ვიკიპედია

მილისენტ ფოუსეტი

დემი მილიცენტ გარეტ ფოუსეტი, (დ. 11 ივნისი, 1847, ალდებურგი, ინგლისი — გ. 5 აგვისტო, 1929, ლონდონი, ინგლისი) — ინგლისელი პოლიტიკოსი, მწერალი და ფემინისტი.[1] მან მონაწილეობა მიიღო სუფრაჟისტულ კამპანიაში და 1897-1919 წლებში ხელმძღვანელობდა ბრიტანეთის ქალთა უფლებების უდიდეს ასოციაციას - ქალთა სუფრაჟისტული საზოგადოების ეროვნულ კავშირს (NUWSS). 2018 წელს ის პირველი ქალი გახდა, რომელსაც ქანდაკება დაუდგეს პარლამენტის მოედანზე.[2]

მილისენტ ფოუსეტი
დაბადების თარიღი 11 ივნისი, 1847, ალდებურგი, ინგლისი
გარდაცვალების თარიღი 5 აგვისტო, 1929, ლონდონი, ინგლისი
ცნობილია როგორც ინგლისელი პოლიტიკოსი, მწერალი და ფემინისტი
მეუღლე(ები) ჰენრი ფოუსეტი (1833-1884)
შვილ(ებ)ი ფილიპა ფოუსეტი (1868-1948)

ბიოგრაფია რედაქტირება

ახალგაზრდობა

მილიცენტ გარეტ ფოუსეტი 1847 წლის 11 ივნისს ალდებურგში. მილიცენტი იყო ბიზნესმენისა და პოლიტიკოსის, ნიუსონ გარეტის (1812–1893) და ლუიზას (1813–1903) [3] ათი შვილიდან მერვე.[2] ბავშვობაში ფოუსეტის უფროსმა დამ, ელიზაბეტ გარეტ ანდერსონმა, რომელიც ბრიტანეთის პირველი ქალი ექიმი გახდა, მას ემილი დევისი, ინგლისელი სუფრაჟისტი გააცნო.[2] 1858 წელს, 12 წლის ასაკში ფოუსეტი თავის დასთან, ელიზაბეტთან ერთად გააგზავნეს ლონდონში, ბლექჰითის კერძო პანსიონში. დემის და ლუიზას, გოგონა ფრედერიკ დენისონ მორისის, ნაკლებად ტრადიციული ანგლიკანური მღვდლის ქადაგებებზე დაჰყავდა, რომლის მოსაზრებებმა დიდი გავლენა მოახდინა ახალგაზრდა ქალის რელიგიურ შეხედულებებზე. 1865 წელს დემი დაესწრო ჯონ სტიუარტ მილის ლექციას.[2]

ქორწინება და ოჯახი რედაქტირება

 
მილისენტი და ჰენრი ფოუსეტი

ჯონ სტიუარტ მილიმ ფოუსეტს გააცნო ქალთა უფლებების სხვა აქტივისტები, მათ შორის - ჰენრი ფოუსეტი, პარლამენტის ლიბერალი წევრი. 1865 წელს ჰენრიმ ხელი სთხოვა მილისენტის დას, ელიზაბეტს, რომლისგანაც უარი მიიღო, მიზეზი კი ელიზაბეტის სურვილი იყო მთელი ყურადღება სამედიცინო კარიერაზე გაემახვილებინა. 1867 წლის 23 აპრილს ჰენრი ელიზაბეტის უმცროს დაზე, მილისენტზე დაქორწინდა.[2] 1858 წელს ჰენრი სროლის შედეგად დაბრმავდა. მას მერე, მილიცენტი მისი თანაშემწის როლს ასრულებდა.[3] ჰენრიზე ზრუნვის დროს, მილიცენტმა მწერლობის საქმიანობა დაიწყო. 1868 წელს წყვილს ერთადერთი შვილი - ფილიპა შეეძინა. ფილიპას სწავლის პერიოდში დედა ძალიან ეხმარებოდა და შედეგად, 1890 წელს, ფილიპა გახდა პირველი ქალი, ვინც კემბრიჯის მათემატიკური ტრიპოსის გამოცდებზე საუკეთესო ქულა აიღო.

1870 წელს ფილიპამ გამოაქვეყნა პოპულარული ნაშრომი - "პოლიტიკური ეკონომიკა დამწყებთათვის". 1872 წელს ფილიპამ მეუღლესთან ერთად სოციალურ და პოლიტიკურ თემებზე შექმნილი ესეები და ლექციები გამოაქვეყნა, რომელშიც მოთავსებულია მილიცენტის რვა ესე. 1875 წელს მან დააარსა ნიუნჰემის დარბაზი და მსახურობდა მის საბჭოში.[2]

1884 წლის 6 ნოემბერს ფოუსეტის ქმარი გარდაიცვალა. მილიცენტმა დროებით თავი დაანება საზოგადოებრივ ცხოვრებას, გაყიდა ორივე საოჯახო სახლი და ფილიპასთან ერთად გადავიდა დის, აგნეს გარეტის სახლში.[4] ფოუსეტმა აგნეს გარეტთან ერთად, ადრეულ ასაკში დაობლებული ოთხი ბიძაშვილი გაზარდა. 1885 წელს მან განაახლა მუშაობა, განსაკუთრებით დაინტერესებული იყო პოლიტიკით, იყო ქალთა ადგილობრივი მმართველობის საზოგადოების მთავარი წევრი. 1891 წელს ფოუსტმა დაწერა მერი უოლსტონკრაფტის წიგნის „ქალის უფლებების დაცვის“ ახალი გამოცემის შესავალი. 1899 წელს ფოუსეტს მიენიჭა სენტ ენდრიუსის უნივერსიტეტის სამართლის საპატიო დოქტორის წოდება.

პოლიტიკური საქმიანობა რედაქტირება

ფოუსეტმა პოლიტიკური კარიერა 22 წლის ასაკში, სუფრაჟისტების პირველ შეხვედრაზე დაიწყო. ლიდია ბეკერის გარდაცვალების შემდეგ, ფოუსეტი გახდა სუფრაჟისტების საზოგადოების ეროვნული კავშირის (NUWSS) ლიდერი. პოლიტიკურად მან ზომიერი პოზიცია დაიკავა, ის დაშორდა ქალთა სოციალური და პოლიტიკური კავშირის(WSPU) მებრძოლობასა და უშუალო ქმედებებს, რამაც, მისი აზრით, ზიანი მიაყენა ქალთა არჩევნებში ხმის მოპოვების შანსს. ფოუსეტი მრავალი წლის განმავლობაში მხარს უჭერდა უამრავ კამპანიას. მან დაწერა სამი წიგნი, ერთი ქმრის თანაავტორობით და მრავალი სტატია, რომელთაგან ზოგი სიკვდილის შემდეგ გამოქვეყნდა. ქალთა განათლებასთან დაკავშირებით მისი პირველი სტატიები 1875 წელს მაკმილანის ჟურნალში დაიბეჭდა. ამავე წელს ფოუსეტმა, ქალთა განათლებისადმი ინტერესის გამო, კემბრიჯში ქალთა ნიუნჰემის კოლეჯი დააფუძნა. მილისენტი ხშირად გამოდიოდა ქალთა სკოლებში, კოლეჯებსა და ზრდასრულთა განათლების ცენტრებში. 1904 წელს მან დატოვა კავშირი თავისუფალი ვაჭრობის გამო, რადგან ჯოზეფ ჩემბერლენმა ტარიფების რეფორმის კამპანიაში კონტროლი მოიპოვა.

1914 წელს პირველი მსოფლიო ომი დაიწყო, WSPU- მ შეწყვიტა ყველა საქმიანობა, რათა ყურადღება გაემახვილებინა საომარ მოქმედებებზე. ფოუსეტის NUWSS-მა შეცვალა მისი პოლიტიკური საქმიანობა და მთელი ყურადღება გაამახვილა საავადმყოფოებისათვის დახმარებაზე, ასევე შოტლანდიაში, რუსეთში და სერბეთში სასწავლო ბანაკების მხარდაჭერაზე. ამის შემდეგ, მილისენტ გარეტ ფოუსეტმა მხარი დაუჭირა ბრიტანეთის საომარ მცდელობებს პირველ მსოფლიო ომში. ომის დროს NUWSS-ი აგრძელებდა ხმის მოპოვებისათვის ბრძოლას. მან სიტუაცია თავის სასარგებლოდ გამოიყენა და აღნიშნა თუ რა წვლილი შეიტანეს ქალებმა ომის პერიოდში. 1918 წელს პარლამენტმა მიიღო კანონი „ხალხთა წარმომადგენლობის შესახებ“, ამრიგად ოცდაათ წელს გადაცილებულ ბრიტანელ ქალებს უკვე შეეძლოთ ხმის მიცემა.[3]ფოუსეტმა თავისი თანამდებობა 1919 წლამდე შეინარჩუნა, ამის შემდეგ მან დატოვა სუფრაჟისტული კამპანია და დიდი დრო დაუთმო წიგნების წერას, მათ შორის ჟოზეფინა ბატლერის ბიოგრაფიას.[2]

შემდგომი წლები რედაქტირება

1919 წელს ფოსეტს ბირმინგემის უნივერსიტეტმა მიენიჭა საპატიო დოქტორის ხარისხი.მილიცენტ ფოუსტი 1929 წელს ლონდონის, გოვერის ქუჩაზე მდებარე სახლში გარდაიცვალა. მისი ფერფლი "Golders Green"-ის კრემატორიუმში გაიფანტა.

1932 წელს ვესტმინისტრის სააბატოში მეუღლის გვერდით გაიხსნა ფოუსტის მემორიალი წარწერით: "მუდმივად ბრძენი და გაბედული ინგლისელი ქალი. მან მოიპოვა მოქალაქეობა ქალებისთვის".

მემკვიდრეობა რედაქტირება

1929 წელს, ვესტმინსტერში აშენდა "Millicent Fawcett Hall"-ი, როგორც ქალთა დებატებისა და დისკუსიების ადგილი. ამჟამად შენობა ვესტმინსტერის სკოლის საკუთრებაა, 150 ადგილიან დარბაზს დრამატული განყოფილება თეატრის სტუდიიათვის იყენებს. მისი სახელი დაერქვა სენტ ფელიქსის სკოლის ერთ-ერთ პანსიონატს. მილისენტ ფოუსეტის არქივები ინახება ლონდონის ეკონომიკის სკოლაში, ქალთა ბიბლიოთეკაში, რომელის ერთ-ერთ კორპუსს 2018 წელს "Fawcett House" ეწოდა. 2018 წლის თებერვალში BBC Radio 4-მა ფოსეტი გამოაცხადა როგორც ბოლო 100 წლის ყველაზე გავლენიანი ქალი. 1924 წელს მილიცენტ გარეტ ფოსეტს მიენიჭა ბრიტანეთის იმპერიის ორდენის დიდი ჯვარი.[3]

 
მილისენტ ფოუსეტის ძეგლი პარლამენტის მოედანზე

ნამუშევრები რედაქტირება

მილისენტ გარეტ ფოუსეტმა მთელი ცხოვრების განმავლობაში მრავალი ბროშურა, სტატია და წიგნი დაწერა, რომელთაგან გამოსარჩევია:

  1. პოლიტიკური ეკონომიკა დამწყებთათვის, 1870 წ, სახელმძღვანელო;
  2. დედოფალ ვიქტორიას ცხოვრება, 1895 წ;
  3. ჯოზეფინ ბატლერი: მისი შრომა და პრინციპები და მათი მნიშვნელობა მეოცე საუკუნისთვის, 1927 წ;
  4. ქალთა გამარჯვება - და შემდეგ, 1920 წ;
  5. რაც მახსოვს, 1927 წ[3] .

რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება

სქოლიო რედაქტირება

  1. ↑ Britannica, The Editors of Encyclopaedia. "Dame Millicent Garrett Fawcett". Encyclopedia Britannica, 1 Aug. 2020, https://www.britannica.com/biography/Millicent-Fawcett. Accessed 8 March 2021.
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 Wikipedia contributors. (2021, February 28). Millicent Fawcett. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved 12:13, March 8, 2021, from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Millicent_Fawcett&oldid=1009349185
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 Lewis, Jone Johnson. "Millicent Garrett Fawcett." ThoughtCo, Aug. 26, 2020, thoughtco.com/millicent-garrett-fawcett-biography-3530532. ‘  
  4. ↑ https://www.politics.co.uk/comment-analysis/2018/04/24/millicent-fawcett-courage-calls-to-courage-everywhere/?cmpredirect.politics.co.uk. Retrieved 7 March 2021
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=მილისენტ_ფოუსეტი&oldid=4464530“-დან