აპოცენტრი და პერიცენტრი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 9:
'''8''' აფსიდათა ხაზი]]
'''პერიცენტრი''' და '''აპოცენტრი''' ([[ბერძნ.]] περί ''პერი'' — გარშემო, ახლოს, გვერდით; [[ბერძნ.]] από ''აპო'' — „-დან“, „-გან“ (რთული სიტყვის ნაწილი, გამოხატავს უარყოფას და რაღაცის ნაკლებობას), [[ლათ.]] centrum — ცენტრი) — ციური სხეულის [[ორბიტა|ორბიტის]] უახლოესი და უშორესი წერტილები ცენტრალური სხეულიდან, რომლის გარშემოც ისინი ბრუნავენ.
[[სურათი:პერიჰელიონიპერიჰელიუმი.gifpng|thumb|240px220px|პერიცენტრის მაგალითი]]
[[სურათი:აპჰელიონიაპჰელიუმი.gifpng|thumb|240px220px|აპოცენტრის მაგალითი]]
 
[[მზის სისტემა|მზის სისტემის]] [[პლანეტა|პლანეტების]] ორბიტაზე პერიცენტრსა და აპოცენტრს უწოდებენ შესაბამისად პერიჰელიონსაპერიჰელიუმსა და აპჰელიონსაპჰელიუმს ( '''პერიჰელიონიპერიჰელიუმი''' და '''აპჰელიონიაპჰელიუმი'''; [[ბერძნ.]] ‘ήλιος ''ჰელიოს'' — მზე).
ასევე ფართოდ გამოიყენება ტერმინები '''პერიგეა''' და '''აპოგეა''' (აგრეთვე '''პერიგეუმი''' და '''აპოგეუმი'''; [[ბერძნ.]] περίγειος — „დედამიწის გვერდით“; [[ბერძნ.]] απόγεια — „დედამიწიდან“), რომელთაც [[დედამიწა|დედამიწის]] ორბიტაზე [[მთვარე|მთვარესა]] და [[ხელოვნური თანამგზავრი|ხელოვნურ თანამგზავრის]] უახლოესა და უშორეს წერტილებს უწოდებენ.
 
==ფორმულა==
==ტერმინოლოგია==
ჩვეულებრივ გამოიყენება ტერმინები „აპოცენტრი“აპოცენტრი და „პერიცენტრი“პერიცენტრი, თუმცა ტექნიკური ხმარებისთვის უბჯობესიაამჯობინებენ ტერმინებს: ''აპოაფსიდები'' და ''პერიაფსიდები გამოვიყენოთ''.
{| class="wikitable" align="center"
! სხეული !! უახლოესი წერტილი !! უშორესი წერტილი
Line 25 ⟶ 27:
| [[შავი ხვრელი]] || პერიმელასმა/პერიბოთრა/პერინიგრიკონი || აპომელასმა/აპობოთრა/აპონიგრიკონი
|-
| [[მზე]] || პერიჰელიონპერიჰელიუმი || აპჰელიონაპჰელიუმი
|-
| [[მერკური (პლანეტა)|მერკური]] || პერიჰერმიონი || აპოჰერმიონი
Line 31 ⟶ 33:
| [[ვენერა (პლანეტა)|ვენერა]] || პერიცითერიონი/პერიცითერეანი/პერიკრიტიონი || აპოცითერიონი/აპოცითერეანი/აპოკრიტიონი
|-
| [[დედამიწა]] || პერიგეა/პერიგეუმი || აპოგეა/აპოგეუმი
|-
| [[მთვარე]] || პერისელენე/პერიცინთიონი/პერილუნე || აპოსელენე/აპოცინთიონი/აპოლუნე
Line 46 ⟶ 48:
|-
| [[პლუტონი (პლანეტა)|პლუტონი]] || პერიჰადიონი || აპოჰადიონი
|}
 
==დედამიწის პერიჰელიუმი და აპჰელიუმი==
დედამიწა მზეს ყველაზე ძაან უახლოვდება იანვრის დასაწყისში და შორდება — ივლისის დასაწყისში. პერიჰელიუმს, აპჰელიუმსა და დედამიწის სეზონებს შორის კავშირი იცვლება 21 000 წლიან ციკლში. ეს ანომალიური პროცესი იწვევს [[კლიმატის ცვლილება|კლიმატის პერიოდულ ცვლილებას]] (იხ. [[მილანკოვიჩის ციკლები]]).
 
ამ მოვლენის სამომავლო თარიღი და საათი მოცემულია შემდეგ გრაფაში:<ref name="usno">[http://aa.usno.navy.mil/data/docs/EarthSeasons.php დედამიწის სეზონების ბუნიობა, ნაბუნიობა, პერიჰელიუმი და აპჰემიუმი — 2000 – 2020] &mdash; ა.შ.შ.-ის სამხედრო ობსერვატორია, ასტრონომიულ განცხადებათა დეპარტამენტი; 2003-10-30.</ref>
{| class="wikitable" align="center"
! წელი !! პერიჰელიუმი !! აპჰელიუმი
|-
|2007
|3 იანვარი 20[[მსოფლიო კოორდინირებული დრო|Z]]
|7 ივლისი 00Z
|-
|2008
|3 იანვარი 00Z
|4 ივლისი 08Z
|-
|2009
|4 იანვარი 15Z
|4 ივლისი 02Z
|-
|2010
|3 იანვარი 00Z
|6 ივლისი 11Z
|-
|2011
|3 იანვარი 19Z
|4 ივლისი 15Z
|-
|2012
|5 იანვარი 00Z
|5 ივლისი 03Z
|-
|2013
|2 იანვარი 05Z
| 5 ივლისი 15Z
|-
|2014
|4 იანვარი 12Z
|4 ივლისი 00Z
|-
|2015
|4 იანვარი 07Z
|6 ივლისი 19Z
|-
|2016
|2 იანვარი 23Z
|4 ივლისი 16Z
|}