ისაბელ ფარნეზე: განსხვავება გადახედვებს შორის

|შვილები = [[კარლ III (ესპანეთი)|კარლკარლოს III, ესპანეთის მეფე]]<br/>[[მარიანა ვიქტორია ესპანელი|მარიანა ვიქტორია, პორტუგალიის დედოფალი]]<br/>[[ფილიპე I (პარმის ჰერცოგი)|ფილიპე I, პარმის ჰერცოგი]]<br/>[[მარია ტერეზა რაფაელა ესპანელი|მარია ტერეზა, საფრანგეთის დოფინი]]<br/>[[ლუის ესპანელი|ლუისი, ჩიჩონის გრაფი]]<br/>[[მარია ანტონია ფერნანდა ესპანელი|მარია ანტონია, სარდინიის დედოფალი]]

ისაბელ ფარნეზე დაიბადა 1692 წლის 25 ოქტომბერს პარმაში, დელა პილოტას სასახლეში. იგი იყო პარმის პრინც [[ოდოარდო ფარნეზე (პარმის პრინცი)|ოდოარდო ფარნეზესა]] და მისი ცოლის, [[დოროთეა სოფია ნოიბურგელი|დოროთეა სოფია ნოიბურგელის]] ასული. მისი გაჩენიდან სულ ერთ წელიწადში მამამისი გარდაიცვალა, რის გამოც ისაბელის დედა ბიძამისსთავის მაზლს, პარმის ჰერცოგ [[ფრანჩესკო ფარნეზე|ფრანჩესკო ფარნეზეს]] გაჰყვა ცოლად.

ისაბელი პარმის სამეფო სასახლეში იზრდებოდა. მას რთული ურთიერთობა ჰქონდა დედასთან, რასაც ვერ ვიტყვით მის ბიძა-მამინაცვალზე. ისაბელს მშობლიური იტალიურის გარდა, თავისუფლად შეეძლო საუბარი და წერა-კითხვა ლათინურად, ფრანგულად, გერმანულად და ესპანურად, ასევე კარგად იცოდა რიტორიკა, ფილოსოფია, გეოგრაფია, ისტორია, თუმცა, მიუხედავად ამისა, გავრცელებული ინფორმაციით მას სწავლა არ უყვარდა. მას უკეთესად გამოსდიოდა ცეკვა, ქარგვა, დაკვრა და ხატვა. ესპანური მემკვიდრეობის ომის დროს, ისაბელმა ძლივს გადაიტანა ჩუტყვავილაყვავილი, რაც იმ ეპოქაში განუკურნებელი სენი იყო.

იმის გამო, რომ მამამისსა და ბიძა-მამინაცვალს მამრობითი სქესის მემვიდრეები არ ჰყავდათ, პარმის საჰერცოგოს პირველი მემკვიდრე ისაბელი იყო. მიუხედავად იმისა, რომ პარმა პატარა ქალაქ-სახელმწიფო იყო, იგი მნიშვნელოვან სტრატეგიულ ადგილას მდებარეობდა, რის გამოც ისაბელს, როგორც მის მემკვიდრეს ბევრი ხელის მთხოვნელი ჰყავდა, თუმცა იგი ყველას უარით ისტუმრებდა. მის ხელისმთხოვნელთა შორის იყვნენ პიემონტის პრინცი [[ვიტორიო ამადეო II|ვიტორიო ამადეო სავოიელი]], მოდენას ჰერცოგი [[ფრანჩესკო III დ’ესტე|ფრანჩესკო დ'ესტე]], პრინცი პიო დელა მირანდოლა და ა.შ.

მას შემდეგ, რაც ესპანეთის მეფე [[ფილიპე V (ესპანეთი)|ფილიპე V]]-ის მეუღლე, დედოფალი [[მარია ლუიზა სავოიელი]] ახალგაზრდა ასაკში ტრაგიკულად დაიღუპა, მეფემ იტალიასთან ალიანსის შესანარჩუნებლად მეორე იტალიელი საცოლის ძებნა დაიწყო. მან არჩევანი პარმის ტახტის მემკვიდრე ისაბელ ფარნეზეზე შეაჩერა. მეტად ამბიციური ისაბელი, ესპანეთის კოლონიური იმპერიის მეფის შეთავაზებას სიხარულით დასთანხმდა. მათი მარიონეტული ქორწინება 1714 წლის 16 სექტემბერს შედგა პარმაში. ქორწინება პარმის ელჩმა, კარდინალმა ალბერონმა მოაწყო ესპანეთის მეფის აღმზრდელ ურსულასთან ერთად.

ისაბელმა პარმა 1714 წლის სექტემბერში დატოვა და ესპანეთში თავის მეგობარ იპოლიტა დე პოიმპინოსთან ერთად გაემგზავრა. გენუაში ჩასული ისაბელი დაავადდა, რის გამოც გემით ესპანეთში გამგზავრება შეფერხდა. გენუაში მყოფი ისაბელი მონაკოს პრინცმა და საფრანგეთის ელჩმა მოინახულეს. ცნობილია, რომ ელჩმა ისაბელს მეფე [[ლუი XIV]]-ის საჩუქარიც უბოძა. მიუხედავად ამისა, დიდი დრო იკარგებოდა, რის გამოც გადაწყდა ისაბელის ესპანეთში სახმელეთო გზით ჩაყვანა, რაც საფრანგეთზე გავლას გულისხმობდა. რამდენიმე დღიანი მგზავრობის შემდეგ, ესპანეთ-საფრანგეთის სასაზღვრო ქალაქ ბაიონში ისაბელს მიეგება განსვენებული მეფე კარლ[[კარლოს II (ესპანეთი)|კარლოს II]]-ის ქვრივი, დედოფალი [[მარია ანა ნოიბურგელი]], რომელიც მას დეიდად ერგებოდა. იგი აქ ასევე შეხვდა პრინცესა ურსულასაც, რომელმაც იგი სამეფო კარზე ჩასვლისთვის მოამზადა. ესპანეთის საზღვარზე გადასვლისთანავე, ევროპული ტრადიციის თანახმად, რომლის მიხედვითაც პატარძალს ყველაფერი მშობლიური უკან უნდა დაეტოვებინა, ისაბელმა ყველაფერი იტალიური უარყო. ცნობილია, რომ ესპანელებმა მას ტანსაცმელიც კი გამოუცვალეს და ისე შეიყვანეს თავიანთ ქვეყანაში.

[[ფაილი:Elisabeth Farnese with her eldest son Infante Carlos (future Carlos III of Spain) in 1716 by Melendez.jpg|მარცხნივ|მინი|319x319პქ|დედოფალი ისაბელი თავის პირველ შვილთან, ინფანტ კარლთანკარლოსთან ერთად, შესრულებულია 1716 წელს მელენდესის მიერ]]

თავდაპირველად, ისაბელ ფარნეზე, როგორც დედოფალი ესპანელებში პოპულარული იყო. ეს იმით იყო გამოწვეული, რომ მან მოახერხა მეფის აღმზრდელ ურსულას სამეფო კარიდან გაძევება, რომელიც ხალხს სძულდა, ამიტომაც მათ ახალი დედოფალი მხსნელად მიიჩნიეს. თუმცა, სულ მალე აღმოჩნდა, რომ მეფესა და პოლიტიკაზე დომინირება თავად დედოფალმა დაიწყო. იგი არაპოპულარული იყო ესპანელ არისტოკრატიაში, ვინაიდან მან სამეფო კარის ეტიკეტი ძირეულად შეცვალა. ასევე დიდგვაროვნები, დედოფალს სრულიად ღიად სდებდნენ ბრალს მეფის „დამონებაში“. აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ ისაბელს სძულდა თავისი გერები, პრინცები ლუისი და ფერდინანდი, რომლებიც ხელს უშლიდნენ მისი ვაჟის გამეფებას, რის გამოც დედოფალმა უცხოელების დახმარებით არაერთხელ სცადა მათი მოკვლადახოცვა, თუმცა ამაოდ.

=== კარლკარლოს III-ის გამეფება და გარდაცვალება ===

|კარლკარლოს III

საღვთო რომის იმპერატრიცა მარია ლუისა, ესპანეთის მეფე კარლკარლოს IV და