ედვარდ პალმერ თომფსონი

ედვარდ პალმერ თომფსონი (ინგლ. Edward Palmer Thompson; დ. 3 თებერვალი, 1924 — 28 აგვისტო, 1993) — ინგლისელი ისტორიკოსი, პუბლიცისტი, მწერალი, სოციალისტ-თეორეტიკოსი და პაციფისტური კამპანიების მონაწილე. მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა ბრიტანული და ზოგადად დასავლური მარქსიზმის განვითარებაში, აგრეთვე ბრიტანელი „ახალი მემარცხენეების“ ფორმირებაში. აქტიურ მონაწილეობას იღებდა XX საუკუნის 50–80-იან წლებში ბრიტანული მარქსისტული წრეების დისკუსიებში. არის მრავალი სამეცნიერო წიგნის ავტორი, მათ შორისა „უილიამ მორისი“ (1955), „ინგლისური საშუალო სკოლის ფორმირება“ (1963), „უილიამ ბლეიკი“ (1993), ასევე სამეცნიერო-ფანტასტიკური სატირისა „The Sykaos Papers“.

ედვარდ პალმერ თომფსონი
ინგლ. Edward Palmer Thompson
დაბადების თარიღი	3 თებერვალი, 1924(1924-02-03)
დაბადების ადგილი	ოქსფორდი
გარდაცვალების თარიღი	28 აგვისტო, 1993(1993-08-28) (69 წლის)
გარდაცვალების ადგილი	ვუსტერი
საქმიანობა	მწერალი, ახალი დროის ისტორიკოსი, ისტორიკოსი, რომანისტი, ჟურნალისტი, ბიოგრაფი, მუშათა მოძრაობის ისტორიკოსი, ომის მოწინააღმდეგე აქტივისტი და anti-nuclear weapons activist
მოქალაქეობა	გაერთიანებული სამეფო
ალმა-მატერი	კორპუს-კრისტის კოლეჯი , დრეგონ-სკული და კინგსვუდის სკოლა
მეუღლე	დოროთი თომფსონი
შვილ(ებ)ი	კეიტ თომფსონი
ედვარდ პალმერ თომფსონი ვიკისაწყობში

ბიოგრაფია

დაიბადა ოქსფორდში, მეთოდისტი მისიონერების ოჯახში. მამა, ედვარდ ჯონ თომფსონი იყო პოეტი, მთარგმნელი ბენგალური ენიდან და რაბინდრანათ თაგორის ბიოგრაფიის ავტორი. ედვარდ პალმერის უფროსი ძმა, ენათმეცნიერი და ოფიცერი უილიამ ფრენკ თომფსონი, ასევე იყო ბრიტანეთის კომუნისტური პარტიის წევრი. ის ბულგარეთის პოლიციამ ტყვედ აიყვანა და მოკლა ბულგარეთის ანტიფაშისტური პარტიზანების მხარდამჭერისთვის.

1946 წელს თომფსონი, ერიკ ჰობსბაუმთან, კრისტოფერ ჰილთან, როდნი ჰილტონთან და სხვებთან ერთად მონაწილეობდა დიდი ბრიტანეთის კომუნისტური პარტიის ისტორიკოსთა ჯგუფის შექმნაში, რომელიც 1952 წლიდან მოყოლებული გამოსცემდა ჟურნალს „Past and Present“-ს („წარსული და აწმყო“). 1948 წელს იგი დაქორწინდა კომუნისტ ისტორიკოსზე დოროთი თაუერსიზე.

1956 წლის უნგრეთის მოვლენების შემდეგ დატოვა დიდი ბრიტანეთის კომუნისტური პარტია. დაიყო „სოციალისტური ჰუმანიზმის“ პოზიციიდან საუბარი და გამოდიოდა სოციალიზმის რიგი პოლიტიკური და იდეოლოგიური პოსტულატებისა და პრაქტიკული ნაბიჯების წინააღმდეგ. მიუხედავად ამისა, მან შეეძლო შეენარჩუნებინა კარგი კოლეგიური და ადამიანური ურთიერთობები მის კომნისტური პარტიის ზოგიერთ წევრთან, მათ შორის ერიკ ჰობსბაუმთანაც. ამავე დროს, თომფსონი მუდმივად აკრიტიკებდა ბრიტანეთის ლეიბორისტული პარტიის პოლიტიკას და ასევე იმყოფებოდა რადიკალურ ოპოზიციაში კონსერვატორულ-ნეოლიბერალურ პოლიტიკასთან, რომელსაც 80-იან წლებში ატარებდა პრემიერ მინისტრის მარგარეტ ტეტჩერის მთავრობა. კერძოდ, ის იმ პერიოდში ანტიბირთვული მოძრაობის სპიკერი და აქტიური მონაწილე იყო.

თომფსონი იყო ბრიტანული მემარცხენე იდეოლოგიის აკადემიური ჟურნალების „The New Reasoner, Socialist Register“ და „New Left Review“ ერთ-ერთი თანადამფუძნებელი. 1971 წელს პროტესტის ნიშნად დატოვა უორიკის უნივერსიტეტიდან. გამოვიდა აკადემიის კომერციალიზაციის წინააღმდეგ. განაგრძობდა ლექციების კითხვას როგორც მოწვეული პროფესორი (მათ შორის შეერთებულ შტატებში). „თეორიების სიღარიბეში“ (1978) იგი კრიტიკით გამოდის სტრუქტურალისტური მარქსისტულ სკოლის მონაწილის ლუი ალტუსერის წინააღმდეგ.

უმნიშვნელოვანესი ისტორიული კონცეფცია, რომელმაც თომფსონს აღიარება მოუტანა სამეცნიერო საზოგადოებაში და დიდი გავლენა მოახდინა თანამედროვე ბრიტანულ ისტორიოგრაფიაზე, რომელიც ძირითადად მარქსიზმზე იყო ფოკუსირებული, იყო მისი მორალური ეკონომიკის კონცეფცია, რომელიც მოიცავდა სახალხო წარმოდგენებს იმის შესახებ, თუ რა არის ლეგალური და რა არ. ნაშრომი წარმოადგენდა ტრადიციული სოციალური ნორმების, ეკონომიკური ფუნქციების, მოვალეობებს და საზოგადოების ზოგიერთი წევრის სპეციალური მოვალეობების აღწერას. ამ შეხედულებების შეჯამებას თომფსონი უწოდებს „ღარიბთა მორალურ ეკონომიკას“ (ინგლ. moral economy of the poor). წარმოებისა და ვაჭრობის შესახებ ძირითადი ზნეობრივი ცნებების უხეში დარღვევები საზოგადოებაში უკმაყოფილებას იწვევენ ისე ხშირად როგორც მათი მინიმალური საჭიროებები დაუკმაყოფილებლობა.

გამორჩეული ნამუშევრები

• William Morris: Romantic to Revolutionary. London: Lawrence & Wishart, 1955.
• "Socialist Humanism," The New Reasoner, vol. 1, no. 1 (Summer 1957), pp. 105–143.
• "The New Left," The New Reasoner, whole no. 9 (Summer 1959), pp. 1–17.
• The Making of the English Working Class London: Victor Gollancz (1963); 2nd edition with new postscript, Harmondsworth: Penguin, 1968, third edition with new preface 1980.
• "Time, work-discipline and industrial capitalism." Past & Present, vol 38, no. 1 (1967), pp. 56–97.
• "The moral economy of the English crowd in the eighteenth century." Past & Present, vol. 50, no. 1 (1971), pp. 76–136.
• Whigs and Hunters: The Origin of the Black Act, London: Allen Lane, 1975.
• Albion's Fatal Tree: Crime and Society in Eighteenth Century England. (Editor.) London: Allen Lane, 1975.
• The Poverty of Theory and Other Essays, London: Merlin Press, 1978.
• Writing by Candlelight, London: Merlin Press, 1980.
• Zero Option, London: Merlin Press, 1982.
• Double Exposure, London: Merlin Press, 1985.
• The Heavy Dancers, London: Merlin Press, 1985.
• The Sykaos Papers, London: Bloomsbury, 1988.
• Customs in Common: Studies in Traditional Popular Culture, London: Merlin Press, 1991.
• Witness Against the Beast: William Blake and the Moral Law, Cambridge: Cambridge University Press, 1993.
• Alien Homage: Edward Thompson and Rabindranath Tagore, Delhi: Oxford University Press, 1993.
• Making History: Writings on History and Culture, New York: New Press, 1994.
• Beyond the Frontier: the Politics of a Failed Mission, Bulgaria 1944, Rendlesham: Merlin, 1997.
• The Romantics: England in a Revolutionary Age, Woodbridge: Merlin Press, 1997.
• Collected Poems, Newcastle upon Tyne: Bloodaxe, 1999.