დასავლეთსომხური ენა: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 13:
 
== სომხურის განმასხვავებელი ფორმები ==
აღმოსავლეთ სომხურისა და დასავლეთ სომხურის გაგება შესაძლებელია ისეთი ადამიანებისთვის, რომლებმაც იციან წერა- კითხვა და საშუალო განათლება აქვთ მიღებული. აღმოსავლეთ სომხურში ,,ბ<nowiki>''</nowiki>„ბ“ დასავლეთ სომხურში წარმოითქმის როგორც ,,პ<nowiki>''</nowiki>„პ“, აღმოსავლური ,,გ"„გ“ დასავლლურში ,,კ"„კ“ და ა.შ.<ref>[https://www.omniglot.com/writing/armenian.htm "Armenian alphabet, language and pronunciation"]. ''Omniglot.com''. Retrieved 30 December 2017.</ref>
[[ფაილი:Dialectes armenis Adjarian 1909.png|მარცხნივ|მინი|360x360პქ|სომხური დიალექტების კლასიფიკაცია მეოცე საუკუნის ბოლოს]]
 
== მოსაუბრეები ==
დასავლეთ სომხური არის ინდოევროპული ენა, რომელსაც სომხები ლაპარაკობენ შუა აღმოსავლეთის უმეტეს ნაწილში, გარდა ირანისა და დონის როსტოვის რუსეთში. მასზე თურქეთში სომხების მხოლოდ მცირე პროცენტი საუბრობს, როგორც პირველი ენა, 18 პროცენტი ზოგადად საზოგადოებაში და 8 პროცენტი ახალგაზრდებს შორის. დასავლეთ სომხური წარმოადგენდა სომხურ დომინანტ ჯიშს, მაგრამ სომხების გენოციდის შემდეგ ამ ენაზე მოსაუბრეთა რიცხვი მკვეთრად შემცირდა. ისინი, ვინც აღმოსავლეთ სომხეთში გაიქცნენ, ახლა ლაპარაკობენ ან აღმოსავლეთ სომხურ ენაზე, ან ორივე ენის ნაზავზე. ერთადერთი დასავლეთ სომხური დიალექტი, რომელზედაც დღესასდღესაც საუბრობენ არის ჰომეცის დიალექტი, რომელზეც ჰემშინის ხალხი ლაპარაკობს. ისინი გენოციდის შედეგად არ დაშავდნენ, რადგან მუსლიმანები არიან.
 
2009 წლის 21 თებერვალს, მშობლიური ენის საერთაშორისო დღე აღინიშნა იუნესკოს მიერ მსოფლიოს გადაშენების პირას მყოფი ენების ახალი სიის გამოქვეყნებით, დასავლეთ სომხური ენა განისაზღვრება, როგორც ნამდვილად საფრთხის წინაშე მყოფი ენა.<ref>[http://bianet.org/english/kategori/english/112728/unesco-15-languages-endangered-in-turkey "UNESCO: 15 Languages Endangered in Turkey, by T. Korkut, 2009"]. ''Bianet.org''. Retrieved 30 December 2017.</ref><ref>[https://ich.unesco.org/en/interactive-atlas-00206 UNESCO Culture Sector,] UNESCO Interactive Atlas of the World's Languages in Danger, 2009</ref>
ხაზი 27:
ინგლისურისა და სხვა ენების მსგავსად, სომხურ ენასაც აქვს გარკვეული და განსაზღვრული არტიკლები. დასავლეთ სომხურ ენაში განუსაზღვრელი არტიკლია / მა /, რომელიც შემდეგნაირად გამოიყურება:
 
ატორ მა ("სკამი"„სკამი“,), ატორი მა ("სკამის"„სკამის“,)
 
განმსაზღვრელი არტიკლი არსებით სახელთან მიმაგრებული სუფიქსია და არის ორი ფორმიდან ერთ – ერთი, ან –n (როდესაც ბოლო ბგერა ხმოვანია) ან –ə (როდესაც ბოლო ბგერა თანხმოვანია).