ზალმი (დინასტია)

ზალმი (გერმ.: Salm) — გერმანელი გრაფების დინასტია. მათი სამფლობელო მდებარეობდა მდ. მოზელიის რეგიონში და ლუქსემბურგების დიანასტიის გვერდით შტოს წარმოადგენენ. სახელი ეწოდათ არდენებში მდებარე ფილზალმის ციხესიმაგრის (ბელგია) მიხედვით.

დინასტია დააარსა ვიდრიკუსმა (877-926), რომლის სრული წოდება იყო გრაფი იმ ტრირ უნდ ბიდგაუ, პფალცგრაფი ცუ აახენი. მისი ვაჟი ზიგფრიდი 963 წელს ზალმის გრაფად მოიხსენიება. (ზიგფრიდ გრაფ იმ მოზელგაუ, გრაფ ფნ ლუქსემბურგ უნდ ზალმი; გერმ.: Siegfried Graf im Moselgau, Graf von Luxemburg und Salm).

1165 დინასტია გაიყო ორ შტოდ: ნიდერზალმი (მამული არდენებში) და ობერზალმი (მამული ფოგეზენში). ლოთარინგიის საზღვართან მდებარე ზალმის ციხესიმაგრე, რომელიც ზალმის საგრაფოს ცენტრი იყო 1793 წლიდან საფრანგეთის საზღვრებშია.

1416 წლიდან ნიდერზალმის შტოს მემკვიდრეებად რაიფერშაიტის ბატონები არიან, რომლიბიც თავის მხრის ასევე ზალმის დინასტიის დამაარსებელ ვიდრიკუსის შტამომავლები იყვნენ. XVII საუკუნეში ზალმ-რაიფერშაიტის დინასტია რამდენიმე შტოდ გაიყო. XVIII საუკუნეში თითქმის ყველა ამ შტომ რაიხსფიურსტის ტიტული მიიღო:

ზალმ-რაიფერშაიტ-დიკი († 1888) მამული: დიკის სასახლე.
ზალმ-რაიფერშაიტ-კრაუტჰაიმი († 1958)
ზალმ-რაიფერშაიტ-რაიცი. მამული: 1945 წლამდე შტაირეგის სასახლე (რაიცი, მორავია, ჩეხეთი).

ობერზალმის შტოს მემკვიდრეებად ვილდ უნდ რაინგრაფები მოიხსენიებიან, რომლებმაც თავის მხრის ზალმის სახელი მიიღეს. XVII-XVIII საუკუნეებში ეს საგვარეულოც რამდენიმე შტოდ გაიყო:

ზალმ-ზალმი. მამული: ანჰოლტის ციხესიმაგრე ისელბურგში.
ზალმ-კირბურგი (1743 წლიდან რაიხსფიურსტები, † 1905)
ზალმ-ჰორსტმარ-გრუმბახი (1816 წლიდან ფიურსტ ფონ ჰორსტმარი]].

ლიტერატურა რედაქტირება

Dieter Böhringer: Schule im Fürstentum Salm. In: Hans de Beukelaer, Timothy Sodmann (Hrsg.): Wonderbaarlijke Tijden. Machtwisseling in Achterhoek/Westmünsterland tussen 1795 en 1816. = Wundersame Zeiten. Herrschaftswechsel im Achterhoek/Westmünsterland zwischen 1795 und 1816. Fagus, Aalten (NL) 2004, ISBN 90-70017-85-7, S. 169–192.
Heinrich Dicke: Die Gesetzgebung und Verwaltung im Fürstentum Salm 1802 bis 1810. Lax, Hildesheim 1912 (Beiträge für die Geschichte Niedersachsens und Westfalens 33 = Bd. 6, H. 3), (Zugleich: Münster, Univ., Diss.).
Joachim Emig: Friedrich III. von Salm-Kyrburg. (1745–1794). Ein deutscher Reichsfürst im Spannungsfeld zwischen Ancient régime und Revolution. Lang, Frankfurt am Main u. a. 1997, ISBN 3-631-31352-7 (Europäische Hochschulschriften. Reihe 3: Geschichte und ihre Hilfswissenschaften 750), (Zugleich: Mainz, Univ., Diss., 1990).
Elisabeth Fehrenbach: Der Adel in Deutschland und Frankreich im Zeitalter der Französischen Revolution. In: Helmut Berding u. a. (Hrsg.): Deutschland und Frankreich im Zeitalter der Französischen Revolution. Suhrkamp, Frankfurt am Main 1989, ISBN 3-518-11521-9 (Edition Suhrkamp 1521 = NF 521).

რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება

HIS-Data დაარქივებული 2007-09-27 საიტზე Wayback Machine. - Fürstentum Salm (გერმანული)
fahnenversand.de - Salm-Salm 1386–1811 (ინგლისური)