განის იმპერია
განის იმპერია (დაახ. 300 - 1200 წლები) — ცნობილია როგორც ავკარი, განა მისი მმართველის ტიტული იყო. მდებარეობდა დღევანდენი მავრიტანიის სამხრეთ-აღმოსავლეთ და მალის დასავლეთ ნაწილში. მისი ეკონომიკა აწყობილი იყო ოქროთი და მარილით ტრანსსაჰარულ ვაჭრობაზე.[1] იმპერია აკონტროლებდა სხვა და სხვა სავაჭრო გზებს.
| განის იმპერია | |||||
| |||||
 განის იმპერია მისი დიდების მწვერვალზე.
| |||||
| დედაქალაქი | კუმბი-სალე | ||||
| ენები | სონინკე, მანდე | ||||
| რელიგია | ისლამი, ანიმიზმი | ||||
| მთავრობა | იმპერია | ||||
| განა | |||||
| - | 790-იანები | მაიან დიაბე სისე | |||
| - | 1040–1069 | განა ბასი | |||
| - | 1203–1235 | სოუმაბა სისე | |||
| ისტორია | |||||
| - | შექმნა იმპერია | დაახ. 300 | |||
| - | გაუქმდა | დაახ. 1200 | |||
| ფართობი | |||||
| - | 1067 | 1 600 კმ² (618 მლ²) | |||
| დღეს ამ ტერიტორიაზე |  მალი მავრიტანია
| ||||
განის იმპერია პირველად 830 წელს მუჰამად ბენ მუსა ალ-ხვარაზმის ჩანაწერებშია მოხსენიებული.[2] XI საუკუნეში, კორდობელმა სწავლულმა ალ-ბაკრიმ, მოგზაურთა მონაყოლების მიხედვით შეადგინა სამეფოს დეტალური აღწერა. მისი მტკიცებით, განის შეეძლო 200 000 ათასი მეომრის გამოყვანა რომელთაგანაც 40 000 მშვილდოსანი იქნებოდა და მათ ასევე ცხენოსანი ჯარიც ჰყავდათ.[3]
საბოლოოდ განის XIII საუკუნეში გახდა მალის იმპერიის ვასალი. როდესაც 1957 წელს ოქროს ნაპირმა ბრიტანეთისგან დამოუკიდებლობა მიიღო მან სახელად აიღო განა, რადგან ითვლებოდა, რომ განის იმპერიის ხალხის აკანების შთამომავლები ამ ტერიტორიაზე მიგრირდნენ.
მმართველები
რედაქტირება- კაია მაგან სისე: დაახ. 350 AD[4]
- 21 მეფის სახელი უცნობია: დაახ. 350 – 622
- 21 მეფის სახელი უცნობია: დაახ. 622 – 790
- რეჯა აკბა: 1400–1415
ლიტერატურა
რედაქტირება- Ваккури Юха. Цивилизации долины Нигера: легенды и золото / Пер. с фин. Н. В. Шлыгиной. — М.: Прогресс, 1988. — 168 с.
- Masonen, Pekka (2000), The Negroland revisited: Discovery and invention of the Sudanese middle ages, Helsinki: Finnish Academy of Science and Letters, pp. 519–23, ISBN 951-41-0886-8.
- Mauny, Raymond (1971), „The Western Sudan“, Shinnie, P.L., The African Iron age, Oxford: Oxford University Press, pp. 66–87, ISBN 0-19-813158-5.
- Monteil, Charles (1954), „La légende du Ouagadou et l’origine des Soninke“, Mélanges Ethnologiques, Dakar: Mémoire de l'Institute Français d'Afrique Noire 23, pp. 359–408.
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირებასქოლიო
რედაქტირება- ↑ Burr, J. Millard and Robert O. Collins, Darfur: The Long Road to Disaster, Markus Wiener Publishers: Princeton, 2006, ISBN 1-55876-405-4, pp. 6-7.
- ↑ al-Kuwarizmi in Levtzion and Hopkins, Corpus, p. 7.
- ↑ al-Bakri in Levtzion and Hopkins, Corpus, p. 81.
- ↑ Gravrand, Henry, "La civilisation Sereer, Cosaan : les origines", Nouvelles Editions Africaines, 1983, pp. 75–76. ISBN 2-7236-0877-8