კოტა-ბარუ
კოტა-ბარუ (ჯავი: كوت بهارو) ― ქალაქი მალაიზიაში. კელანტანის შტატის დედაქალაქი და სამეფო რეზიდენცია. მდებარეობს ნახევარკუნძულის მალაიზიის ჩრდილო-აღმოსავლეთ ნაწილში, მდინარე კელანტანის შესართავის მახლობლად.
| დასახლებული პუნქტი | |
|---|---|
|
კოტა-ბარუ | |
 | |
| ქვეყანა |
 მალაიზია |
| კოორდინატები | 6°08′00″ ჩ. გ. 102°15′00″ ა. გ. / 6.13333° ჩ. გ. 102.25000° ა. გ. |
| დაარსდა | 1844 |
| ფართობი | 115.64 კვადრატული კილომეტრი |
| ცენტრის სიმაღლე | 13 მეტრი |
| მოსახლეობა | 491 237 (2011) |
| სასაათო სარტყელი | UTC+8 |
| სატელეფონო კოდი | 09 |
| ოფიციალური საიტი | http://www.mpkb.gov.my/ |
  | |
ქალაქში ბევრი რელიგიური შენობა-ნაგებობა, სხვადასხვა მუზეუმი, უნიკალური არქიტექტურის მქონე ძველი სამეფო სასახლეები (სადაც დღემდე ცხოვრობს სულთანი და მისი გარემოცვა) და ყოფილი სამეფო შენობები მდებარეობს. ქალაქს პენგკალან ჩეპაში მდებარე სულთან ისმაილ პეტრას აეროპორტი ემსახურება.
ეტიმოლოგია
რედაქტირებაკოტა-ბარუ „ახალ ქალაქს“ ან „ახალ სასახლეს/ფორტს“ ნიშნავს. ზოგჯერ, ქალაქი წერილობით წყაროებში კოტა-ბაჰარუდაც იხსენიება.
ისტორია
რედაქტირებაკოტა-ბარუ XIX საუკუნის ბოლოს დაარსდა. მანამდე აქ კელანტანის სამეფო სასახლე მდებარეობდა, რომელიც 1844 წელს სულთანმა მუჰამედ II-მ დააარსა. სულთანს სურდა, რომ შტატის დედაქალაქი მის პატივსაცემად გაშენებულიყო.[1] მანამდე კოტა-ბარუს კუალა-კელანტანი ეწოდებოდა. სანამ დედაქალაქის სტატუსს მიიღებდა, კელანტანის დედაქალაქის ფუნქციას კოტა-ლუბანგ-ლაბუ და კოტა-პენგკალან-დატუ ასრულებდა.[2] XIX საუკუნეში კლეანტანი მდიდარი შტატი იყო, რომლის მოსახლეობაც 30 000-50 000 ადამიანს აღწევდა, მათ შორის 1 000 ჩინელი მოსახლით. შტატის ტერიტორიაზე მოიპოვებდნენ ოქროს და კალის მადანს, მოჰყავდათ შავი წიწაკა, თხილი, ბრინჯი, ბამბუკი და სხვ. მდინარე კელანტანის ნაპირზე გაშენების გამო კოტა-ბარუს საქონლის ტრანსპორტირებისთვის სტრატეგიული მდებარეობა უკავია.[3]
მეორე მსოფლიო ომის დროს, 1941 წლის 8 დეკემბერს იაპონელი სამხედროები კოტა-ბარუდან 10 კმ-ის მოშორებით, პანტაი-საბაკში დაეშვნენ, რის შემდეგაც კოტა-ბარუს ბრძოლა, მალაიური კამპანიის პირველი ბრძოლა დაიწყო. იაპონელებმა ქალაქი დაიპყრეს, ბრიტანელებს ჯუნგლებში წარმატებით გაუმკლავდნენ და საბოლოოდ სინგაპურიც დაიკავეს.[4]
1991 წლის 25 ივლისს სულთანმა ისმაილ პეტრამ ორი მნიშვნელოვანი ასპექტის, ქალაქის ისტორიისა და მისი ადგილობრივი ხელოვნებისა და კულტურის უნიკალურობის გამო, კოტა-ბარუ „კულტურულ ქალაქად“ გამოაცხადა. 2005 წლის 1-ელ ოქტრომბერს კელანტანის შტატის მთავრობამ კოტა-ბარუ „ისლამურ ქალაქად (Bandar Raya Islam) გამოაცხადა.[5]
მმართველობა
რედაქტირება1936 წლიდან 1971 წლამდე ქალაქის მმართველ ორგანოს კოტა-ბარუს საქალაქო საბჭო (Majlis Bandaran Kota Bharu) ერქვა, 1971 წლიდან 1978 წლამდე ― კოტა-ბარუს ქალაქის საბჭო (Lembaga Bandaran Kota Bharu), ხოლო დღეისთვის კოტა-ბარუს მუნიციპალური საბჭო, ოფიციალურად, კოტა-ბარუს ისლამური ქალაქის მუნიციპალური საბჭო (Majlis Perbandaran Kota Bharu Bandar Raya Islam, MPKB-BRI) ჰქვია.[6][7]
კლიმატი
რედაქტირებაკოტა-ბარუ ეკვატორულ კლიმატურ სარტყელში მდებარეობს და ტროპიკული მუსონური კლიმატით ხასიათდება. ქალაქში გამოკვეთილი მშრალი სეზონი არ არის. ნალექიანობის მაღალი მაჩვენებელი აგვისტოდან იანვრამდე პერიოდზე მოდის. წელიწადის სხვა პერიოდთან შედარებით დაბალი ტემპერატურა დეკემბრიდან თებერვლამდე ფიქსირდება. საშუალო წლიური ნალექიანობის მაჩვენებელი 2 600 მმ-ია.
დემოგრაფია
რედაქტირება
კოტაბარუს მოსახლეობის უმრავლესობა ეთნიკურად კელანტანელ მალაიელებს მიეკუთვნება. ქალაქში ძირითადად მალაის კელანტანურ დიალექტზე საუბრობენ. ქალაქში ჩინელთა საკმაოდ დიდი თემი ცხოვრობს.
მოსახლეობის 93% მუსლიმია. დანარჩენ ნაწილს ბუდისტები, ინდუსები და ქრისტიანები შეადგენენ. ქალაქში მცხოვრები ჩინური თემი ბუდიზმის მიმდევარია.
კულტურა
რედაქტირებაკელანტანური კულტურა მალაიზიის სხვა შტატებისგან გამორჩეულია. გეოგრაფიული სიახლოვის გამო მასზე ტაილანდის ზეგავლენა იგრძნობა. ადგილობრივი სამზარეულოს პოპულარული კერძებია: ნასი-ბერლაუკი, ნასი-დაგანგი, ნასი-ლემაკი და ნასი-კერაბუ. კელანტანელებს შორის პოპულარულია ტკბილი ორცხობილა კუი. სხვა პოპულარულ კერძებს შორისაა: ნასი-ტუმპანგი, ეტოკი, აკოკი, ლომპატ-ტიკამი და ნეტბაკი.
განათლება
რედაქტირებაქალაქში მდებარე უმაღლეს საგანმანათლებლო დაწესებულებებს შორის აღსანიშნავია: მალაიზიის ღია უნივერსიტეტი, ტუნ აბდულ რაზაკის უნივერსიტი, ვადი სოფიას საერთაშორისო უნივერსიტეტი. სკოლების დიდი ნაწილი საჯაროა, თუმცა ქალაქში კერძო, ისლამური რელიგიური, ჩინური ტიპის დაწყებითი და საშუალო და ტექნიკური საშუალო სკოლებიც მდებარეობს.
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირება
კოტა-ბარუ, ტურისტული მეგზური ვიკივოიაჟზე- ოფიციალური საიტი
- Daily life in Kota Bahru YouTube-ზე
- Kelantan at Tourism Malaysia
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ Kota Bharu Municipal Council official website. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 26 ოქტომბერი 2020. ციტირების თარიღი: 20 May 2016
- ↑ Pusat Internet 1 Malaysia. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 24 ივნისი 2016. ციტირების თარიღი: 20 May 2016
- ↑ „The Historical Development of the Malay Peninsula Economic And Malay Society Economic Nature Pre-Colonial Era“ (PDF). International Journal of the Malay World and Civilisation. 2015. ციტირების თარიღი: 20 May 2016.
- ↑ Malaysian Armed Forces Official Website. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 20 იანვარი 2007. ციტირების თარიღი: 4 February 2007
- ↑ Harun, Siti Norlizaiha. „The Changing Image And Identity Of Kota Bharu, Kelantan, Malaysia From Cultural City To Islamic City“. International Journal of Social Planning and Development. ციტირების თარიღი: 5 June 2022.
- ↑ Background.
- ↑ Kota Bharu to become an Islamic City? (18 August 2005). ციტირების თარიღი: 14 February 2022