ზოფია რიდეტი
ზოფია რიდეტი (დ. 5 მაისი, 1911 – გ. 24 აგვისტო, 1997) — პოლონელი ფოტოგრაფი, ცნობილი მისი პროექტით „სოციოლოგიური ჩანაწერი“, რომლის მიზანი იყო პოლონეთის ყველა ოჯახის დოკუმენტირება. მან დაიწყო მუშაობა „სოციოლოგიურ ჩანაწერზე“ 1978 წელს, 67 წლის ასაკში და გადაიღო თითქმის 20000 სურათი 1997 წლამდე, მის გარდაცვალებამდე. [1] ბევრი სურათი რჩება დაუმუშავებელი. ფოტოები ძირითადად ბავშვების, კაცების, ქალების, წყვილების, ოჯახებისა და მოხუცების პორტრეტებს ასახავს მათ საკუთრებებს შორის. რიდეტი ცდილობდა საგნების პირდაპირ გადაღებას, ფართოკუთხიანი ლინზის და ფლეშის გამოყენებით.
| ზოფია რიდეტი | |
|---|---|
 რიდეტი, 1950-იანი წლები | |
| დაბადების თარიღი |
5 მაისი, 1911 სტანისლავოვი, პოლონეთი |
| გარდაცვალების თარიღი |
24 აგვისტო, 1997 (86 წლის) გლივიცე, პოლონელი |
| ეროვნება | პოლონელი |
| საქმიანობა | ფოტოგრაფია |
| საიტი | zofiarydet.com |
პირადი ცხოვრება
რედაქტირებარიდეტი დაიბადა სტანისლავოვში . იგი სწავლობდა ქალთა სკოლაში (Główna Szkoła Gospodarcza Żeńska), სნოპკოვი . მას ჰქონდა რამდენიმე პროფესია, მუშაობდა პოლონეთის ტურისტულ ოფისში (Orbis Polish Travel Office) და მართავდა საკანცელარიო ნივთების მაღაზიას. [2]
შუა ასაკში იგი დაუბრუნდა თავის ჰობ ფოტოგრაფიას. შეუერთდა ფოტოგრაფთა საზოგადოებას (Gliwice Photographic Society) 1954 წელს და გააუმჯობესა თავისი უნარები. [2] [3]
მუშაობა
რედაქტირება1961 წელს რიდეტმა მოაწყო ფოტოების დიდი გამოფენა, სახელწოდებით „პატარა კაცი“ (Mały człowiek). რიდეტის განზრახვა პატარა კაცის ჩვენებისას იყო ის, რომ ბავშვებს ჰქონდათ კარგი და ცუდი გამოცდილება ცხოვრებაში, ისევე როგორც უფროსებს. მას ასევე სურდა წარმოეჩინა, თუ როგორ შეიძლება გავლენა მოახდინოს სოციალურმა საკითხებმა და პოლიტიკამ ბავშვებზე. რიდეტს არ სურდა ბავშვების სტერეოტიპული უდარდელობის წარმოჩენა, არამედ სურდა, ეჩვენებინა ისინი როგორც ადამიანები. [4]
1965 წელს ამ გამოფენის ნამუშევრები შეგროვდა ვოიცეხ ზამეჩნიკის მიერ რედაქტირებულ წიგნში. [3] იმავე წელს იგი გახდა პოლონეთის ხელოვნების ფოტოგრაფების კავშირის წევრი. [2]
ნამუშევარში „დროის გავლა“ (Czas prezemianija, 1963-1977 წწ.) რიდეტი ასახავს სიბერის ღირსებასა და მადლს ინტიმური პორტრეტების სერიაში. [5] 1976 წელს რიდეტს მიენიჭა ბრწყინვალე ფოტოგრაფიის საერთაშორისო ფედერაციის ხელოვნების (EFIAP) ჯილდო . [2]
1978 წელს რიდეტმა დაიწყო მუშაობა „სოციოლოგიური ჩანაწერზე“ (Zapis Socjologiczny). [3] პროექტი შედგება ათასობით არაფორმალური შავ-თეთრი ფოტოსგან, რომლებიც გადაღებულია ჩვეულებრივ ოჯახებში მთელ პოლონეთში, განსაკუთრებით პოდალეს, ზემო სილეზიისა და სუვალკის რაიონებიდან. [3] [1] [6]
მისი ცხოვრების ბოლო წლებში, რადგანაც ის ძალიან სუსტი იყო კამერით მოგზაურობისთვის, რიდეტი აკეთებდა ფოტოკოლაჟს და შეცვალა მისი ფოტოები, ჭრიდა მათ და ამატებდა ღილებს, ქსოვილს და გამხმარ ყვავილებს. [7]
რიდეტის პირველი დიდი გამოფენა მისი სოციოლოგიური ჩანაწერით გაიმართა 2015 წელს ვარშავის თანამედროვე ხელოვნების მუზეუმში და შატო დე ტურში. მისი ფოტოგრაფია შეგიძლიათ იხილოთ ნიუ-იორკის თანამედროვე ხელოვნების მუზეუმის მუდმივ კოლექციებში, ჩიკაგოს ხელოვნების ინსტიტუტში, და ჟორჟ პომპიდუს ცენტრში, პარიზი, და თანამედროვე ხელოვნების ეროვნული მუზეუმში, კიოტო .
რიდეტი გარდაიცვალა გლივიცში 1997 წლის 24 აგვისტოს
ლიტერატურა
რედაქტირება- ადამ მაზური, "ზოფია რიდეტი, "ზაპისი, 1978-1990", შუმ : sztuka polska w rozszerzonym polu . Nr 11 (2015/2016), ს. 159-161 წწ.
- Barbara Panek-Sarnowska, Socjologiczność ფოტოსურათი Zofii Rydet, Zielona Góra : Lubuskie Towarzystwo Fiotograficzne, 2005 წ.ISBN 8391578674ISBN 8391578674
- ფოტოგრაფიის რეგიონალური ცენტრი ჩრდილოეთ-პას-დე-კალეს, ფოტოგრაფიის პოლონეზის ასპექტები : სტანისლავ მიხალსკი, ზოფია რიდეტი, მაჩიეი პლევინსკი, ვოიცეხ პრაზმოვსკი. Douchy-les-Mines : რეგიონალური ფოტოგრაფიის ცენტრი ჩრდილოეთ პას-დე-კალეს, [1988? ]ISBN 2904538135
- კრშიშტოფ იურეცკი; ელჟბიეტა ფუქსი; კატაჟინა ბილიკა; ალინა კვიატკოვსკა; ჯოანა ჰოლცმანი; Muzeum Sztuki (Lódź), Zofia Rydet (1911-1997) : ფოტო : Muzeum Sztuki w Łodzi, 2 czerwca 1999 - 31 lipca 1999, Łódź : Muzeum Sztuki, ; 1999 წ.ISBN 838793707XISBN 838793707X
- მარკინ ლაკომსკი; ანდა მაკბრაიდი; კშიშტოფ პიჯარსკი; Muzeum Sztuki Nowoczesnej (ვარშავა), ობიექტის გაკვეთილები : ზოფია რაიდეტის „სოციოლოგიური ჩანაწერი“, ვარშავა : თანამედროვე ხელოვნების მუზეუმი, 2017 წ.ISBN 9788364177378ISBN 9788364177378
- სტეფან ჩიჟევსკი; მარიუშ გოლაბი; Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo, Zofia Rydet po latach, 1978-2018, Lodź : Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2020 წ.ISBN 9788381426282ISBN 9788381426282 , 9788381429498
- ზოფია რიდეტი, იულია სტანისევსკა, კრიშტოფ კოშციუცუკი, გალერია ასიმეტრია (ვარშავა), ზოფია რიდეტი / იულია სტანისევსკა : mały człowiek - oczekiwanie, ვარშავა : Fundacja Archeologia Fotografii, 2011 წ.ISBN 9788392886273ISBN 9788392886273
- ზოფია რაიდეტი, ვოიცეხ ნოვიცკი, მუზეუმი გლივიკაში, ზოფია რაიდეტი : Zapis socjologiczny 1978-1990, გლივიცე : Muzeum w Gliwicach, [2017].ISBN 9788389856913ISBN 9788389856913
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ 1.0 1.1 „Zofia Rydet: the woman who tried to photograph every house in Poland – in pictures“. The Guardian. 2015-12-08. ციტირების თარიღი: 1 March 2018.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 Zofia Rydet. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 24 ნოემბერი 2020. ციტირების თარიღი: 1 March 2018
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 Zofia Rydet. ციტირების თარიღი: 1 March 2018
- ↑ Zofia Rydet en. ციტირების თარიღი: 2020-03-01
- ↑ Medea muckt auf : Radikale Künstlerinnen hinter dem Eisernen Vorhang = The Medea insurrection : radical women artists behind the Iron Curtain.
- ↑ Zofia Rydet. Record, 1978-1990 - Museum of Modern Art in Warsaw. ციტირების თარიღი: 2021-04-02
- ↑ Zofia Rydet. Record, 1978-1990 - Museum of Modern Art in Warsaw. ციტირების თარიღი: 2021-04-02