უჩთაფა (აღჯაბადის რაიონი)
უჩთაფას ყორღანები (აზერ. Üçtəpə) — სამი დიდი ყორღანი აღმოსავლეთ აზერბაიჯანის სტეპის ზონაში, აღჯაბედის რაიონის სოფელ სალმანბეილის მახლობლად[1]. ადრე ბრინჯაოს ხანის ძეგლი. მტკვარ-არაქსის კულტურას მიეკუთვნება[2][3].
| უჩთაფას ყორღანები აზერ. Üçtəpə | |
|---|---|
 | |
| კოორდინატები | 57°32′ ჩ. გ. 22°28′ ა. გ. / 57.533° ჩ. გ. 22.467° ა. გ. |
| მდებარეობა |
 აზერბაიჯანი,აღჯაბადის რაიონი |
უჩთაფას ბორცვი რაფაელ პუმპელის ამერიკულმა ექსპედიციამ აღმოაჩინა. გაზსადენის მშენებლობისას განადგურდა ჩრდილოეთის ბორცვი, რომელიც 4 მეტრი სიმაღლის იყო[4]. ძეგლი 1958-1960 წლებში შეისწავლეს სსრკ მეცნიერებათა აკადემიის არქეოლოგიის ინსტიტუტისა და აზერბაიჯანის სსრ მეცნიერებათა აკადემიის ისტორიის ინსტიტუტის ერთობლივი ექსპედიციის ალექსანდრე იესენის ხელმძღვანელობით[5].
სამარხში, რომელიც თარიღდება VIII საუკუნით, 13 მეტრის სიღრმეზე, 1960 წლის 19 ივლისს გათხრებისას ოქროს გულსაკიდი მონეტა აღმოაჩინეს, კერძოდ იუსტინიანე I-ის სოლიდუსი (527-565 წწ.)[6].
უჩთაფას ეგრეთ წოდებული „პატარა ბორცვზე“ სეზონური დასახლება იყო. დასახლება ძ.წ X-IX საუკუნეებით თარიღდება. დააარსეს მომთაბარე მწყემსებმა. მცირე ოთხკუთხა ადგილებს ზამთრის სეზონზე იყენებდნენ, გაზაფხულზე კი მოსახლეობა და პირუტყვი მთაში გადადიოდა. უჩთაფას დასახლება ამ პერიოდის ყარაბაღის პირველი და შესწავლილი ყოველდღიური ძეგლია[7].
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ Katalog zolotykh i serebri︠a︡nykh predmetov iz arkheologicheskikh raskopok Azerbaĭdzhana
- ↑ Древний Кавказ. От доисторических поселений Анатолии до христианских царств раннего Средневековья
- ↑ Kavkaz i Vostochnai︠a︡ Evropa v drevnosti
- ↑ Древности страны Маргуш
- ↑ Иессен А. А. Раскопки большого кургана в урочище Уч-Тепе // Материалы и исследования по археологии СССР (МИА). — 1965. — № 125. — С. 153—193.
- ↑ Атрибуты раннехристианских погребений с территории Дагестана
- ↑ Джафаров, Гидаят Фаррух оглы. Памятники Карабаха эпохи бронзы и раннего железа // IRS Наследие. — 2008. — № 31. — С. 8—12. — ISSN 1992-4828. Архивировано 26 августа 2018 года.