მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ზოოლოგიური მუზეუმი

მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ზოოლოგიური მუზეუმი (რუს. Зоологи́ческий музе́й Моско́вского госуда́рственного университе́та) - ერთ -ერთი უდიდესი ზოოლოგიური მუზეუმი რუსეთში. ოფიციალური დაარსების თარიღი ითვლება 1791 წელი, როდესაც მოსკოვის უნივერსიტეტში შექმნილი ბუნებრივი კაბინეტი გადაკეთდა საბუნებისმეტყველო მუზეუმად.

მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ზოოლოგიური მუზეუმი
რუს. Зоологический музей Московского государственного университета
55°45′41″ ჩ. გ. 37°36′38″ ა. გ.
დაარსდა	1791
ქვეყანა	რუსეთი
მდებარეობა	Tverskoy District
ოფიციალური საიტი	http://zmmu.msu.ru/ და http://zmmu.msu.ru/en

თანამედროვე სამუზეუმო ფონდი შედგება 10 მილიონზე მეტი ერთეულისგან, რომელიც ყოველწლიურად იზრდება 25-30 ათასი ექსპონატით. მუზეუმის ყველაზე ფართო კოლექციებია ენტომოლოგიური (დაახლოებით 3 მილიონი ექსპონატი), ძუძუმწოვრების კოლექცია (200,000 -ზე მეტი) და ფრინველი (157,000).

2019 წლის მონაცემებით, ექსპოზიცია შეიცავს დაახლოებით 10 ათას ექსპონატს: ორი დარბაზი დაცულია სისტემური ნაწილისთვის, ერთი ევოლუციური და მორფოლოგიური ნაწილისთვის.

ისტორია

1755 წელს მოსკოვის უნივერსიტეტის დაარსების შემდეგ, მის საფუძველზე შეიქმნა რუსეთში ბუნებრივი ისტორიის ობიექტების პირველი საუნივერსიტეტო კოლექცია. იგი დაფუძნებული იყო მეცენატ აკინფი დემიდოვის კოლექციაზე, რომელიც მან შეიძინა 1740 -იანი წლების დასაწყისში ევროპაში ცნობილი ფრეიბერგის მინერალოგისა და ექიმ იოჰან ფრიდრიხ ჰენკელისგან. დემიდოვმა და მისმა ვაჟებმა მნიშვნელოვნად გააფართოვეს კოლექცია "ჰენკელის ოფისი" ცხოველებისა და მცენარეების გამხმარი ნაშთების, ასევე წიგნების ხარჯზე. 1750 -იანი წლების მეორე ნახევარში კოლექცია შემოვიდა მოსკოვის უნივერსიტეტში პროკოფის, გრიგორისა და ნიკიტა დემიდოვის ინიციატივით. 1757 წელს ძმებმა შეადგინეს შეთანხმება უნივერსიტეტისთვის „გენკელის კვლევის“ გადაცემის შესახებ, მაგრამ შეზღუდული სივრცის გამო კოლექცია თავდაპირველად ინახებოდა პეტერბურგში, ივან შუვალოვის სასახლეში.

1759 წელს კოლექცია გადავიდა მოსკოვში ბიბლიოთეკის შენობაში მიხაილ ხერასკოვის ხელმძღვანელობით. იმ დროს კოლექცია შედგებოდა დაახლოებით 6000 ერთეულისგან. კოლექციის საფუძველზე, მინერალური კაბინეტი შეიქმნა უნივერსიტეტის ბუნებრივი ისტორიის განყოფილებაში. 1761 წელს კოლექციამ გამოყო რამდენიმე ათეული კაბინეტი ფარმაცევტულ სახლში. 1760-იანი წლების შუა ხანებში კოლექციას ეწოდა "ბუნებრივი კაბინეტი". იმ დროს ის სამი განყოფილებისგან შედგებოდა - საბადო, ბუნებრივი და შერეული. საბუნებისმეტყველო ისტორიის კათედრის ხელმძღვანელობით, კოლექცია სისტემატიზირებული იყო, რისთვისაც პროფესორმა მატვეი აფონინამ მიიღო ტიტული "ბუნების ისტორიის დეპარტამენტის შემქმნელი".

1791 წელს, ბუნებრივი კვლევა გადავიდა მოხოვაიას ქუჩაზე მდებარე უნივერსიტეტის ახალ შენობაში, რომელიც აშენდა მატვეი კაზაკოვის მიერ 1786 წელს. კვლევისთვის გამოყოფილი იყო ცალკე ოთახი, რომელმაც დაიკავა გალერეის უმეტესი ნაწილი დიდი აუდიტორიის გვერდით.

საქმიანობა

მუზეუმი ავითარებს სამეცნიერო და საგანმანათლებლო საქმიანობას, არის ბიოლოგიური ლექციების ცენტრი, სამეცნიერო და საზოგადოებრივი პროექტების სექტორი, სადაც ციფრული ტექნოლოგიები გამოიყენება გამოფენისათვის. 2015 წელს მუზეუმი გამარჯვებული გახდა პოტანინის ფონდის კონკურსის "მუზეუმის შეცვლა ცვალებად სამყაროში" პროექტით "მუზეუმის მოლტი - სამეცნიერო და შემოქმედებითი ექსპერიმენტი".

2018 წლის მონაცემებით, მუზეუმი მოიცავს 10 მილიონზე მეტ ეგზემპლარს, რომელთაგან 8500 გამოფენილია. იგი მოიცავს მხოლოდ თანამედროვე ცხოველთა სახეობებს, ყველა ნამარხი ნაშთი გადაეცა მოსკოვის პალეონტოლოგიურ მუზეუმს, როდესაც შეიქმნა. ორი დარბაზი გამოყოფილია ბიოლოგიური სისტემატიკის დემონსტრირებისთვის, ხოლო ერთი ბიოლოგიის ევოლუციურ-მორფოლოგიური განყოფილებისთვის. ქვედა დარბაზში წარმოდგენილია თევზის, უხერხემლოების, ამფიბიების და ქვეწარმავლების კოლექცია, ხოლო ზედა დარბაზში ფრინველები და ძუძუმწოვრები.

ექსპოზიციის უმეტესობა ეძღვნება მასობრივი სახეობების წარმომადგენლებს, მაგრამ არის უნიკალური ობიექტებიც: სტელერის ძროხის სრული ჩონჩხი და მოხეტიალე მტრედის ჩონჩხი (ორივე ცხოველი გადაშენდა დაახლოებით 200 წლის წინ), ჩაყრილი გიგანტური პანდა, ასევე იშვიათი ტროპიკული პეპლებისა და ხოჭოების კოლექცია. მუზეუმის ერთ -ერთი უძველესი ექსპონატი არის ჭურვი, რომელიც გადაურჩა ხანძარს 1812 წელს.

მუზეუმის ფონდი მოიცავს უხერხემლოთა კოლექციას, რომელიც შედგება 200 000 -ზე მეტი ექსპონატისგან. ენტომოლოგიის დეპარტამენტი შედგება პალეარქტიკური მწერებისგან და მოიცავს 4 მილიონ ეგზემპლარს, მათ შორის სამხრეთ - აღმოსავლეთ აზიიდან, სამხრეთ ამერიკიდან და ავსტრალიიდან [14]. იქთიოლოგიური კოლექცია მოიცავს 21,000 საცავ ერთეულს. ჰერპეტოლოგიური ფონდი შედგება 15 000 ეგზემპლარისგან, რომელშიც შედის ამფიბიები და ქვეწარმავლები პოსტსაბჭოთა სივრციდან.

ერთ -ერთი უდიდესი სამუზეუმო კოლექცია არის ორნიტოლოგია, რომელიც 100 000 -ზე მეტი ფრინველის გვამს მოიცავს. ფრინველთა კლანჭებისა და ბუდეების კოლექცია ყველაზე დიდია აღმოსავლეთ ევროპისა და ჩრდილოეთ აზიის ქვეყნებს შორის. თეორიოლოგიური კოლექცია მოიცავს 210 000 ექსპონატს. ასევე დიდი ისტორიული ღირებულებაა მოლუსკების ჭურვების კოლექცია, რომელიც ეკუთვნოდა პროკოფი დემიდოვს, რომლითაც დაიწყო ბუნების ისტორიის კაბინეტი; მწერების შეგროვება გრიგორი ფიშერის მიერ; ფრინველებისა და ძუძუმწოვრების რამდენიმე ექსპონატი, გრიგორი ფიშერისა და კარლ რულიეს დროს, სტუდენტებთან ერთად გაკვეთილებზე და საჯარო ლექციებზე (მაგალითად, მთის გორილას თავის ქალა).

ლიტერატურა

• Иванов Д. Л., Кантор Ю. И. Малакологическая коллекция П. Г. Демидова в Зоологическом музее МГУ : Практ. пособие. — Москва: Издательство МГУ, 1991. — 94 с.
• Любарский Г. И. История Зоологического музея. Идеи, люди, структуры. — Москва: Товарищество научных изданий КМК, 2009. — 744 с. — ISBN 978-5-373-03809-6.
• Наумова Е. С. ЗООЛОГИЧЕСКИЙ МУЗЕЙ // Императорский Московский университет: 1755—1917: энциклопедический словарь / составители А. Ю. Андреев, Д. А. Цыганков. — М.: Российская политическая энциклопедия (РОССПЭН), 2010. — С. 258—259. — 894 с. — 2000 экз. — ISBN 978-5-8243-1429-8.
• Павлинов И. Я. Зоологический музей Московского университета: фрагменты истории (1755-1991). — Москва: Зоологические исследования, 2016. — Вып. 19. — С. 57—157.
• Павлинов И. Я., Иванов Д. Л. Зоологический музей МГУ: коллекции и люди. — Москва: Изд-во Товарищество научных изданий КМК, 2005. — 56 с. — ISBN 5-87317-162-9.

რესურსები ინტერნეტში

• zmmu.msu.ru — официальный сайт Зоомузея МГУ.