კისლოვოდსკი
კისლოვოდსკი — ქალაქი-კურორტი რუსეთში, სტავროპოლის მხარეში. იგი წარმოადგენს საკურორტო ქალაქს, მდიდარია მინერალური წყლებით. 2006 წლის მონაცემებით ქალაქის საერთო ფართობია 7.2 ათასი ჰექტარი, მკვიდრი მოსახლეობა 137 ათასი ადამიანია. იგი მდებარეობს კავკასიონის ჩრდილოეთ მთისწინეთში, ხეობაში, ზღვის დონიდან 750-1200 მეტრის სიმაღლეზე. მკვრივი ტყეები, სურნელოვანი მცენარეები, მთის მდინარეები ასუფთავებს და ავსებს ჰაერს მტკნარით, რაც ქმნის უნიკალურ მიკროკლიმატურ ზონას. შეიძლება ითქვას, რომ კისლოვოდსკში ჰაერსაც კი აქვს სამკურნალო ძალა. კისლოვოდსკის კლიმატი არის ზომიერი კონტინენტური. მზიანი დღეების მიხედვით (წელიწადში დაახლოებით 300 მზიანი დღე). ზაფხული კისლოვოდსკში გრძელია (5 თვემდე), არასდროს ცხელი. ზამთარი ზომიერია, მშრალი, არამყარი თოვლის საფარით.
ქალაქი-კურორტი | |||||
---|---|---|---|---|---|
კისლოვოდსკი რუს. Кисловодск | |||||
| |||||
ქვეყანა | რუსეთი | ||||
კოორდინატები | 43°54′36″ ჩ. გ. 42°43′12″ ა. გ. / 43.91000° ჩ. გ. 42.72000° ა. გ. | ||||
მმართველი | Q65152585? და Q112992717?[1] | ||||
დაარსდა | 1803 | ||||
პირველი ხსენება | 1803 | ||||
ფართობი | 72 კმ² | ||||
ცენტრის სიმაღლე | 815 მეტრი | ||||
მოსახლეობა |
1 800 (1897)[2] , 15 178 (1914)[3] , 16 676 (1923)[4] , 26 000 (1926)[5] , 36 066 (1931)[6] , 60 944 (1937)[7] , 51 332 (1939)[8] , 77 998 (1959)[9] , 83 000 (1962)[2] , 84 000 (1967)[2] , 89 571 (1970)[10] , 92 000 (1973)[2] , 97 000 (1975)[11] , 97 000 (1976)[12] , 100 932 (1979)[13] , 105 000 (1982)[14] , 97 000 (1985)[15] , 108 000 (1986)[12] , 110 000 (1987)[16] , 114 414 (1989)[17] , 108 000 (1990)[18] , 117 000 (1991)[12] , 118 000 (1992)[12] , 119 000 (1993)[12] , 119 000 (1994)[12] , 112 000 (1995)[15] , 112 000 (1996)[15] , 121 000 (1997)[19] , 113 000 (1998)[15] , 120 800 (1999)[20] , 120 400 (2000)[21] , 111 900 (2001)[15] , 129 788 (2002)[22] , 129 800 (2003)[2] , 129 300 (2004)[23] , 128 900 (2005)[24] , 128 700 (2006)[25] , 128 500 (2007)[26] , 129 200 (2008)[27] , 129 496 (2009)[28] , 128 553 (2010)[29] , 128 486 (2011)[30] , 129 280 (2012)[31] , 129 355 (2013)[32] , 129 949 (2014)[33] , 130 007 (2015)[34] , 129 993 (2016)[35] , 129 861 (2017)[36] , 129 593 (2018)[37] , 129 098 (2019)[37] , 128 779 (2020)[38] , 127 521 (2021)[39] , 126 674 (2023)[40] , 82 000 (1961)[41] | ||||
სასაათო სარტყელი | UTC+3 | ||||
სატელეფონო კოდი | 87937 | ||||
საფოსტო ინდექსი | 357700 | ||||
საავტომობილო კოდი | 26 და 126 | ||||
ოფიციალური საიტი | https://kislovodsk-kurort.org | ||||
ისტორია
რედაქტირებაკისლოვოდსკი ინახავს ბევრ საინტერესო არტეფაქტს. დაახლოებით აქ დაცული 800 არქეოლოგიური ძეგლი თარიღდება სხვადასხვა ისტორიულ პერიოდით: ძვ. წ. V - IV ათასწლეულიდან - XVIII საუკუნის ბოლომდე. ქალაქის შიგნით არის ძვ.წ.ა. 10 საუკუნის ძეგლების კომპლექსი, ასევე XI საუკუნის "მთის ექო". უკვე VI საუკუნეში, აქ იყო დიდი ციხესიმაგრე, ალანელთა მმართველის - მეფე საროსიუსის რეზიდენცია. ციხე აქტიურად ფუნქციონირებდა მე-9 საუკუნის ბოლომდე.
თანამედროვე აბრეშუმის გზის ერთ– ერთი მარშრუტი, ანტიკურ და შუა საუკუნეების პერიოდში გადიოდა თანამედროვე კისლოვოდსკის ტერიტორიაზე. ამ სავაჭრო-ქარავნულმა მარშრუტმა დიდი ხნის განმავლობაში ერთმანეთთან დააკავშირა აღმოსავლეთის ცივილიზაცია დასავლეთის ქვეყნებთან.
კისლოვოდსკის მთავარი სიმდიდრეა მინერალური წყლის სამკურნალო ნახშირბადის წყაროების არსებობა, სახელწოდებით "კისლოვოდსკის ნარზანები". სამკურნალო წყალი ადგილობრივი ხალხისთვის ცნობილი იყო ძველად. მაღალმთის ლეგენდები და ტრადიციები მოგვითხრობს სასწაულებრივი მინერალური წყაროს შესახებ, რომელმაც ადამიანებს ძალა და ჯანმრთელობა დაუბრუნა. ლეგენდები მოგვითხრობენ, რომ ანტიკურ ხანაში კავკასიაში ცხოვრობდნენ გმირები - ნარცები, რომლებიც ამ წყაროდან წყალს სვამდნენ, განიკურნენ დაავადებებისგან, გახდნენ ძლიერნი და გაიმარჯვეს თავიანთი მოწინააღმდეგეების წინააღმდეგ ბრძოლაში. ხალხმა "ნარტ-სანოს" წყარო უწოდა - "გმირული სასმელი", გმირთა სასმელი. ეს ლეგენდა, რომელმაც სახელი დაარქვა წყარო "ნარზანს". ამ მინერალურ წყალს ადგილობრივმა თურქულენოვანმა ხალხმა სხვა სახელი უწოდა: ”Ace-su” - ”მჟავე წყალი”, რომლისგანაც შემდგომში წარმოიშვა მომავალი საკურორტო ქალაქის სახელი "კისლოვოდკი".
ომის დროს კურორტის საავადმყოფოებმა მიიღეს 600 ათასი დაჭრილი სამკურნალოდ, მათი 82% სამსახურს დაუბრუნდა - ეს იყო გამოჯანმრთელების უპრეცედენტო მაღალი პროცენტი მსოფლიო ომის ისტორიაში.
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირებასქოლიო
რედაქტირება- ↑ https://rg.ru/2021/12/07/reg-skfo/gorod-kurort-kislovodsk-vozglavil-evgenij-moiseev.html&nw=1638901155000
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 Народная энциклопедия «Мой город». Кисловодск
- ↑ https://rusneb.ru/catalog/000200_000018_rc_1990133/ — Владикавказ: 1915. — 459 с.
- ↑ http://elib.shpl.ru/ru/nodes/46867 — Пятигорск: 1925. — 233 с.
- ↑ https://istmat.org/files/uploads/46364/r_04.doc
- ↑ https://istmat.org/files/uploads/17630/sssr_ad-ter_delenie_1931_rsfsr.pdf
- ↑ http://review3d.ru/zhiromskaya-b-v-polyakov-yu-a-vsesoyuznaya-perepis-naseleniya-1937-goda-obshhie-itogi-sbornik-dokumentov-i-materialov — 2007.
- ↑ https://istmat.org/files/uploads/46314/rgae_7971.16.54_naselenie_po_perepisi_1939.pdf — მოს.: 1941. — 256 გვრ.
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus59_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus70_reg2.php — Демоскоп Weekly.
- ↑ Российский статистический ежегодник, 1998 год
- ↑ 12.0 12.1 12.2 12.3 12.4 12.5 http://istmat.info/files/uploads/18276/stat._ezh._rf_1994_demografiya.pdf
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus79_reg2.php — Демоскоп Weekly.
- ↑ თარგი:Публикация
- ↑ 15.0 15.1 15.2 15.3 15.4 http://istmat.info/files/uploads/21317/nx_5.pdf
- ↑ http://alcdata.narod.ru/USSR_70_1987 — Москва: ЦСУ РСФСР. — 766 с.
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg2.php
- ↑ Российский статистический ежегодник.2002 : Стат.сб. / Госкомстат России. – М. : Госкомстат России, 2002. – 690 с. – На рус. яз. – ISBN 5-89476-123-9 : 539.00.
- ↑ https://istmat.org/files/uploads/45329/4naselenie.pdf
- ↑ https://istmat.org/files/uploads/45390/07naselenie.pdf
- ↑ http://istmat.info/files/uploads/45859/07_naselenie.pdf
- ↑ http://stavrop.gks.ru/perepis/vpn2002/informaciya/Cis89_02.zip
- ↑ http://istmat.info/files/uploads/46358/r_05.doc
- ↑ http://www.gks.ru/doc_2005/year05.zip
- ↑ http://www.gks.ru/doc_2006/year06.zip
- ↑ http://www.gks.ru/doc_2007/year07.zip
- ↑ http://www.gks.ru/doc_2008/year08.zip
- ↑ http://www.gks.ru/bgd/regl/B09_109/IssWWW.exe/Stg/d01/tabl-21-09.xls
- ↑ http://stavstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/stavstat/resources/637137804cdc73498baa8b49c24a3eb2/07_wpn_2010_cisl_mo_np.zip
- ↑ Оценка численности постоянного населения муниципальных образований Ставропольского края на 1 января 2011 г. (с учётом предварительных итогов Всероссийская перепись населения 2010 года)
- ↑ http://stavrop.gks.ru/region_v_cifrah/demografiya/DocLib/Копия%20Копия%2007_MO_CisL_1_1_2012.xls
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. Таблица 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов — Росстат, 2013. — 528 с.
- ↑ http://stavstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/stavstat/resources/8c10d60043677e43a0dde174665da2b8/MO_chisl_na2014_za2013.xls
- ↑ http://www.gks.ru/free_doc/doc_2015/bul_dr/mun_obr2015.rar
- ↑ http://www.gks.ru/free_doc/doc_2016/bul_dr/mun_obr2016.rar — 2018.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года — Москва: Росстат, 2017.
- ↑ 37.0 37.1 http://stavstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/stavstat/resources/806f830045393f6c84a3dec4d78fa45b/Численность+населения+по+муниципальным+образованиям+Ставропольского+края.rar
- ↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/CcG8qBhP/mun_obr2020.rar
- ↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2023 года
- ↑ https://istmat.org/node/382 — Москва: 1961. — 943 с.