გროსმარქტჰალე
გროსმარქტჰალე (გერმ. Großmarkthalle „საბითუმი ბაზარი“) — მდებარეობს მაინის ფრანკფურტის ოსტენდში და ქალაქის მთავარ საბითუმო სავაჭრო ცენტრს წარმოადგენდა, განსაკუთრებით ხილისა და ბოსტნეულისთვის. ბაზარი 2004 წლის 4 ივნისს დაიხურა. შენობა ექსრესიონისტული არქიტექტურის ერთ-ერთ მნიშვნელოვან ნიმუშს წარმოადგენს.
ეს მასიური კონსტრუქცია მდ. მაინის მარჯვენა სანაპიროზე, ფრანკფურტის აღმოსავლეთის პორტთან, მარტინ ელზაესერის პროექტით აშენდა და 1928 წლის 25 ოქტომბერს გაიხსნა. 220 მ სიგრძის, 50 მ სიგანისა და 17-23 მ სიმაღლის შენობით, ის ქალაქის უდიდესი არქიტექტურული ნაგებობა იყო იმ დროისთვის. შენობაში 13.000 კვ. მ. ფართი იყო 130 დახლისთვის, რომელთა უმეტესობა საბითუმო მყიდველებს ემსახურებოდა. 1941 წლის ოქტომბრიდან ნაციონალ-სოციალისტები გროსმარკტჰალეს თავშეყრის ადგილად იყენებდნენ ებრაელთა ფრანკფურტიდან შემდგომი დეპორტაციისთვის.
გროსმარქტჰალეს ადგილობრივი ხალხი „გემიზკერშს“ (Gemieskersch) უწოდებენ, რაც ადგილობრივი დიალექტით „ბოსტნეულის ეკლესიას“ ნიშნავს. 2004 წელს ბაზარი ფრანკფურტის გარეუბანში გადაიტანეს, ხოლო ამ შენობაში ევროპის ცენტრალური ბანკი დაიდებს ბინას.
ლიტერატურა
რედაქტირება- Gustav Lampmann: Die Großmarkthalle in Frankfurt a. Main. Architekt Baudirektor Professor Elsaesser. In: Zeitschrift für Bauwesen, 78. Jahrgang 1928, Heft 11 (November 1928), S. 257–272 (Digitalisat der Zentral- und Landesbibliothek Berlin).
- Kaumanns: Der ingenieurtechnische Aufbau der Großmarkthalle in Frankfurt a.M. In: Zeitschrift für Bauwesen, 78. Jahrgang 1928, Heft 11 (November 1928), S. 273–280 (Digitalisat der Zentral- und Landesbibliothek Berlin).
- Günter Günschel: Große Konstrukteure 1 Freyssinet, Maillart, Dischinger, Finsterwalder. Ullstein, Berlin 1966.
- Walter Bachmann: Frankfurter Großmarkthalle. JW-Verlag, Frankfurt 2001, ISBN 3-934354-02-5.
- Wolf-Christian Setzepfandt: Architekturführer Frankfurt am Main/Architectural Guide. 3. Auflage. Dietrich Reimer Verlag, Berlin 2002, ISBN 3-496-01236-6, S. 44 (deutsch, englisch).
- Stadtplanungsamt Frankfurt am Main (Hrsg.): ZwischenZeit. Momentaufnahmen der Frankfurter Großmarkthalle. Frankfurt am Main 2008.
- Walter Vorjohann (Fotografien), Eva Schestag (Texte): Ort der Abwesenheit – Die Frankfurter Großmarkthalle. Verlag Kleinheinrich, Frankfurt am Main 2010, ISBN 978-3-930754-58-8.
- Europäische Zentralbank (Hrsg.): Informationen zum Neubau der Europäischen Zentralbank in Frankfurt am Main – Die Grossmarkthalle – Architektur, Entstehung und Sanierung. Frankfurt am Main 2010, ISBN 978-92-899-0614-2, S. 13.