ისრაელი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
მ ბოტის შეცვლა: fa:اسرائیل |
No edit summary |
||
ხაზი 73:
* '''ეროვნული''': [[ივრითი]] - מדינת ישראל, მედინათ ისრაელ; [[არაბული ენა|არაბული]] - إسرائيل, დაულათ ისრაილ.
* '''ეტიმოლოგია''': ”ისრაელი” ძველებრაულად “ღმერთთან შეჭიდებულს” ნიშნავს.
==ისტორია==▼
[[სურათი:Knesset building (edited).jpg|thumb|300px|ქნესეთი შენობა]]▼
===ისტორიული ფესვები===▼
ისრაელის სახელმწიფო ისრაელის მიწაზე ([[პალესტინა]]ში) მდებარეობს. [[თორა|თორის]] მიხედვით, ეს ღმერთის მიერ აღთქმული მიწაა [[ეგვიპტე|ეგვიპტის]] მონობისაგან გათავისუფლებული ებრაელებისათვის. ანტიკურ ხანაში, ამ ტერიტორიაზე მდებარეობდა [[ისრაელის სამეფო|ისრაელის გაერთიანებული სამეფო]] (მე-11 საუკუნიდან 928 წლამდე - ჩვენს წელთაღრიცხვამდე); შემდეგ ეს სამეფო ორად გაიყო: ქვეყნის ჩრდილოეთში ისრაელის სამეფო ჩამოყალიბდა, რომელმაც ჩვენს წელთაღრიცხვამდე 722 წლამდე იარსება, სამხრეთში კი [[იუდეის სამეფო]]. ეს უკანასკნელი საბოლოოდ ჩვენი წელთაღრიცხვით [[პირველი საუკუნე|პირველ საუკუნეში]] განადგურდა, თუმცა მანამდეც რამდენჯერმე შეწყვიტა არსებობა. ▼
უკვე ჩვენს წელთაღრიცხვამდე 63 წელს, [[პომპეუსი]]ს მიერ [[იერუსალიმი]]ს აღების შედეგად, [[იუდეის სამეფო]] [[რომის იმპერია]]ს დაექვემდებარა. ჩვენი წელთაღრიცხვით 66 წელს იუდეველები აჯანყდნენ. 70 წელს რომაელებმა ხელახლა დაიპყრეს იერუსალიმი, მეორე ტაძარი გადაწვეს და ქალაქი ააოხრეს; ამით ბოლო მოეღო ანტიკური ხანის ებრაულ სახელმწიფოებრიობას. აჯანყებულები საბოლოოდ 73 წელს დამარცხდნენ.▼
132 წელს [[ბარ-კოხვა]]ს მეთაურობით ახალი ამბოხება დაიწყო და 136 წლამდე გაგრძელდა. ეს ამბოხება რომაელებმა დიდი სისასტიკით ჩაახშვეს, რასაც ასიათასობით ებრაელი ემსხვერპლა; ამის შედეგად ებრაელი ერი უმცირესობად იქცა ისრაელის მიწაზე. [[მე-9 საუკუნე]]მდე ქვეყანაში მაინც არსებობდა რამდენიმე ებრაული ქალაქი და სოფელი, შემდეგ კი ძალზე მცირერიცხოვანი თემებიღა შემორჩა.▼
[[მე-4 საუკუნე|მე-4 საუკუნიდან]] [[მე-20 საუკუნე]]მდე ისრაელის მიწა, რომელიც უფრო [[პალესტინა|პალესტინის]] სახელითაა ცნობილი, მრავალ სხვადასხვა ეროვნებისა და სარწმუნოების დამპყრობელს ჩაუვარდა ხელთ. [[შუა საუკუნეები]]ს მიწურულიდან [[ებრაელები]] შეძლებისდაგვარად ჩამოდიოდნენ აქ დიასპორიდან და მათი რიცხვი ქვეყანაში ნელ-ნელა მატულობდა. [[მე-19 საუკუნე|მე-19 საუკუნიდან]], [[სიონიზმი|სიონისტური]] მოძრაობის დაარსების მიჯნაზე, ამ იმიგრაციამ მასობრივი ხასიათის მიღება დაიწყო, რის შედეგადაც ებრაელები თანდათან ადგილობრივი მოსახლეობის მნიშვნელოვან ნაწილად იქცნენ.▼
===სიონისტური მოძრაობა და გზა ახალი სახელმწიფოებრიობისაკენ===▼
[[მე-19 საუკუნე]]ში [[სიონიზმი|სიონისტური]] მოძრაობა დაარსდა; მან მიზნად დაისახა "ისრაელის მიწაზე ებრაელი ერისათვის ერთა ოჯახში [შემავალი] სამშობლოს ჩამოყალიბება", როგორც [[1897]] წელს [[ბაზელი|ბაზელში]] გამართულ პირველ მსოფლიო სიონისტურ კონგრესზე იყო დეკლარირებული. ამ სწრაფვას მალე "ბაზელის გეგმა" ეწოდა.▼
[[სიონიზმი|სიონისტური]] მოძრაობის დამაარსებელი [[ბინიამინ ზეევ ჰერცლი]] იყო. ის ამ მოძრაობას უძღვებოდა [[1897]] წლის კონგრესიდან მის გარდაცვალებამდე, [[1904]] წელს. სიონისტური მოძრაობის დაარსებამდეც მოღვაწეობდნენ ისეთი მნიშვნელოვანი სიონისტი მოაზროვნეები, როგორც [[მოშე ჰესი]], [[იეჰუდა ლევ პინსკერი]] და "[[ახად ჰა'ამი]]", მაგრამ ჰერცლმა პირველმა გააერთიანა ერთ ორგანიზაციაში სიონისტური იდეის მომხრე სხვადასხვა ქვეყნის [[ებრაელები]]. ის აგრეთვე პირველი სიონისტი მოღვაწე იყო, რომელიც სიონისტური იდეის განსახორციელებლად [[დიპლომატია|დიპლომატიურ]], [[პოლიტიკა|პოლიტიკურ]] და [[ეკონომიკა|ეკონომიკურ]] სფეროებში მოქმედებდა, თანაც საჯაროდ.▼
[[ბინიამინ ზეევ ჰერცლი|ჰერცლის]] გარდაცვალების შემდეგ [[სიონიზმი|სიონისტური]] მოძრაობის ერთ-ერთ ხელმძღვანელად მისი ცნობილი თანამოღვაწე [[ხაიმ ვაიცმანი]] იქცა. ვაიცმანის ძალისხმევის შედეგად [[1917]] წელს გამოქვეყნდა "ბალფურის დეკლარაცია", რომლის მიხედვითაც [[ბრიტანეთის იმპერია]] მხარს უჭერდა ისრაელის მიწაზე ([[პალესტინა]]ში) "ებრაელი ხალხისათვის ეროვნული სახლის" ჩამოყალიბებას. მიუხედავად იმისა, რომ დეკლარაციაში ებრაული სახელმწიფოს დაარსება არ იგულისხმებოდა, ის ასახავდა ბრიტანეთის მხარდაჭერას ისრაელის მიწაზე [[ებრაელები|ებრაელთა]] დასახლებაში, თანაც სიონისტური მოძრაობის აღიარებას ამ საქმის ხელმძღვანელად და ებრაელი ხალხის წარმომადგენლად. ეს სიონისტური მოძრაობის პირველი საერთაშორისო მიღწევა იყო. დიპლომატიური მოღვაწეობის პარალელურად პრაქტიკულ სიონისტურ ღონისძიებებსაც ჰქონდა ადგილი, რაც ძირითადად მზარდ ებრაულ ემიგრაციაში, ისრაელის მიწაზე/[[პალესტინა]]ში მიწების შესყიდვაში და ახალი ებრაული დასახლებების შექმნაში გამოიხატებოდა.▼
[[1917]] წელს, [[პირველი მსოფლიო ომი]]ს მსვლელობისას, [[ბრიტანეთი|ბრიტანელებმა]] ისრაელის მიწიდან/[[პალესტინა|პალესტინიდან]] თავიანთი მტერი ოსმალო-[[თურქები]] განდევნეს; ამით დასრულდა [[ოსმალეთის იმპერია|ოსმალეთის იმპერიის]] ოთხსაუკუნოვანი ბატონობა ამ ქვეყანაში.▼
[[1920]] წლამდე ქვეყანას ბრიტანული სამხედრო ხელისუფლება განაგებდა. 1920 წელს ისრაელის მიწა/პალესტინა (დღევანდელი [[იორდანია|იორდანიის]] ტერიტორიის ჩათვლით) [[ანტანტა|თანხმობის]] სახელმწიფოთა კავშირის საბჭომ (ეს [[ერთა ლიგა|ერთა ლიგის]] წინამორბედი საერთაშორისო ორგანიზაცია იყო) ოფიციალურად გადასცა [[ბრიტანეთის იმპერია]]ს დროებითი მმართველობის მანდატით; [[1948]] წლამდე ქვეყანას ბრიტანული სამოქალაქო ადმინისტრაცია მართავდა საგანგებოდ დანიშნული უზენაესი კომისრის ხელმძღვანელობით.▼
თანხმობის სახელმწიფოთა კავშირის საბჭოსავე გადაწყვეტილების თანახმად [[1920]] წელს ისრაელის მიწის ებრაული სააგენტო დაარსდა, როგორც ქვეყნის ახალი [[ბრიტანეთი|ბრიტანული]] სამოქალაქო ხელისუფლების მრჩეველი ორგანო [[ებრაელები|ებრაელებთან]] ურთიერთობაში. იმავე წელს ისრაელის მიწის/[[პალესტინა|პალესტინის]] ებრაელთა ინიციატივით სხვა ადგილობრივი ებრაული ორგანიზაციაც ჩამოყალიბდა - [[ისრაელის ქნესეთი]]. ამ ორგანიზაციის უზენაეს ორგანოდ [[არჩეულთა კრება]] შეიქმნა. კრების დეპუტატთა არჩევნები [[1920]], [[1925]], [[1931]] და [[1944]] წლებში გაიმართა ისრაელის მიწის ებრაელთა შორის. არჩეულთა კრება აღმასრულებელ კომიტეტს ირჩევდა, რომელსაც [[ეროვნული კომიტეტი]] ეწოდებოდა. ეს კომიტეტი ისრაელის მიწის ებრაელთა საშინაო საქმეების გამგებლობას და ებრაელთა ბრიტანული ხელისუფლების წინაშე წარმომადგენლობას კისრულობდა, მაგრამ წლების განმავლობაში ის ებრაულ სააგენტოსთან შედარებით სუსტი ორგანო აღმოჩნდა. ბრიტანელებმა მხოლოდ [[1928]] წელს სცნეს ისრაელის ქნესეთი, არჩეულთა კრება და ეროვნული კომიტეტი.▼
[[1921]] წელს ბრიტანელებმა ისრაელის მიწას/[[პალესტინა]]ს [[ტრანს-იორდანია]] მოსწყვიტეს და იქ ახალი არაბული საამირო ჩამოაყალიბეს, რომელიც [[1944]] წლამდე (დამოუკიდებლობამდე) ამიერიორდანიის მსგავსად ბრიტანელი უზენაესი კომისრის ხელისუფლებას ექვემდებარებოდა. ▼
[[პირველი მსოფლიო ომი]]ს დასრულების შემდეგ იმიგრაციული ტალღების შედეგად დაარსებულ ებრაულ დასახლებებსა და უბნებს ზრდა-განვითარებისა და აყვავების ხანა დაუდგა. [[1919]]-[[1929]] წლებში, იმიგრაციის მასშტაბების ზრდამ შესაბამისი ზომების მიღება მოითხოვა. 1929 წელს, მე-16 მსოფლიო სიონისტურმა კონგრესმა ებრაულ დასახლებათა განვითარების დაჩქარება გადაწყვიტა. ამ დავალების შესრულებაში [[ებრაული სააგენტო]] [[ეროვნული კომიტეტი|ეროვნულ კომიტეტზე]] უფრო ეფექტური აღმოჩნდა. ებრაულმა სააგენტომ გადაწყვიტა სააგენტოში გაწევრიანების საშუალებით მოეზიდა არა-სიონისტი საზღვარგარეთელი [[ებრაელი]] ფილანთროპები, რომლებიც წვლილს შეიტანდნენ ებრაული დასახლების დაფინანსებაში. ამის კვალდაკვალ მრჩეველმა ებრაულმა სააგენტომ რეორგანიზაცია გაიარა; იგი გაფართოვდა და საერთაშორისო ებრაულ ორგანიზაციად იქცა, რომელმაც მისი ძალისხმევის შედეგად დაფინანსებული [[სიონიზმი|სიონისტური]] ღონისძიებების ხელმძღვანელობაც იკისრა. ამგვარად, ებრაული სააგენტო ამ ღონისძიებათა დამგეგმავი მსოფლიო სიონისტური ორგანიზაციის წარმომადგენელი გახდა ისრაელის მიწაზე, თან მასზე სუსტ ეროვნულ კომიტეტთან ერთად ამ ქვეყნის ებრაელთა მთავრობად ფუნქციონერებდა სახელმწიფოს დაარსებამდე.▼
ისრაელის მიწაზე/[[პალესტინა]]ში ებრაულ დასახლებას ადგილობრივი არაბული მოსახლეობა ეწინააღმდეგებოდა და ზოგჯერ [[ტერორი]]ს საშუალებით ებრძოდა. ამ წინააღმდეგობას [[ებრაელები]] ძირითადად თავდაცვითი ზომების მიღებით პასუხობდნენ, მაგრამ რამდენიმე პატარა ებრაული იატაკქვეშური ორგანიზაციის მეომრები ხანდახან არამებრძოლ არაბებსაც ესხმოდნენ თავს. არაბთა დასამშვიდებლად [[ბრიტანეთი|ბრიტანელები]] ცდილობდნენ რამდენადმე შეემცირებინათ ებრაული იმიგრაციის მასშტაბები, მაგრამ მათ ძალისხმევას მნიშვნელოვანი შედეგები არ მოჰყოლია; მხოლოდ არაბთა [[1936]]-[[1939]] წლების ამბოხების კვალდაკვალ, ბრიტანელებმა 1939 წლიდან დიდად შეზღუდეს ებრაული იმიგრაცია. ებრაელები მაინც ახერხებდნენ არალეგალურად იმიგრირებას, ზოგჯერ თავიანთი სიცოცხლის საფრთხეში ჩაგდებით. ▼
===მნიშვნელოვანი მოვლენების ქრონოლოგია===▼
* [[1948]] - ისრაელის სახელმწიფოს გამოცხადება; ▼
* [[1948]]-[[1949|49]] - ომი დამოუკიდებლობისათვის, დასავლეთ იერუსალიმის შეერთება; ▼
* [[1948]]-[[1952|52]] - [[ვაიცმანი, ხაიმ|ხაიმ ვაიცმანი]], ისრაელის პირველი პრეზიდენტი; ▼
* [[1949]]-[[1953|53]] - [[დავიდ ბენ-გურიონი]], ისრაელის პირველი პრემიერი; ▼
* [[1949]] - ისრაელის მიღება [[გაერო|გაეროში]]; ▼
* [[1956]] - სინაის კამპანია და ლიბანის კრიზისი; ▼
* [[1967]] - ექვსდღიანი ომი, აღმოსავლეთ იერუსალიმისა და სხვა ტერიტორიების შეერთება; ▼
* [[1968]]-[[1971|71]] - ახალი ებრაულ-არაბული კონფლიქტი; ▼
* [[1973]] - ომი სირია-ეგვიპტესთან; ▼
* [[1978]] - კემპ-დევიდის შეთანხმება, ეგვიპტესთან სამშვიდობო შეთანხმების ხელმოწერა; ▼
* [[1982]] - ოპერაცია "შლომ- ა-გალილ", პალესტინელთა სამხედრო ბაზების განადგურება ლიბანის სამხრეთში; ▼
* [[1994]] - პალესტინელ არაბთა ავტონომიის შექმნა ღაზასა და იერიქონში.▼
==გეოგრაფია==
Line 124 ⟶ 173:
* '''ვალუტა''' - ახალი შეკელი (ILS).
▲==ისტორია==
▲[[სურათი:Knesset building (edited).jpg|thumb|300px|ქნესეთი შენობა]]
▲===ისტორიული ფესვები===
▲ისრაელის სახელმწიფო ისრაელის მიწაზე ([[პალესტინა]]ში) მდებარეობს. [[თორა|თორის]] მიხედვით, ეს ღმერთის მიერ აღთქმული მიწაა [[ეგვიპტე|ეგვიპტის]] მონობისაგან გათავისუფლებული ებრაელებისათვის. ანტიკურ ხანაში, ამ ტერიტორიაზე მდებარეობდა [[ისრაელის სამეფო|ისრაელის გაერთიანებული სამეფო]] (მე-11 საუკუნიდან 928 წლამდე - ჩვენს წელთაღრიცხვამდე); შემდეგ ეს სამეფო ორად გაიყო: ქვეყნის ჩრდილოეთში ისრაელის სამეფო ჩამოყალიბდა, რომელმაც ჩვენს წელთაღრიცხვამდე 722 წლამდე იარსება, სამხრეთში კი [[იუდეის სამეფო]]. ეს უკანასკნელი საბოლოოდ ჩვენი წელთაღრიცხვით [[პირველი საუკუნე|პირველ საუკუნეში]] განადგურდა, თუმცა მანამდეც რამდენჯერმე შეწყვიტა არსებობა.
▲უკვე ჩვენს წელთაღრიცხვამდე 63 წელს, [[პომპეუსი]]ს მიერ [[იერუსალიმი]]ს აღების შედეგად, [[იუდეის სამეფო]] [[რომის იმპერია]]ს დაექვემდებარა. ჩვენი წელთაღრიცხვით 66 წელს იუდეველები აჯანყდნენ. 70 წელს რომაელებმა ხელახლა დაიპყრეს იერუსალიმი, მეორე ტაძარი გადაწვეს და ქალაქი ააოხრეს; ამით ბოლო მოეღო ანტიკური ხანის ებრაულ სახელმწიფოებრიობას. აჯანყებულები საბოლოოდ 73 წელს დამარცხდნენ.
▲132 წელს [[ბარ-კოხვა]]ს მეთაურობით ახალი ამბოხება დაიწყო და 136 წლამდე გაგრძელდა. ეს ამბოხება რომაელებმა დიდი სისასტიკით ჩაახშვეს, რასაც ასიათასობით ებრაელი ემსხვერპლა; ამის შედეგად ებრაელი ერი უმცირესობად იქცა ისრაელის მიწაზე. [[მე-9 საუკუნე]]მდე ქვეყანაში მაინც არსებობდა რამდენიმე ებრაული ქალაქი და სოფელი, შემდეგ კი ძალზე მცირერიცხოვანი თემებიღა შემორჩა.
▲[[მე-4 საუკუნე|მე-4 საუკუნიდან]] [[მე-20 საუკუნე]]მდე ისრაელის მიწა, რომელიც უფრო [[პალესტინა|პალესტინის]] სახელითაა ცნობილი, მრავალ სხვადასხვა ეროვნებისა და სარწმუნოების დამპყრობელს ჩაუვარდა ხელთ. [[შუა საუკუნეები]]ს მიწურულიდან [[ებრაელები]] შეძლებისდაგვარად ჩამოდიოდნენ აქ დიასპორიდან და მათი რიცხვი ქვეყანაში ნელ-ნელა მატულობდა. [[მე-19 საუკუნე|მე-19 საუკუნიდან]], [[სიონიზმი|სიონისტური]] მოძრაობის დაარსების მიჯნაზე, ამ იმიგრაციამ მასობრივი ხასიათის მიღება დაიწყო, რის შედეგადაც ებრაელები თანდათან ადგილობრივი მოსახლეობის მნიშვნელოვან ნაწილად იქცნენ.
▲===სიონისტური მოძრაობა და გზა ახალი სახელმწიფოებრიობისაკენ===
▲[[მე-19 საუკუნე]]ში [[სიონიზმი|სიონისტური]] მოძრაობა დაარსდა; მან მიზნად დაისახა "ისრაელის მიწაზე ებრაელი ერისათვის ერთა ოჯახში [შემავალი] სამშობლოს ჩამოყალიბება", როგორც [[1897]] წელს [[ბაზელი|ბაზელში]] გამართულ პირველ მსოფლიო სიონისტურ კონგრესზე იყო დეკლარირებული. ამ სწრაფვას მალე "ბაზელის გეგმა" ეწოდა.
▲[[სიონიზმი|სიონისტური]] მოძრაობის დამაარსებელი [[ბინიამინ ზეევ ჰერცლი]] იყო. ის ამ მოძრაობას უძღვებოდა [[1897]] წლის კონგრესიდან მის გარდაცვალებამდე, [[1904]] წელს. სიონისტური მოძრაობის დაარსებამდეც მოღვაწეობდნენ ისეთი მნიშვნელოვანი სიონისტი მოაზროვნეები, როგორც [[მოშე ჰესი]], [[იეჰუდა ლევ პინსკერი]] და "[[ახად ჰა'ამი]]", მაგრამ ჰერცლმა პირველმა გააერთიანა ერთ ორგანიზაციაში სიონისტური იდეის მომხრე სხვადასხვა ქვეყნის [[ებრაელები]]. ის აგრეთვე პირველი სიონისტი მოღვაწე იყო, რომელიც სიონისტური იდეის განსახორციელებლად [[დიპლომატია|დიპლომატიურ]], [[პოლიტიკა|პოლიტიკურ]] და [[ეკონომიკა|ეკონომიკურ]] სფეროებში მოქმედებდა, თანაც საჯაროდ.
▲[[ბინიამინ ზეევ ჰერცლი|ჰერცლის]] გარდაცვალების შემდეგ [[სიონიზმი|სიონისტური]] მოძრაობის ერთ-ერთ ხელმძღვანელად მისი ცნობილი თანამოღვაწე [[ხაიმ ვაიცმანი]] იქცა. ვაიცმანის ძალისხმევის შედეგად [[1917]] წელს გამოქვეყნდა "ბალფურის დეკლარაცია", რომლის მიხედვითაც [[ბრიტანეთის იმპერია]] მხარს უჭერდა ისრაელის მიწაზე ([[პალესტინა]]ში) "ებრაელი ხალხისათვის ეროვნული სახლის" ჩამოყალიბებას. მიუხედავად იმისა, რომ დეკლარაციაში ებრაული სახელმწიფოს დაარსება არ იგულისხმებოდა, ის ასახავდა ბრიტანეთის მხარდაჭერას ისრაელის მიწაზე [[ებრაელები|ებრაელთა]] დასახლებაში, თანაც სიონისტური მოძრაობის აღიარებას ამ საქმის ხელმძღვანელად და ებრაელი ხალხის წარმომადგენლად. ეს სიონისტური მოძრაობის პირველი საერთაშორისო მიღწევა იყო. დიპლომატიური მოღვაწეობის პარალელურად პრაქტიკულ სიონისტურ ღონისძიებებსაც ჰქონდა ადგილი, რაც ძირითადად მზარდ ებრაულ ემიგრაციაში, ისრაელის მიწაზე/[[პალესტინა]]ში მიწების შესყიდვაში და ახალი ებრაული დასახლებების შექმნაში გამოიხატებოდა.
▲[[1917]] წელს, [[პირველი მსოფლიო ომი]]ს მსვლელობისას, [[ბრიტანეთი|ბრიტანელებმა]] ისრაელის მიწიდან/[[პალესტინა|პალესტინიდან]] თავიანთი მტერი ოსმალო-[[თურქები]] განდევნეს; ამით დასრულდა [[ოსმალეთის იმპერია|ოსმალეთის იმპერიის]] ოთხსაუკუნოვანი ბატონობა ამ ქვეყანაში.
▲[[1920]] წლამდე ქვეყანას ბრიტანული სამხედრო ხელისუფლება განაგებდა. 1920 წელს ისრაელის მიწა/პალესტინა (დღევანდელი [[იორდანია|იორდანიის]] ტერიტორიის ჩათვლით) [[ანტანტა|თანხმობის]] სახელმწიფოთა კავშირის საბჭომ (ეს [[ერთა ლიგა|ერთა ლიგის]] წინამორბედი საერთაშორისო ორგანიზაცია იყო) ოფიციალურად გადასცა [[ბრიტანეთის იმპერია]]ს დროებითი მმართველობის მანდატით; [[1948]] წლამდე ქვეყანას ბრიტანული სამოქალაქო ადმინისტრაცია მართავდა საგანგებოდ დანიშნული უზენაესი კომისრის ხელმძღვანელობით.
▲თანხმობის სახელმწიფოთა კავშირის საბჭოსავე გადაწყვეტილების თანახმად [[1920]] წელს ისრაელის მიწის ებრაული სააგენტო დაარსდა, როგორც ქვეყნის ახალი [[ბრიტანეთი|ბრიტანული]] სამოქალაქო ხელისუფლების მრჩეველი ორგანო [[ებრაელები|ებრაელებთან]] ურთიერთობაში. იმავე წელს ისრაელის მიწის/[[პალესტინა|პალესტინის]] ებრაელთა ინიციატივით სხვა ადგილობრივი ებრაული ორგანიზაციაც ჩამოყალიბდა - [[ისრაელის ქნესეთი]]. ამ ორგანიზაციის უზენაეს ორგანოდ [[არჩეულთა კრება]] შეიქმნა. კრების დეპუტატთა არჩევნები [[1920]], [[1925]], [[1931]] და [[1944]] წლებში გაიმართა ისრაელის მიწის ებრაელთა შორის. არჩეულთა კრება აღმასრულებელ კომიტეტს ირჩევდა, რომელსაც [[ეროვნული კომიტეტი]] ეწოდებოდა. ეს კომიტეტი ისრაელის მიწის ებრაელთა საშინაო საქმეების გამგებლობას და ებრაელთა ბრიტანული ხელისუფლების წინაშე წარმომადგენლობას კისრულობდა, მაგრამ წლების განმავლობაში ის ებრაულ სააგენტოსთან შედარებით სუსტი ორგანო აღმოჩნდა. ბრიტანელებმა მხოლოდ [[1928]] წელს სცნეს ისრაელის ქნესეთი, არჩეულთა კრება და ეროვნული კომიტეტი.
▲[[1921]] წელს ბრიტანელებმა ისრაელის მიწას/[[პალესტინა]]ს [[ტრანს-იორდანია]] მოსწყვიტეს და იქ ახალი არაბული საამირო ჩამოაყალიბეს, რომელიც [[1944]] წლამდე (დამოუკიდებლობამდე) ამიერიორდანიის მსგავსად ბრიტანელი უზენაესი კომისრის ხელისუფლებას ექვემდებარებოდა.
▲[[პირველი მსოფლიო ომი]]ს დასრულების შემდეგ იმიგრაციული ტალღების შედეგად დაარსებულ ებრაულ დასახლებებსა და უბნებს ზრდა-განვითარებისა და აყვავების ხანა დაუდგა. [[1919]]-[[1929]] წლებში, იმიგრაციის მასშტაბების ზრდამ შესაბამისი ზომების მიღება მოითხოვა. 1929 წელს, მე-16 მსოფლიო სიონისტურმა კონგრესმა ებრაულ დასახლებათა განვითარების დაჩქარება გადაწყვიტა. ამ დავალების შესრულებაში [[ებრაული სააგენტო]] [[ეროვნული კომიტეტი|ეროვნულ კომიტეტზე]] უფრო ეფექტური აღმოჩნდა. ებრაულმა სააგენტომ გადაწყვიტა სააგენტოში გაწევრიანების საშუალებით მოეზიდა არა-სიონისტი საზღვარგარეთელი [[ებრაელი]] ფილანთროპები, რომლებიც წვლილს შეიტანდნენ ებრაული დასახლების დაფინანსებაში. ამის კვალდაკვალ მრჩეველმა ებრაულმა სააგენტომ რეორგანიზაცია გაიარა; იგი გაფართოვდა და საერთაშორისო ებრაულ ორგანიზაციად იქცა, რომელმაც მისი ძალისხმევის შედეგად დაფინანსებული [[სიონიზმი|სიონისტური]] ღონისძიებების ხელმძღვანელობაც იკისრა. ამგვარად, ებრაული სააგენტო ამ ღონისძიებათა დამგეგმავი მსოფლიო სიონისტური ორგანიზაციის წარმომადგენელი გახდა ისრაელის მიწაზე, თან მასზე სუსტ ეროვნულ კომიტეტთან ერთად ამ ქვეყნის ებრაელთა მთავრობად ფუნქციონერებდა სახელმწიფოს დაარსებამდე.
▲ისრაელის მიწაზე/[[პალესტინა]]ში ებრაულ დასახლებას ადგილობრივი არაბული მოსახლეობა ეწინააღმდეგებოდა და ზოგჯერ [[ტერორი]]ს საშუალებით ებრძოდა. ამ წინააღმდეგობას [[ებრაელები]] ძირითადად თავდაცვითი ზომების მიღებით პასუხობდნენ, მაგრამ რამდენიმე პატარა ებრაული იატაკქვეშური ორგანიზაციის მეომრები ხანდახან არამებრძოლ არაბებსაც ესხმოდნენ თავს. არაბთა დასამშვიდებლად [[ბრიტანეთი|ბრიტანელები]] ცდილობდნენ რამდენადმე შეემცირებინათ ებრაული იმიგრაციის მასშტაბები, მაგრამ მათ ძალისხმევას მნიშვნელოვანი შედეგები არ მოჰყოლია; მხოლოდ არაბთა [[1936]]-[[1939]] წლების ამბოხების კვალდაკვალ, ბრიტანელებმა 1939 წლიდან დიდად შეზღუდეს ებრაული იმიგრაცია. ებრაელები მაინც ახერხებდნენ არალეგალურად იმიგრირებას, ზოგჯერ თავიანთი სიცოცხლის საფრთხეში ჩაგდებით.
▲===მნიშვნელოვანი მოვლენების ქრონოლოგია===
▲* [[1948]] - ისრაელის სახელმწიფოს გამოცხადება;
▲* [[1948]]-[[1949|49]] - ომი დამოუკიდებლობისათვის, დასავლეთ იერუსალიმის შეერთება;
▲* [[1948]]-[[1952|52]] - [[ვაიცმანი, ხაიმ|ხაიმ ვაიცმანი]], ისრაელის პირველი პრეზიდენტი;
▲* [[1949]]-[[1953|53]] - [[დავიდ ბენ-გურიონი]], ისრაელის პირველი პრემიერი;
▲* [[1949]] - ისრაელის მიღება [[გაერო|გაეროში]];
▲* [[1956]] - სინაის კამპანია და ლიბანის კრიზისი;
▲* [[1967]] - ექვსდღიანი ომი, აღმოსავლეთ იერუსალიმისა და სხვა ტერიტორიების შეერთება;
▲* [[1968]]-[[1971|71]] - ახალი ებრაულ-არაბული კონფლიქტი;
▲* [[1973]] - ომი სირია-ეგვიპტესთან;
▲* [[1978]] - კემპ-დევიდის შეთანხმება, ეგვიპტესთან სამშვიდობო შეთანხმების ხელმოწერა;
▲* [[1982]] - ოპერაცია "შლომ- ა-გალილ", პალესტინელთა სამხედრო ბაზების განადგურება ლიბანის სამხრეთში;
▲* [[1994]] - პალესტინელ არაბთა ავტონომიის შექმნა ღაზასა და იერიქონში.
==მემკვიდრეობა==
| |||