ბოგოტა: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
მ დაემატა კატეგორია:ბოგოტა გაჯეტ HotCat-ით |
გადარჩენა 2 წყაროების და მონიშვნა 0 მკვდრად.) #IABot (v2.0.7 |
||
ხაზი 46:
}}
'''ბოგოტა''' ({{lang-es|Bogotá}}; 2000 წლამდე ერქვა სანტა-დე-ბოგოტა) — [[კოლუმბია|კოლუმბიის]] დედაქალაქი. [[სამხრეთი ამერიკა|სამხრეთ ამერიკის]] ერთ-ერთი უდიდესი და კოლუმბიის ყველაზე დიდი [[კოლუმბიის ქალაქების სია|ქალაქი]].აგრეთვე [[კუნდინამარკის დეპარტამენტი|კუნდინამარკას დეპარტამენტის]] დედაქალაქი. <ref>{{Cite web|url=http://portel.bogota.gov.co/portel/libreria/php/x_frame_detalle.php?id=442|title=Organización del Distrito Capital|publisher=bogota.gov.co|accessdate=5 January 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304072342/http://portel.bogota.gov.co/portel/libreria/php/x_frame_detalle.php?id=442|archivedate=4 მარტი 2016}}</ref> ბოგოტა პირველი რიგის ტერიტორიული ერთეულია, იგივე ადმინისტრაციული სტატუსით, როგორც [[კოლუმბიის დეპარტამენტები]] . ეს არის ქვეყნის პოლიტიკური, ეკონომიკური, ადმინისტრაციული და ინდუსტრიული ცენტრი. ფართობის მიხედვით, ბოგოტა მსოფლიოს 30 უდიდესი ქალაქის სიაშია. მესამეა [[ზღვის დონე|ზღვის დონიდან]] ყველაზე მაღლა მდებარე დედაქალაქებს შორის (2 625 მ). ([[ლა-პასი]]სა და [[კიტო]]ს შემდეგ). ბოგოტაში არაერთი [[უნივერსიტეტი]] და [[ბიბლიოთეკა]]ა, ამიტომ მას ხშირად „სამხრეთ ამერიკის ათენსაც“ უწოდებენ.
ბოგოტა დაფუძნდა [[ახალი გრანადის სამეფო|გრანადის ახალი სამეფოს]] დედაქალაქად, 1538 წლის 6 აგვისტოს, ესპანელი [[კონკისტადორი|კონკისტადორის]] [[:en:Gonzalo_Jiménez_de_Quesada|გონსალო ხიმენეს დე კესადას]] [[:en:Spanish_conquest_of_the_Muisca|ანდებში მუისკების დაპყრობის ექპედიციის შემდეგ]] . [[ჩიბჩა-მუისკების ცივილიზაცია|მუისკები]] რეგიონის მკვიდრი მოსახლეობა იყო და მათ ადგილს უწოდეს "თიბზაკა" ან "ძველი ქალაქი". სახელი ბოგოტა ესპანური გამოთქმაა, შეესაბამება [[ჩიბჩა-მუისკების ცივილიზაცია|ჩიბჩა]] ''[[:en:Bacatá|ბაკატას]]'' (ან Mueketá), რომელიც მეზობელი დასახლების სახელი იყო, მდებარეობდა თანამედროვე ქალაქებს ფუნძასა და კოტას შორის. არსებობს განსხვავებული მოსაზრებები სიტყვა Bacatá– ს მნიშვნელობის შესახებ, ყველაზე მიღებული ისაა, რომ ჩიბჩას ენაზე ნიშნავს „ფერმის კედელს“. <ref name=":0">{{Cite web|url=http://archivobogota.secretariageneral.gov.co/content/historia-bogota|title=Historia de Bogotá {{!}} Archivo de Bogotá|access-date=2019-09-10}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.ngenespanol.com/travel/cual-es-el-origen-del-nombre-de-bogota-colombia/|title=¿Cuál es el origen del nombre de "Bogotá"?|access-date=2019-09-10}}</ref> კიდევ ერთი პოპულარული თარგმანი ამტკიცებს, რომ ეს ნიშნავს " [[ანდები|ანდების]] ქალბატონს". <ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.rcnradio.com/bogota/ni-santa-fe-no-bacata-estos-fueron-los-primeros-nombres-de-bogota|title=Ni Santa Fe ni Bacatá: estos fueron los primeros nombres de Bogotá|access-date=2019-09-10}}</ref> გარდა ამისა, სიტყვა "ანდები" [[აიმარა (ენა)|აიმარის ენაზე]] ნიშნავს "მბრწყინავ მთას", ამრიგად, ბოგოტის სრული ლექსიკური მნიშვნელობა სახელდება, როგორც "მბრწყინავი მთის ლედი(ღვთისმშობელი)" (თუმცა, გასათვალისწინებელია, რომ მუისკას ხალხის ენა არ იყო [[აიმარა (ენა)|აიმარა,]] არამედ [[:en:Chibcha_language|ჩიბჩა]] ). [[ Gonzalo Jiménez de Quesada|ხიმენეს დე კესადამ]] დასახლებას უწოდა "ჩვენი იმედის ლედი", მაგრამ ესპანეთის სამეფომ მიანიჭა სახელი სანტაფე (საღვთო რწმენა) 1540 წელს, როდესაც მან ქალაქის სტატუსი მიიღო. <ref name=":0" /> სანტაფე გახდა ესპანეთის მთავრობის სამეფო აუდიენცია, [[ახალი გრანადის სამეფო|ახალი გრანადის სამეფოში]] (შეიქმნა 1550), და 1717 წლის შემდეგ ეს იყო [[ახალი გრანადის ვიცე-სამეფო|ახალი გრანადის ვიცე-სამეფოს]] დედაქალაქი . 1819 წლის 7 აგვისტოს [[ბოიაკის დეპარტამენტი|ბოიაკას ბრძოლის შემდეგ]], ბოგოტა გახდა დამოუკიდებელი ერის, [[დიდი კოლუმბია|დიდი კოლუმბიის]] დედაქალაქი. [[სიმონ ბოლივარი|სიმონ ბოლივარმა]] აღადგინა ქალაქი ბოგოტის სახელი, როგორც მუიკას ხალხის პატივისცემის საშუალება და როგორც ემანსიპაციური მოქმედება ესპანეთის გვირგვინის მიმართ. <ref name=":12">{{Cite web|url=https://www.rcnradio.com/bogota/ni-santa-fe-no-bacata-estos-fueron-los-primeros-nombres-de-bogota|title=Ni Santa Fe ni Bacatá: estos fueron los primeros nombres de Bogotá|access-date=2019-09-10}}</ref> ამრიგად, [[ახალი გრანადის ვიცე-სამეფო|ახალი გრანადის ვიცე-სამეფოს]] დამოუკიდებლობის მოპოვების შემდეგ [[ესპანეთის იმპერია|ესპანეთის იმპერიისგან]] და დღევანდელი კოლუმბიის ფორმირების დროს, ბოგოტა ინარჩუნებდა ამ ტერიტორიის დედაქალაქის სტატუსს.
ხაზი 212:
* {{დროშანიშანი|ამერიკის შეერთებული შტატები}} [[მაიამი]], ამერიკის შეერთებული შტატები(1971)<ref>{{cite web|publisher=City of Miami|url=http://www.ci.miami.fl.us/mic/pages/SisterCities/Bogota.asp|title=Sister Cities Program|accessdate=2017-09-10|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110611133617/http://www.ci.miami.fl.us/mic/pages/SisterCities/Bogota.asp|archivedate=11 June 2011|url-status=dead|df=mdy}}</ref>
* {{დროშანიშანი|ირანი}} [[თეირანი]], ირანი
* {{დროშანიშანი|პაკისტანი}} [[ლაჰორი]], პაკისტანი<ref name="Shayan2">{{cite web|url=http://www.peela.pk/column4.html|title=Ground Realities 4|last1=Syed Shayan|date=February 2015|publisher=Akhbar Peela|access-date=23 October 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20160305094736/http://www.peela.pk/column4.html|archive-date=5 March 2016|url-status=dead|df=dmy-all|accessdate=23 ივლისი 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305094736/http://www.peela.pk/column4.html|archivedate=5 მარტი 2016}}</ref>
=== იბერიულ-ამერიკულ დედაქალაქთა კავშირი ===
| |||