ბაჰრეინის დემოგრაფია

2010 წელს ბაჰრეინის მოსახლეობა 1,2 მილიონამდე გაიზარდა, აქედან 568 399 ბაჰრეინში მცხოვრები იყო, ხოლო 666 172 უცხოელი. იგი გაიზარდა 1,05 მილიონით (517,368 არა მოქალაქე) 2007 წელს, წელს.2020 წლის იანვრის მონაცემებით მას 1,69 მილიონზე მეტი ადამიანი ჰყავს. 2008 წელს ბაჰრეინში ცხოვრობდა დაახლოებით 290,000 ინდოეთის მოქალაქე, რაც მათ ქვეყნის ერთ-ერთ უდიდეს ემიგრანტ თემად აქცევს, რომელთა უმეტესობა სამხრეთ ინდოეთის შტატ კერალასგან მიდის. ბაჰრეინი მსოფლიოში მეოთხე ყველაზე მჭიდროდ დასახლებული სუვერენული სახელმწიფოა, რომლის მოსახლეობის სიმჭიდროვე 1 646 ადამიანი იყო კმ 2-ზე 2010 წელს. ქვეყნის ჩრდილოეთი იმდენად ურბანიზებულია, რომ ზოგის აზრით, ეს არის ერთი დიდი მეტროპოლიტენია.

ეთნიკური ჯგუფები რედაქტირება

ბაჰრეინელი ხალხი ეთნიკურად მრავალფეროვანია. შიია ბაჰრეინელები იყოფა ორ ძირითად ეთნიკურ ჯგუფად: ბაჰარნა და აჯამი. შიაბაჰრეინელები არიან ბაჰარნა (არაბი), ხოლო აჯამები - სპარსელი შიიები. შია სპარსელები ქმნიან დიდ თემებს მანამასა და მუჰარაკში. შიია ბაჰრეინელების მცირე უმცირესობა ეთნიკური ჰასავები არიან ალ-ჰასადან.

სუნიტი ბაჰრეინელები ძირითადად იყოფა ორ ძირითად ეთნიკურ ჯგუფად: არაბები (ალ არაბები) და ჰუვალა. სუნიტი არაბები არიან ყველაზე გავლენიანი ეთნიკური ჯგუფი ბაჰრეინში, მათ უკავიათ უმეტესი თანამდებობები. სუნიტი არაბები ტრადიციულად ცხოვრობდნენ ისეთ ადგილებში, როგორიცაა ზალალაკი, მუჰარაკი, რიფფა და ჰავარის კუნძულები. ხუალა სუნიტი ირანელების შთამომავლები არიან; ზოგი მათგანი სუნიტი სპარსელია, ზოგი კი სუნიტი არაბი. ასევე არიან ბალოჩური წარმოშობის სუნიტები. აფრიკელი ბაჰრეინელების უმეტესობა აღმოსავლეთ აფრიკიდან მოდის და ტრადიციულად ცხოვრობდნენ მუჰარაკის კუნძულზე და რიფფაში.

რელიგია რედაქტირება

ბაჰრეინის სახელმწიფო რელიგია არის ისლამი და ბაჰრეინის მოქალაქეების უმეტესობა მუსლიმია. ბაჰრეინელი მუსლიმების უმეტესობა შიიტია. ბაჰრეინში საზოგადოებრივი გამოკვლევები იშვიათია, მაგრამ 2017 წლის ეროვნულმა გამოკითხვამ აჩვენა, რომ ბაჰრეინელების 62 პროცენტი შიიტი იყო, ხოლო 38 პროცენტი სუნიტი . მიუხედავად იმისა, რომ ქვეყნის მოქალაქეთა უმრავლესობა შიია, სამეფო ოჯახი და ბაჰრეინის ელიტების უმეტესობა სუნიტია. ქვყნის ორი მუსულმანური თემი ზოგიერთ საკითხში გაერთიანებულია, მაგრამ ზოგიერთ საკითხში მკვეთრად არ ეთანხმება ერთმანეთს. შიიტები ხშირად ჩივიან ბაჰრეინში პოლიტიკური რეპრესირებისა და ეკონომიკურად მარგინალიზაციის გამო; შედეგად, ბაჰრეინის 2011 წლის აჯანყების მომიტინგეების უმეტესობა შიიტი იყო.

2010 წლის აღწერის მონაცემებით, მუსლიმთა მოსახლეობა 866 888 კაცს ითვლის.

ბაჰრეინში მკვიდრი ქრისტიანული საზოგადოებაა. 2010 წლის აღწერით ბაჰრეინის არამუსლიმი მაცხოვრებლები 367 683 ადამიანს შეადგენდნენ, რომელთა უმეტესობა ქრისტიანი იყო. ემიგრანტი ქრისტიანები ბაჰრეინელ ქრისტიანთა უმრავლესობას შეადგენენ, ხოლო მკვიდრი ქრისტიანი ბაჰრეინელები (რომლებსაც ბაჰრეინის მოქალაქეობა აქვთ) უფრო მცირე თემს. ბაჰრეინს ასევე ჰყავს მშობლიური ებრაული თემი.

2001 წლის აღწერის თანახმად, 81,2% ბაჰრეინის მოსახლეობა მუსლიმი იყო, 10% ქრისტიანი, ხოლო 9,8% ინდუიზმს ან სხვა რელიგიას მისდევდა. 2010 წლის აღწერის თანახმად, მუსლიმთა წილი 70.2% -მდე შემცირდა .

განათლება რედაქტირება

განათლება სავალდებულოა 6-დან 14 წლამდე ასაკის ბავშვებისთვის. ბაჰრეინის მოქალაქეებისთვის განათლება უფასოა საჯარო სკოლებში, ბაჰრეინის განათლების სამინისტრო სთავაზობს უფასო სახელმძღვანელოებს. ბიჭები და გოგონები ცალკე სკოლებში არიან განცალკევებულნი.

მე -20 საუკუნის დასაწყისში ყურანის სკოლები (ქუთაბი) ერთადერთი ფორმა იყო ბაჰრეინში. პირველი მსოფლიო ომის შემდეგ, გაჩნდა მოთხოვნა თანამედროვე საგანმანათლებლო დაწესებულებებზე. 1919 წელს დაიწყო თანამედროვე საჯარო სკოლის სისტემა ბაჰრეინში, როდესაც მუჰარაკში გაიხსნა ბიჭების ალ-ჰიდაია ალ-ხალიფია. [ 1926 წელს საგანმანათლებლო კომიტეტმა გახსნა ვაჟთა მეორე საჯარო სკოლა მანამაში, ხოლო 1928 წელს მუჰარაკში გაიხსნა გოგონათა პირველი საჯარო სკოლა. 2011 წლის მონაცემებით, საჯარო სკოლებში სულ 126 981 მოსწავლე სწავლობდა.

2004 წელს მეფე ჰამად იბნ ისა ალ ხალიფამ წარადგინა პროექტი "King Hamad School of Future", რომელიც იყენებს ინფორმაციული კომუნიკაციის ტექნოლოგიას K-12 განათლების მხარდასაჭერად ბაჰრეინში. პროექტის მიზანი იყო სამეფოს ყველა სკოლის ინტერნეტთან დაკავშირება. . BS არის შეერთებული შტატების თავდაცვის დეპარტამენტის სკოლა, რომელიც უზრუნველყოფს K-12 სასწავლო გეგმას, საერთაშორისო ბაკალავრიატის შეთავაზებების ჩათვლით. ასევე არსებობს კერძო სკოლები, რომლებიც გვთავაზობენ ან IB დიპლომის პროგრამას ან გაერთიანებული სამეფოს A- საფეხურებს.

ბაჰრეინი ასევე ხელს უწყობს უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულებების შექმნას ემიგრანტებისა და ბაჰრეინის მოქალაქეების მზარდი ჯგუფისთვის. ბაჰრეინის უნივერსიტეტი დაარსდა სტანდარტული ბაკალავრიატისა და ასპირანტურის შესასწავლად, ხოლო მეფე აბდულაზიზის უნივერსიტეტის ჯანმრთელობის მეცნიერებათა კოლეჯი, რომელიც მუშაობს ჯანმრთელობის დაცვის სამინისტროს ხელმძღვანელობით, ამზადებს ექიმებს, ექთნებს, ფარმაცევტებს და მედპერსონალებს. 2001 წლის ეროვნულ სამოქმედო ქარტიამ გზა გაუხსნა კერძო უნივერსიტეტებს, როგორიცაა Ahlia University of Manama და Bahrain University College Saar. ქალთა სამეფო უნივერსიტეტი (RUW), რომელიც 2005 წელს დაარსდა, იყო პირველი კერძო, მიზანმიმართული, საერთაშორისო უნივერსიტეტი ბაჰრეინში, რომელიც მხოლოდ ქალების სწავლებას ემსახურებოდა. MCG არის ერთ-ერთი უძველესი კერძო ინსტიტუტი ქვეყანაში. რამდენიმე ცნობილი ინსტიტუტია ბაჰრეინის ამერიკული უნივერსიტეტი, რომელიც დაარსდა 2019 წელს, ბაჰრეინის საბანკო და საფინანსო ინსტიტუტი, ერნსტ და იანგის სასწავლო ინსტიტუტი და ბირლას ტექნოლოგიური ინსტიტუტის საერთაშორისო ცენტრი. 2004 წელს ირლანდიის ქირურგთა სამეფო კოლეჯმა (RCSI) დააარსა სამედიცინო უნივერსიტეტი ქვეყანაში.

ენები რედაქტირება

არაბული ბაჰრეინის ოფიციალური ენაა, თუმცა ინგლისური ფართოდ გამოიყენება. ბაჰრანის არაბული ,არაბული ენის ყველაზე ფართოდ გავრცელებული დიალექტია, თუმცა იგი განსხვავდება სტანდარტული არაბულისგან. არაბული მნიშვნელოვან როლს ასრულებს პოლიტიკურ ცხოვრებაში, რადგან ბაჰრეინის კონსტიტუციის 57 (c) მუხლის თანახმად, დეპუტატი თავისუფლად უნდა ფლობდეს არაბულ ენას, რომ კანდიდატი გახდეს პარლამენტში. გარდა ამისა, ბალოჩი სიდიდით მეორე და ფართოდ გავრცელებული ენაა ბაჰრეინში. ბაჰრეინისა და არაბახრეინის მოსახლეობაში ბევრი ადამიანი ლაპარაკობს სპარსულ ენაზე, ირანის ოფიციალურ ენაზე ან ურდუზე, ნეპალური ასევე ფართოდ არის გავრცელებული ნეპალის მუშებში და გურხა ჯარისკაცთა საზოგადოებაში. მალაიალამი, ტამილი, ბანგლა და ჰინდი მნიშვნელოვანი ინდურ თემებში საუბროა. ყველა კომერციული დაწესებულება და საგზაო ნიშანი არის ორენოვანი, რომელზც აღიშვნები ინგლისურად და არაბულად არის.

ჯანმრთელობა რედაქტირება

ბაჰრეინს აქვს ჯანდაცვის უნივერსალური სისტემა, რომელიც 1960 წლიდან იწყება. მთავრობის მიერ გაწეული ჯანდაცვა უფასოა ბაჰრეინის მოქალაქეებისთვის და მძიმედ სუბსიდირდება არა ბაჰრეინელებისთვის. ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის მონაცემებით, ჯანმრთელობის დანახარჯებმა ბაჰრეინის მშპ-ს 4,5% შეადგინა. ბაჰრეინის ექიმები და ექთნები წარმოადგენენ ქვეყნის მუშახელის უმეტეს ნაწილს ჯანდაცვის სექტორში, განსხვავებით მეზობელი ყურის ქვეყნებისგან. პირველი საავადმყოფო ბაჰრეინში იყო ამერიკის მისიის საავადმყოფო, რომელიც 1893 წელს გაიხსნა როგორც ამბულატორია. პირველი საჯარო საავადმყოფო და ასევე მესამე საავადმყოფო, რომელიც ბაჰრეინში გაიხსნა, იყო სალმანიას სამედიცინო კომპლექსი, მანამას სალმანიის რაიონში, 1957 წელს. კერძო საავადმყოფოები ასევე გვხვდება მთელს ქვეყანაში, მაგალითად ბაჰრეინის საერთაშორისო საავადმყოფო.

ბაჰრეინში სიცოცხლის ხანგრძლივობაა 73 წელი კაცშ და ქალში 76. რეგიონის ბევრ ქვეყანასთან შედარებით, შიდსის და აივ ინფექციის გავრცელება შედარებით დაბალია. მალარია და ტუბერკულოზი არ წარმოადგენს დიდ პრობლემებს ბაჰრეინში, რადგან არც ერთი დაავადება არ არის მკვიდრი ქვეყნისთვის. შედეგად, ბოლო ათწლეულების განმავლობაში მალარიისა და ტუბერკულოზის შემთხვევები შემცირდა.

ამჟამად ბაჰრეინი განიცდის სიმსუქნის ეპიდემიას, რადგან მამრობითი სქესის 28,9% და ქალის 38,2% კლასიფიცირებულია ჭარბწონიან მდგომარეობაში. ბაჰრეინში ასევე არის მსოფლიოში შაქრიანი დიაბეტის ერთ – ერთი ყველაზე მაღალი პრევენცია (მე –5 ადგილი), ბაჰრეინის მოსახლეობის 15% –ზე მეტს აწუხებს დაავადება და ქვეყანაში სიკვდილიანობის 5% მოდის. გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები ბაჰრეინში სიკვდილიანობის 32% -ს შეადგენს, რაც სიკვდილის ნომერ პირველი მიზეზია ქვეყანაში (მეორე კიბო). ცარცისუჯრედოვანი ანემია და თალასემია გავრცელებულია ქვეყანაში, კვლევის შედეგად დაასკვნეს, რომ ბაჰრეინელების 18% ნამგლისუჯრედოვანი ანემიის მატარებელია, ხოლო 24% თალასემიის მატარებელი.