ეპიკურეიზმი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 4:
 
 
[[ეპიკურე]] (341–271[[341]]–[[271]]) დაიბადა ქ. [[სამოსი (ქალაქი)|სამოსში]], 14 წლისა გაეცნო [[ფილოსოფია]]ს, შეისწავლა [[დემოკრიტე]]ს მოძღვრება, ხოლო 18 წლისა [[ათენი|ათენში]] პერიპატეტელებს უსმენდა, მოგვიანებით დაარსდა სკოლა, რომლის შესასვლელთან ეწერა – "''მგზავრო, აქ თავს კარგად იგრძნობ. აქ სიამოვნებაა უმაღლესი სათნოება''". ეპიკურეს მრავალი შრომა დაუწერია(300–მდე), აქედან უმთავრესი მნიშვნელობისაა "ბუნების შესახებ" (37 წიგნად), რომლის ფრაგმენტებია შემორჩენილი. ეპიკურეს მოძღვრების გასაგებად დიდი მნიშვნელობა აქვს, აგრეთვე მის წერილებს.
 
ეპიკურეს კლასიფიკაციის მიხედვით [[ფილოსოფია]] სამ დარგად იყოფა: კანონიერად ([[ლოგიკა]] და შემეცნების თეორია), [[ფიზიკა]]დ და ეთიკად. ამათგან უპირველესი მნიშვნელობისაა ეთიკა, ხოლო კანონიკა და ფიზიკა მას ემსახურებიან. ფილოსოფიის მიზანი [[ადამიანი]]ს ბედნიერების გზის გარკვევაა. ვიდრე ადამიანი [[ღმერთი|ღმერთების]] რწმენითაა შეზღუდული, იგი არ შეიძლება თავისუფალ და ბედნიერი იყოს. თავისუფლება ბედნიერების პირობაა, ეს კი მიიღწევა შემეცნებით, რადგან მხოლოდ შემეცნებით თავისუფლდება [[ადამიანი]] [[სიკვდილი]]ს შიშისა და [[ღმერთი]]ს რწმენისაგან.
ხაზი 20:
ეპიკურე ზრუნავს [[ადამიანი]]სათვის, როგორც ინდივიდისათვის, მისი თავისუფალი ნებისათვის, მისი ბედნიერებისა და სიამოვნებისათვის, იგი [[ჰედონიზმი]]ს მამამთავარია და ეძებს ბედნიერებისა და სიამოვნების ობიექტურს, გონივრულსა და ეთიკურ საფუძვლებს. ბედნიერების მიღწევის ერთ–ერთი საშუალებაა ობიექტური აუცილებლობისაგან განთავისუფლება შემეცნების გზით. როცა ადამიანმა იცის წესრიგი, იგი მისი მონა აღარ არის. მეორე საშუალებაა გონიერება; ყოველი სიმაოვნება როდია ბედნიერების საფუძველი, არამედ მხოლოდ ისეთი, რომელიც გონივრულად გამართლებულია. უმაღლესი ბედნიერება სიბრძნით მიიღწევა, რადგან ბრძენს შეუძლია [[სული]]ს სიმშვიდის, [[ატარაქსია|ატარაქსიის]] (აუღელვებლობის) მიღწევა. ბედნიერება სიამოვნებისადმი გამოდევნებაში კი არ არის, არამედ ტანჯვისაგან განთავისუფლებაში, უსიამოვნების არიდებაშია. ვისაც სურს სიამოვნება იგემოს, იგი სამართიანობის მაძიებებლიც უნდა იყოს, ამიტომ უსიამოვნებისა და უსამართლობის თავიდან აცილებისათვის ადამიანები თანხმდებიან და ასე იქმენა [[საზოგადოება]] და [[სახელმწიფო]]. ეს [[თეორია]] შემდეგ "საზოგადოებრივი ხელშეკრულების" თეორიის სახელით გახდა ცნობილი.
 
ეპიკურეიზმი [[ფილოფოსოფიაფილოსოფია]]ში განვითარდა ატომისტური [[მატერიალიზმი]]ს ახალ საფეხურად.
 
თუმცა ეპიკურეს ღმერთების არსებობა არ უარყვია, მაგრამ მან ფააქტიურადფაქტიურად დააკნინა ღმერთების ცნება, როცა ღმერთებს მიაწერა სამყაროთაშორისო სივრცეში არსებობა, ყოველგვარი გონიერებისა, ნებისა და ძალის გარეშე. ასეთი ღმერთების შიშისაგან განთავისუფლებულ ადამიანს [[ეპიკურე]] უწინასწარმეტყველებდა ბედნიერ ცხოვრებას, რადგან მას ცოდნის მიხედვით უნდა ერწმუნა "''სანამ ჩვენ ვართ, სიკვდილი ვერ მოვა, როცა აღარ ვიქნებით, სიკვდილი მაშინ მოვა"''.<ref name="ნარკვევები ფილოსოფიის ისტორიაში,რ.გორდეზიანიგვ.90">ნარკვევები ფილოსოფიის ისტორიაში,რ.გორდეზიანი,გ.თევზაძე,მ.ნემსაძე,მ.ჭელიძე,თბილისი,1993 წ. გვ.90</ref>
[[კარლ მაქსი|მარქსმა]] სადოქტორო დისერტაციაში[[დისერტაცია]]ში "განსხვავება დემოკრიტეს ნატურფილოსოფიასა[[ნატურფილოსოფია]]სა და ეპიკურეს ნატურფილოსოფიას შორის" ეპიკურეს ანტიკურობის რადიკალური განმანათლებელი უწოდა.<ref name="კარლ მაქსი">[http://www.marxists.org/archive/marx/works/1841/dr-theses/index.htm მაქსის სადისერტაციო ნამუშევარი "განსხვავება დემოკრიტეს ნატურფილოსოფიასა და ეპიკურეს ნატურფილოსოფიას შორის"]</ref>
 
ეპიკურეიმიეპიკურეიზმი [[რომი|რომში]] განვითარდა [[ლუკრეციუს კარუსისკარუსი]]ს მიერ . მისი მთავარი ფილოსოფიური ნაშრომი "საგანთა ბუნების შესახევშესახებ" პოემადაა[[პოემა]]დაა დაწერილი. ეპიკურეიზმი [[შუა საუკუნეები|შუა საუკუნეებში]] ბრძოლის ერთ–ერთ უმთავრეს საგანს წარმოადგენდა; ქრისტიანობამ[[ქრისტიანობა]]მ იგი ავხორცობასა და სხეულებრივი ტკბობის თეორიად გამოაცხადა და შეაჩვენა. ახალ დროში ეპიკურეიზმს დამცველი და განმანათლებელი გამოუჩნდა დრანგი[[ფრანგი]] ფილოსოფოსის [[პიერ გასენდი|გასენდის]] სახით.
 
== სქოლიო ==
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ეპიკურეიზმი“-დან