აზერბაიჯანის რესპუბლიკის ხმის ჩანაწერების სახელმწიფო არქივი
აზერბაიჯანის რესპუბლიკის აუდიოჩანაწერის სახელმწიფო არქივი (აზერ. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Səs Yazıları Arxivi) — აზერბაიჯანის რესპუბლიკის ერთ-ერთი სახელმწიფო არქივი, რომელიც არ შედის აზერბაიჯანის რესპუბლიკის ეროვნული არქივის დეპარტამენტის სტრუქტურაში[1] . არქივში ინახება აუდიო ჩანაწერები.
ისტორია რედაქტირება
აზერბაიჯანის რესპუბლიკის ხმის ჩანაწერების სახელმწიფო არქივი შეიქმნა აზერბაიჯანის სსრ მინისტრთა საბჭოს 1968 წლის 5 აპრილის გადაწყვეტილებით. აზერბაიჯანის ეროვნულ საარქივო ადმინისტრაციას დაქვემდებარებულ 6 არქივს შორის ის არის ყველაზე ახალგაზრდა და რუსეთის შემდეგ მეორე მსგავსი დაწესებულება დსთ-ში.
არქივში ინახება 70000 ხმის ჩანაწერი, 4000-ზე მეტი ვიდეო ჩანაწერი. ეს არის ხმოვანი ჩანაწერები, რომლებიც ასახავს მე-20 საუკუნეში მცხოვრები სახელმწიფო მოღვაწეების, პოლიტიკური და საზოგადო მოღვაწეების, მეცნიერებისა და კულტურის მოღვაწეების, ომისა და შრომის ვეტერანების ცხოვრებას, მოღვაწეობას. საარქივო კოლექციები ასევე შეიცავს ხალხური შემოქმედების ნიმუშებს, თეატრალურ წარმოდგენებს და სხვა აუდიო დოკუმენტებს. შენახვასთან ერთად არქივი ახორციელებს ძველი ხმის ჩანაწერების რესტავრაციას.
აზერბაიჯანში ხმის ჩაწერის ისტორიის დასაწყისი უკავშირდება 1901 წელს ბაქოში იმპერიული რუსული მუსიკალური საზოგადოების ადგილობრივი ფილიალის გახსნას. პირველი შემსრულებელი აღმოსავლეთში, რომელმაც თავისი შესრულება გრამოფონის ლილვზე ჩაწერა, იყო ლეგენდარული აზერბაიჯანელი მომღერალი ჯაბარ გარიაღდიოღლუ. არქივის პირველი ფონოჩანაწერები იყო გრამოფონის ჩანაწერები 500-ზე მეტი მუღამით, თასნიფით, ხალხური სიმღერებითა და მელოდიებით.
არქივი მუშაობს შენახული მასალების დიჯიტალიზაციაზე. თანამშრომლობს დიდი ბრიტანეთის სამეფო ბიბლიოთეკის კვლევით ცენტრთან, რომელსაც გაეგზავნა ცნობილი აზერბაიჯანელი აშუღ დასტანების 50-მდე ციფრული ხმოვანი ჩანაწერი. არქივში არსებული მასალების დაახლოებით 35 პროცენტი აღდგენილია და გაციფრულია, რომელიც მოიცავს 1902-1940-იანი წლების ხმის ჩანაწერებს. მთელი არქივი მოთავსებულია ელექტრონულ ფორმატში.
აზერბაიჯანის ხმის ჩანაწერების სახელმწიფო არქივის პირველი დირექტორი 1969-1974 წლებში იყო ფილოლოგიის დოქტორი გულთეკინ სულთანოვა. 1974 წლიდან 2019 წლამდე არქივს ხელმძღვანელობდა აზერბაიჯანის კულტურის დამსახურებული მოღვაწე იაგუბ მადატოვი[2]. 2019 წლიდან კი არქივის დირექტორის თანამდებობას იკავებს ხალიდა ფერეჯულაევა[3].
რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ “Azərbaycan Respublikası Milli Arxiv İdarəsinin strukturuna daxil olmayan tabeliyindəki qurumların Siyahısı”nın təsdiq edilməsi haqqında. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2023-01-29. ციტირების თარიღი: 2023-01-29.
- ↑ Discography of Azerbaijan - არქივის ოფიციალური ვებ-გვერდი
- ↑ AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ DÖVLƏT SƏS YAZILARI ARXİVİ (ARDSYA)- აზერბაიჯანის ეროვნული არქივის ოფიციალური ვებ-გვერდი