მავზოლეუმი „ჯომარდ-ყასაბი“
მავზოლეუმი „ჯომარდ-ყასაბი“ (აზერ. Comərd Qəssab türbəsi - „კეთილშობილი ჯალათის“ მავზოლეუმი) — XVII საუკუნის მავზოლეუმი აზერბაიჯანში, ძველი განჯის ტერიტორიაზე[1][2].
| ჯომარდ-ყასაბი Comərd Qəssab türbəsi | |
|---|---|
 | |
| კოორდინატები | 42°11′ ჩ. გ. 24°34′ ა. გ. / 42.183° ჩ. გ. 24.567° ა. გ. |
| მდებარეობა |
 აზერბაიჯანი, განჯა |
| თარიღდება | XVII |
| მდგომარეობა | რესტავრირებული |
მავზოლეუმს რვაკუთხედის ფორმა აქვს. თაბაშირის ნაღმტყორცნებით შედუღებული კვადრატული აგურისგანაა აგებული[3].
ისტორია
რედაქტირებასაბჭოთა არქეოლოგ ივან შჩებლიკინს მოჰყავს ხალხური ლეგენდა, რომლის მიხედვითაც ეს მავზოლეუმი IX საუკუნეში ააგეს გმირი ჯალათის პატივსაცემად, რომელიც დაიღუპა მშობლიური ქალაქის დასაცავად ერთ-ერთი თავდასხმის დროს[4].
აზერბაიჯანელმა არქეოლოგმა ისჰაკ ჯაფარზადემ საკუთარ ნაშრომებშიც აღნიშნულ ლეგენდას ახსენებს, რომელიც ძალიან პოპულარული იყო ადგილობრივ მოსახლეობაში, რომლის მიხედვითაც ეს მავზოლეუმი აშენდა პატიოსანი, სამართლიანი „ჯალათის“ საფლავზე.
შჩებლიკინის თქმით, მავზოლეუმის შენობა არაერთხელ დარესტავრირდა და შესაძლოა რამდენჯერმე გადაკეთებულიყო[4].
აზერბაიჯანელი ხელოვნებათმცოდნე აბდულ ვაჰაბ სალამზადე შენობას მე-17 საუკუნით ათარიღებს. სალამზადე ამ ვარაუდის საფუძველს ასახელებს XVII-XVIII საუკუნეების მავზოლეუმებისთვის დამახასიათებელ შესასვლელი ღიობების დიდ ზომას.
2001 წელს XVII—XIX საუკუნეების მავზოლეუმები ძველი განჯის სასაფლაოს ტერიტორიაზე აზერბაიჯანის რესპუბლიკის მინისტრთა კაბინეტის ბრძანებით სახელმწიფოს მიერ დაცულ ობიექტთა ნუსხაში შეიტანეს და „ეროვნული მნიშვნელობის არქიტექტურულ ძეგლებად“ გამოცხადდა[5].
2004 წელს ჰეიდარ ალიევის ფონდმა ჯომარდ-კასაბის საფლავი და მავზოლეუმი აღადგინა. რესტავრაციის დროს გამოყენებული იქნა ნახიჩევანიდან ჩამოტანილი უძველესი აგური[6].
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ Вера Девитт. Поэма В. Хлебникова «Труба Гюль-Муллы» и сказка о чёрном цвете Низами Гянджеви (опыт сопоставительного анализа) // Известия Академии наук Азербайджана. Серия литературы, языка и искусства. — 1990. — № 4. — С. 20.
- ↑ Саламзаде А. В. Архитектура Азербайджана XVI-XIX вв.. — Б.: Издательство Академии наук Азербайджанской ССР, 1964.
- ↑ Джафарзаде И. М. Историко-археологический очерк старой Ганджи. — Б.: Издательство Академии наук Азербайджанской ССР, 1949.
- ↑ 4.0 4.1 Щеблыкин И. П. Памятники азербайджанского зодчества эпохи Низами (материалы) / Под ред. И. Джафарзаде. — Б.: Издательство АзФАН, 1943.
- ↑ Azərbaycan Respublikası ərazisində dövlət mühafizəsinə götürülmüş daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin əhəmiyyət dərəcələrinə görə bölgüsünün təsdiq edilməsi haqqında
- ↑ Саламзаде А. В. Архитектура Азербайджана XVI-XIX вв.. — Б.: Издательство Академии наук Азербайджанской ССР, 1964.