შაქის ციხე
შაქის ციხე (აზერ. Şəki qalası)— ადრე ცნობილი როგორც ნუხას ციხე — ციხე აზერბაიჯანის რესპუბლიკაში, ქალაქ შაქიში.
| შაქის ციხე აზერ. Şəki qalası | |
|---|---|
 | |
| ტიპი | ციხესიმაგრე |
| თარიღდება | XVIII საუკუნე |
| მდგომარეობა | აღდგენილი |
დიდი საბჭოთა ენციკლოპედია აღნიშნავს, რომ შაქის ხანების სასახლე და ციხე ერთდროულად 1765 წელს აშენდა[1]. 1890 წლის Britannica-ს გამოცემა წერს, რომ 1765 წელს, მუჰამედ ჰუსეინ ხანის მეფობის დროს, ციხე და სასახლე აშენდა ამ თარიღზე ოდნავ გვიან აშენდა[2].
ციხის აღწერა
რედაქტირებაშაქის ციხე-სიმაგრეში აღმართული და რამდენიმე ნაგებობისგან შემდგარი კომპლექსიდან დღემდე მხოლოდ ორსართულიანი სასახლეა შემორჩენილი. შაქის სახანოს რუსეთის იმპერიასთან შეერთების შემდეგ სასახლე ადგილობრივი ადმინისტრაციის იურისდიქციაში შედიოდა და რამდენჯერმე აღადგინეს[3][4].
1853 წელს შედგენილია ციტადელის გეგმა, რომლის მიხედვითაც მასში განთავსებული სხვადასხვა დანიშნულების ნაგებობები ხანის თავადაზნაურთა ოჯახებისთვის განკუთვნილი იყო[5]. სასახლის გარდა, ციხესიმაგრეში ყაზარმები, ხაზინა, ციხე იყო და 1828 წელს ხანის მეჩეთიდან გადაკეთებული მართლმადიდებლური ეკლესია აიგო[4]. სასახლის ორიგინალური ნახატები მოგზაურებზე ღრმა შთაბეჭდილებას ტოვებდა[6]. 1896 წელს ღვარცოფმა რამდენიმე ადგილას ნუხის ციხის კედელი გაარღვია[7]. 1958-1963 წლებში ციხის დაზიანებული გალავანი აღდგა.
შაქის ციხე, რომელიც ქალაქის ჩრდილო-აღმოსავლეთი ნაწილისგან დასაცავად აშენდა. ციხის გალავანი დაახლოებით 1,3 კმ სიგრძისაა, ჩრდილოეთ ნაწილში კედლების სიმაღლე დაახლოებით 4, სამხრეთში - დაახლოებით 8 მეტრია. ხოლო მისი სისქე დაახლოებით 2.2 მეტრია[8]. კედლის მთელ სიგრძეზე 21 თავდაცვითი კოშკია. ციხე ჩრდილოეთიდან და სამხრეთიდან თაღოვანი კარიბჭეებით იკეტება[9]. ციხის სიმაღლე ზღვის დონიდან ჩრდილოეთით 750 მეტრია, სამხრეთით 710 მეტრი[10].
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ Нуха // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
- ↑ Nukha // издание 9-е / Eddited by Thomas Spencer Baynes. — The Encyclopaedia Britannica: a dictionary of arts, sciences and general literature: The Henry G. Allen Company, 1890. — Т. 17. — С. 613.
- ↑ Шәки Ханларынын Сарајы / Под ред. Дж. Кулиева. — Азербайджанская советская энциклопедия: Главная редакция Азербайджанской советской энциклопедии, 1987. — Т. 10. — С. 502—503.
- ↑ 4.0 4.1 И. Л. Сегаль. Елисаветпольская губерния. Впечатления и воспоминания. — Кавказский вестник. Тифлис, 1902. — С. 15.
- ↑ К. М. Мамед-заде. Строительное искусство Азербайджана. — Баку: Элм, 1983.
- ↑ Л. С. Бретаницкий (архитектура), Ю. А. Казиев, К. Д. Керимов (изобразительное и декоративно-прикладное искусство). Искусство Азербайджана / Под ред. Б. В. Веймарна. — История искусства народов СССР: в 9 томах: Изобразительное искусство, 1979. — Т. 5. — С. 361.
- ↑ Назирова Б. Т. Некоторые вопросы хозяйственных мероприятий по борьбе с эрозией почв и с селевыми потоками в бассейне р. Кишчай // Изв. АН АзССР. Сер. биол. и мед. наук. — 1961. — № 3. — С. 67.
- ↑ Шеки
- ↑ Шекинская крепость
- ↑ Шекинский район