ფრედერიკ კუკი
ამერიკელი ექიმი
ფრედერიკ ალბერტ კუკი (ინგლ. Frederick Albert Cook; 10 ივნისი, 1865, ჰორტონვილი, ნიუ-იორკი — 5 აგვისტო, 1940, ნიუ-როშელი, ნიუ-იორკი) — ამერიკელი ექიმი, პოლარეთში მოგზაური და ბიზნესმენი, რომელმაც განაცხადა, რომ კაცობრიობის ისტორიაში პირველმა მიაღწია ჩრდილოეთ პოლუსს 1908 წლის 21 აპრილს, რობერტ პირამდე ერთი წლით ადრე. ასევე ამტკიცებდა, რომ 1906 წლის 16 სექტემბერს პირველი ავიდა მთა მაკ-კინლის მწვერვალზე. 1909 წელს პირმა და კუკის რამდენიმე თანაშემწე მას ფალსიფიცირებულ მონაცემებში დასდეს ბრალი. დისკუსიები დღემდე გრძელდება.
| ფრედერიკ ალბერტ კუკი | |
|---|---|
 | |
| მშობლიური სახელი | ინგლ. Frederick Albert Cook |
| დაბადების თარიღი |
10.06.1865 ჰორტონვილი, ნიუ-იორკი |
| გარდაცვალების თარიღი |
5.08.1940 ნიუ-როშელი, ნიუ-იორკი |
| მოქალაქეობა |
 აშშ |
| საქმიანობა | პოლარეთშუ მოგზაური, ექიმი, ბიზნესმენი |
| მეუღლე(ები) |
1) ლიბი ფორბსი (1889—1890), 2) მერი ფიდელ ჰანტი (1902—1923) |
| შვილ(ებ)ი |
რუთ კუკი (გერი), ჰელენ კუკი |
| მშობლები |
მამა: თეოდორ კოხი დედა: მარგარეტა ლანგე |
| ჯილდოები | ლეოპოლოდ I-ის ორდენი |
| საიტი | http://www.cookpolar.org/ |
1894—1913 წლებში იყო არქტიკული კლუბის მოქმედ წევრი, წარმოადგენს მის ერთ-ერთი დამაარსებელს. 1904 წელს იგი გახდა მკვლევრების კლუბის ერთ-ერთი თანადამაარსებელი (en:The Explorers Club), 1907—1908 წლებში ფ. კუკი აირჩიეს მის საპატიო პრეზიდენტად.
ლიტერატურა
რედაქტირება- Амундсен Р., Собрание сочинений, ტ. 5: Моя жизнь, Л.: Изд-во Главсевморпути, 1937.
- Белов М. И., История исследований // Атлас Антарктики, ტ. II, Л: Гидрометеоиздат, 1969.
- Корякин В. С., Фредерик Альберт Кук, М: Наука, 2002.
- Кук Ф., Моё обретение полюса, М: Мысль, 1987.
- Нобиле У., Крылья над полюсом / Пер. А. А. Чернова, Э. А. Черновой, М: Мысль, 1984.
- Пири Р., Северный полюс / Пер. В. А. Смирнова, М: Мысль, 1972.
- Райт Т., Большой гвоздь / Пер. с англ. А. А. Алимова, А. Я. Миневича, А. А. Стависского, Л: Гидрометеоиздат, 1973.
- Самойлович Р. Л., Путь к полюсу, Л: Изд-во Всесоюзного Арктического ин-та, 1933.
- Саннес Т. Б., «Фрам»: приключения полярных экспедиций, Л: Судостроение, 1991.
- Трешников А. Ф., Роберт Пири и покорение Северного полюса // Пири Р. Северный полюс / Пер. В. А. Смирнова, М: Мысль, 1972. — გვ. 225—242.
- Херберт У., Пешком через Ледовитый океан / Пер. с англ, М: Мысль, 1972.
- Anderson H. S., Exploring the Polar Regions, Revised Edition, N.Y.: Chelsea House An imprint of Infobase Publishing, 2010.
- Bryce Robert M., Cook & Peary: The Polar Controversy, Resolved, N.Y.: Stackpole Books, 1997.
- Discovery of the Pole: Peary's Own Pictures Records His Greatest Exploit. // Life, 1951, 14 May, P. 77—82, 87.
- Freeman, Andrew A., The Case for Doctor Cook, N.Y.: Coward-McCann, 1961.
- Mills W. J., Exploring polar frontiers: a historical encyclopedia in 2 vols, Santa Barbara etc.: ABC-CLIO, Inc, 2003.
- Schweikart L., Polar Revisionism and the Peary Claim: The Diary of Robert E. Peary. // The Historian, 1986, ტ. XLVIII, № 3, P. 341—358, ISSN 0018-2370.
დამატებითი ლიტერატურა
რედაქტირება- Корякин В. С. Был ли Ф. Кук на Северном полюсе? // Природа. — 1975. — № 7. — С. 74—83.
- Кук Ф. А., Пири Р. Э. Открытие таинственного полюса / Сост. В. Розов-Цветков. — М.: Типография И. Д. Сытина, 1910.
- Berton, Pierre. The Arctic Grail. — Anchor Canada, 2001 (originally published 1988). — ISBN 0-385-65845-1. — OCLC 46661513.
- Bryce, Robert M. The Fake Peak revisited[მკვდარი ბმული] // DIO. — 1997. — 7 (3). — P. 41—76. — OCLC 18798426. — ISSN 1041-5440.
- Dunn, Robert. The Shameless Diary of an Explorer. — Kessinger Publishing, 1906.
- Henderson, Bruce. True North: Peary, Cook, and the Race to the Pole. — W. W. Norton and Company, 2005. — ISBN 0-393-32738-8. — OCLC 63397177.
- Osczevski, Randall J. Frederick Cook and the Forgotten Pole // Arctic. — 2003. — 56 (2). — P. 207—217. — OCLC 108412472. — ISSN 0004-0843.
- Rawlins, Dennis. Peary at the North Pole, Fact or Fiction? — Luce, 1973. — ISBN 0-88331-042-2.
- Robinson, Michael. The Coldest Crucible: Arctic Exploration and American Culture. — Chicago: University of Chicago Press, 2006. — ISBN 978-0-226-72184-2
ფრედერიკ კუკის ნაშრომები
რედაქტირება- Cook, Frederick A. To the top of the continent: Discovery, exploration and adventure in sub-arctic Alaska. The first ascent of Mt. McKinley, 1903—1906. — New York: Doubleday, Page & company, 1908.
- Cook, Frederick A. Through the first Antarctic night, 1898—1899: A narrative of the voyage of the «Belgica» among newly discovered lands and over an unknown sea about the South pole. — New York: Doubleday, Page & company, 1909.
- Cook, Frederick A. My attainment of the Pole: Being the record of the expedition that first reached the boreal center, 1907—1909. — New York: The Polar publishing company, 1911.
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირება- Frederick A. Cook: from Hero to Humbug
- Frederick Albert Cook. A Register of His Papers in the Library of Congress
- Frederick A. Cook Society დაარქივებული 2010-04-06 საიტზე Wayback Machine.
- Bruce Henderson. Who Discovered the North Pole? // Smithsonian magazine. — April 2009.
- კუკის ხმის ჩანაწერები, რომლებიც გაკეთდა 1909 და 1937 წლებში
- კუკის კოპენჰაგენში ჩასვლის კინოქრონიკები (1909)და 1911 წლის ფილმი „The Truth about the Pole“
- ო. ბანარი კუკის კვალდაკვალ მაკ-კინლიზე
- Шпаро Д. მაკ-კინლის თეთრი ლაქები // «მსოფლიოს გარშემო». — 2005. — № 9.
- Дмитрий Шпаро, Олег Банарь. დაბრუნება მწვერვალზე // «მსოფლიოს გარშემო». — 2006. — № 10.