეგ შეუდგა იურიდიულ კარიერას; მსახურობდა მოსამართლედ, 1899 წელს კი მუფთი გახდა. თავის ძირითად ნაშრომში „ტრაქტატი ღმერთის ერთადერთობის შესახებ“ (Risālat al-tawḥīd) ცდილობდა დაემტკიცებინა, რომ ისლამი აღმატებული იყო ქრისტიანობაზე, ვინაიდან მას მეცნიერებისა და ცივილიზაციის მიღწევების მიმართ მეტი მიმღებლობა გააჩნდა. აბდოს მოღვაწეობის პირობებში მოხდა ეგვიპტეში ისლამური კანონმდებლობის, ადმინისტრაციისა და განათლების სისტემის ლიბერალიზება. ის ქადაგებდა თანასწორობის, მიუკერძოებლობის, საზოგადოებრივი კეთილდღეობის და კეთილგონიერების პრინციპების დაცვას, თუნდაც ეს წინააღმდეგობაში ყოფილიყო ყურანის ტექსტის აღიარებულ ინტერპრეტაციასთან; ასევე მომხრე იყო ბრიტანელებთან მშვიდობიანი თანამშრომლობისა, რის გამოც დაპირისპირებული იყო ეგვიპტის მმართველ (ხედივე) აბას II-თან და ნაციონალისტ პოლიტიკურ მოღვაწე მუსტაფა ქამილ-ფაშასთან.

რესურსები ინტერნეტში

მუჰამად აბდო — სტატია ენციკლოპედია ბრიტანიკიდან (ინგლისური)