ბრუნეის კულტურა
ბრუნეის კულტურა — ბრუნეის ტერიტორიაზე არსებული კულტურა, რომელზეც ძლიერ გავლენას ახდენს მალაიური კულტურები და ისლამური რელიგია. კულტურაზე გავლენას ახდენს ქვეყნის დემოგრაფიული შემადგენლობაც: მოსახლეობის ორ მესამედზე მეტი მალაიელია, ხოლო დანარჩენი ნაწილი არიან ჩინელები, ინდოელები და ძირძველი ჯგუფები, როგორიცაა დაიაკები, დუსუნები და კედაზანები . [1] მიუხედავად იმისა, რომ სტანდარტული მალაიური არის ბრუნეის ოფიციალური ენა, უფრო ხშირად საუბრობენ ისეთ ენებზე, როგორიცაა ბრუნეი მალაიური და ინგლისური ენა .
ისლამი არის ბრუნეის ოფიციალური რელიგია და ბრუნეიმ შარიათის კანონი აამოქმედა 2014 წლიდან.
ენა რედაქტირება
სტანდარტული მალაიური, ენა, რომელზეც ლაპარაკობენ ეთნიკური მალაიელები, [1] არის ბრუნეის ოფიციალური ენა. [2] ამასთან, ბრუნეიში ყველაზე ფართოდ გავრცელებული ენაა ბრუნეი მალაიური, რომელიც დიდად განსხვავდება სტანდარტული მალაიურისგან ისეთი საკითხებით, როგორიცაა გამოთქმა, ლექსიკა და სინტაქსი . [3] გარდა ამისა, არსებობს მრავალი სხვა მალაიური დიალექტი, რომელზეც ადგილობრივი მოსახლეობა საუბრობს, მაგალითად, დაიაკები და იბანი . ამგვარი მალაიური დიალექტების გამოყენება შემცირდა, რადგან ეთნიკურმა კულტურამ ასიმილაცია განიცადა კულტურასთან; ამ დიალექტების ზოგიერთ სახეობას გადაშენების საფრთხე ემუქრება.
ბრუნეიში ასევე გამოიყენება ინგლისური ენა . [2] ის ისწავლება როგორც დაწყებით, ასევე საშუალო საფეხურზე ბრუნეის სკოლებში და ხშირად ჩანს მთელ ქვეყანაში ქუჩის საგზაო ნიშნებზე. ასევე ფართოდ გამოიყენება ჩინური მანდარინი , ენა, რომელსაც უმცირესობაში მყოფი ჩინური საზოგადოება იყენებს. მიუხედავად იმისა, რომ ოფიციალურად არ არის აღიარებული, ეს ენა ისწავლება ჩინეთის მიერ მართულ ზოგიერთ სკოლაში და არჩევითი საგანია სახელმწიფო ბრუნეის უნივერსიტეტ დარუსალამში . [4] ჩინურ დიალექტებზე, როგორიცაა ჰოკინი, ჩვეულებრივ ლაპარაკობენ ჩინურ საზოგადოებაში, თუმცა მათი გამოყენება მცირდება, რადგან ახალგაზრდა თაობამ დიალექტების ნაცვლად ჩინური მანდარინი აირჩია. [3]
რელიგია რედაქტირება
ისლამი არის ბრუნეის ოფიციალური რელიგია. მუსლიმები მოსახლეობის 78% -ს შეადგენს. [1] ბრუნეის კონსტიტუციაში ნათქვამია, რომ „ბრუნეის დარუსალამის რელიგია უნდა იყოს მუსლიმური რელიგია ამ რელიგიის შაფიტური სექტის თანახმად“, თუმცა იგი ასევე უზრუნველყოფს რელიგიურ თავისუფლებას, თუმცა შეზღუდვებითაც. [5] მმართველი მონარქი გამოსახულია, როგორც ქვეყანაში ისლამის დამცველი იმ სისტემის ქვეშ, რომელსაც მალაის ისლამურ მონარქია უწოდებენ, [6] მაშინ, როდესაც სახელმწიფოს რელიგიურ საქმეთა სამინისტრო ბრუნეიში ისლამს ოფიციალურად უწყობს ხელს. [7]
2014 წელს ბრუნეიმ საკამათოდ მიიღო შარიათის კანონი და გახდა აღმოსავლეთ აზიის პირველი ქვეყანა, რომელმაც ეს გააკეთა. [6] ეს კანონები ვრცელდება ქვეყანაში არამუსლიმებზე , რის გამოც მკაცრად გააკრიტიკა ისეთმა საერთაშორისო ორგანიზაციებმა, როგორიცაა გაერო და საერთაშორისო ამნისტია . შარიათის კანონის შემოღებამდე ბრუნეიმ უკვე მიიღო რელიგიურად მოტივირებული კანონები, როგორიცაა ქვეყანაში ალკოჰოლის გაყიდვის აკრძალვა. [8]
ქრისტიანები და ბუდისტები ბრუნეიში არამუსლიმთა უდიდეს ნაწილს წარმოადგენენ. [1] აქ არის რამდენიმე ქრისტიანული ეკლესია, ჩინეთის ბუდისტური ან დაოისტური ტაძრები და ინდუისტური ტაძრები, მაგრამ ამ არამუსლიმურ ჯგუფებს სალოცავო ადგილები არ გააჩნიათ. მათ არ აქვთ უფლება ჰქონდეთ თავიანთი რელიგიის ხილული ნიშნები ან აჩვენონ ისინი თავიანთ შენობაში. [7] დაუშვებელია ამ რელიგიების პროზელიტიზაცია ან სხვების სარწმუნოებაზე მოქცევა. არამუსლიმი ქალი, რომელიც მუსლიმზეა დაქორწინებული, კანონით მოეთხოვება ისლამის მიღებას.
სპორტი რედაქტირება
ფეხბურთი არის ძალიან სპორტის ყველაზე პოპულარული სახეობა ბრუნეიში. [9]
ბრუნეის სპორტსმენებმა მსოფლიო ასპარეზზე იასპარეზეს ისეთ შეჯიბრებში, როგორიცაა ოლიმპიური თამაშები, თანამეგობრობის თამაშები და სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიის თამაშები . [10] 1996, 2000 და 2004 წლების ოლიმპიურ თამაშებში ბრუნეიმ გაგზავნა ერთი კონკურენტი სპორტსმენი, ხოლო 2012 წლის ლონდონის ოლიმპიურ თამაშებზე მან გაგზავნა ორი სპორტსმენი, მათ შორის მისი პირველი ქალი ოლიმპიური წარმომადგენელი. [11] მიუხედავად იმისა, რომ 1990 წლის გამოშვების შემდეგ მან თანამეგობრობის თამაშებში სპორტსმენები გაგზავნა, ბრუნეის სპორტსმენებს ამ თამაშებზე მედლები ჯერ არ მიუღიათ. [12] 1999 წლის სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიის თამაშებს მასპინძლობდა ბრუნეი. [13]
რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 The World Factbook: Brunei. Central Intelligence Agency. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-07-21. ციტირების თარიღი: 2015-11-09.
- ↑ 2.0 2.1 Encyclopedia of Bilingualism and Bilingual Education.
- ↑ 3.0 3.1 Brunei English: A New Variety in a Multilingual Society.
- ↑ Gorter, Durk; F. Marten, Heiko (6 January 2012) Minority Languages in the Linguistic Landscape. Palgrave Macmillan, გვ. 237. ISBN 978-0-230-36023-5.
- ↑ Brunei. United States Department of State. ციტირების თარიღი: 2015-11-10.
- ↑ 6.0 6.1 Brunei country profile. BBC. ციტირების თარიღი: 2015-11-10.
- ↑ 7.0 7.1 Windows on Asia: Brunei - Religion. Asian Studies Center, Michigan State University. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-11-17. ციტირების თარიღი: 2015-11-10.
- ↑ Brunei adopts sharia law amid international outcry. CNN (1 May 2014). ციტირების თარიღი: 2015-11-10.
- ↑ Bring back women's football to Brunei (2 June 2010). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 8 მარტი 2016. ციტირების თარიღი: 6 ნოემბერი 2020.
- ↑ Brunei. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-08-04. ციტირების თარიღი: 2020-11-06.
- ↑ Lee Adams, William (5 July 2012). „Trailblazer: Meet Brunei's First Female Olympian — Ever“. დამოწმება journal საჭიროებს
|journal=-ს (დახმარება) - ↑ Fraser, Graham. Brunei's history-maker Maziah Mahusin targets Glasgow 2014 (5 November 2013).
- ↑ Commonwealth Games:Brunei Darussalam. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2007-10-26. ციტირების თარიღი: 2020-11-06.