დიოსკურია: განსხვავება გადახედვებს შორის

'''დიოსკურია''' ({{lang-el|Διοσκουριάς}}) — ანტიკური ქალაქი [[კოლხეთიკოლხეთის სამეფო]]ს [[შავი ზღვა|შავი ზღვის]] სანაპიროზე (ახლანდელი [[სოხუმი|ქ. სოხუმის]] ადგილზე). დააარსეს [[ბერძნები|ბერძნებმა]] მოახალშენეებმა, [[მილეტი|მილეტელებმა]], [[ძვ. წ. VI საუკუნე]]ში.

2500 წლის წინ შავი ზღვის აღმოსავლეთ სანაპიროზე ბერძენმა ვაჭრებმა [[მილეტი]]დან დააარსეს კოლონია დიოსკურია. ერთი დამაარსებელი ამფიტიუსი ვაჭარი იყო, მეორე კერკიუსი კი მეომარი, ამიტომაც დიოსკურიის სიმბოლოდ მიიჩნეოდა მახვილი და ამფორა. დიოსკურია [[ბიჭვინთა|პიტიუსთან]], [[ოჩამჩირე|გიენოსთან]] და [[ფაზისი|ფაზისთან]] ერთად წარმოადგენდა აღმოსავლეთ შავიზღვისპირეთის მთავარი სავაჭრო სისტემის ერთ-ერთ ცენტრს. აქ ჩამოდიოდა უამრავი ვაჭარი სხვადასხვა ქვეყნიდან. ქალაქი ასევე კარგად იყო დაცული, რასაც მოწმობს სოხუმის აკვატორიაში არსებული ძვ.წ. V-IV სს. მასიური ბერძნული სტილის სამხედრო თავდაცვითი ნაგებობები. დამაარსებლებიდან მოყოლებული ქალაქს მართავდა ოლიგარქია-სამხედროებისა და დიდვაჭრების საბჭო. ვარაუდობენ, რომ სახელი „დიოსკურია“ წარმოიქმნა ტყუპი ძმების, [[დიოსკურები|დიოსკურების]]ს, ანუ [[ზევსი|ზევსის]]ს ვაჟების - პოლიდევკესა და კასტორისგან. ისინი იყვნენ ტროელი ელენეს ძმები და [[იასონი|იასონთან]] ერთად [[არგონავტები]]ს ლაშქრობაში მონაწილეობდნენ. დიოსკურების კულტი გავრცელებული იყო როგორც ძველ [[საბერძნეთი|საბერძნეთში]], ასევე [[რომის იმპერია|რომში]]. დიოსკურებს განასახიერებს მარჩბივის, იმავე [[ასტროლოგია|ტყუპების]], ჰოროსკოპიც, რომლის სიმბოლოც ორი ადამიანია. დიოსკურების გამოსახულება გვხვდება ფულზეც. სიმონ ჯანაშიას მუზეუმში ინახება 12 მონეტა, რომელიც დიოსკურიაშია მოჭრილი და ასევე აწერია – ΔΙΟΣ/ΚΟΥΡΙΑ/ΔΟΣ. ვარაუდობენ, რომ ფული ძვ.წ. II-I საუკუნეებში მოიჭრა. [[პონტოს სამეფო|პონტოს]] მეფემ [[მითრიდატე VI ევპატორი|მითრიდატე VI]]-მ შავი ზღვის აღმოსავლეთი სანაპირო თავის სამფლობელოს სწორედ ამ დროს მიუერთა. უკვე მითრიდატეს ქვეშევრდომი დიოსკურიელები მუნიციპალურ სტრუქტურებს ინარჩუნებდნენ და საკუთარ სპილენძის ფულსაც ჭრიდნენ. პონტოს [[კოლხეთის სამეფო|კოლხეთის]] ადმინისტრაციის სამყოფელი სწორედ დიოსკურია იყო. დიოსკურიაში მითრიდატე VI-ის გარნიზონი იდგა და მონეტების მოჭრას სწორედ მის მიერ დანიშნული მოხელე აკონტროლებდა. ძვ.წ. 65-64 წწ.-ში რომაელებისაგან დევნილი მითრიდატე სწორედ დიოსკურიას შეეფარა. I საუკუნის გეოგრაფი [[სტრაბონი]] წერდა: „დიოსკურია წარმოადგენს კასპიისა და პონტოს ზღვებს შორის ყელის დასაწყისსა და ხალხთა საერთო სავაჭრო ცენტრს, რომლებიც მას ზევით და ახლოს ცხოვრობენ; აქ იკრიბებიან, 70 ეროვნების ადამიანი“. ახალი ერის დასაწყისში მოხდა რაღაც კატასტროფა, რამაც გამოიწვია ძველბერძნული დასახლების განადგურება ან დაკნინება. ამ პერიოდში შავიზღვისპირეთში შეინიშნება ძლიერი მიწისძვრები, რაც ბევრ ქალაქს ზიანს აყენებს. მათ შორის ოლვიას, [[პანტიკაპეიონი|პანტიკაპეიონსა]] და [[ტრაპეზუნდი|ტრაპეზუნდს]].

ქალაქმა არსებობა განაგრძო „ცხუმის“ სახელწოდებით. იგი იყო სანაოსნო პორტი და სავაჭრო მნიშვნელობის პატარა ქალაქი [[აბაზგია|აბაზგთა]] სამთავროში. [[კელასურის კედელი|კელასურის კედელისკედლის]] ერთ ერთი დანიშნულება მისი აღმოსავლეთიდან დაცვა იყო. ცხუმი 737 წელს გადაწვეს [[არაბები|არაბებმა]]. მას შემდეგ რაც [[მარვან II იბნ მუჰამადი|მარვან]] ყრუმ მოახერხა კლისურის კედლის გადალახვა და [[აფხაზეთი|აფხაზეთში]] შეჭრა. ამის შემდეგ იწყება უშუალოდ [[სოხუმი|სოხუმის]]ს ისტორია, რომელიც უკვე შუა საუკუნეების ფეოდალურ დასახლეას წარმოადგენდა. 1120 წელს იხსენიებენ აქ ჩამოსული [[ჯვაროსნები]]. სადაც ჩავიდნენ გემით და უკან იმავე გზით დაბრუნდნენ.