მომხმარებელი:Georgiano/სავარჯიშო1: განსხვავება გადახედვებს შორის

'''რომაულ-სპარსული ომები''', ასეავე ცნობილი როგორც '''რომაულ-ირანული ომები''' — კონფლიქტი [[ბერძნულ-რომაული სამყარო|ბერძნულ-რომაული სამყაროსა]] და ორ მემკვიდრე [[ირანის ისტორია|ირანულ იმპერიებს]] — პართია და სასანიანები — შორის. ბრძოლებისამხედრო დაპირისპირებები [[პართიის იმპერია|პართიის იმპერიასა]] და [[რომის რესპუბლიკა|რომის რესპუბლიკას]] შორის ძვ.წ. 54 წელს დაიწყო; ომებიდაპირისპირება გვიანი რესპუბლიკის დროს დაიწყო და [[რომის იმპერია|რომის]] (შემდეგ [[ბიზანტიის იმპერია|ბიზანტიის]]) და [[სასანიდების იმპერია|სასანიდების იმპერიაც]] მოიცვა. ომებშიმასში ჩართული იყვნენ სხვადასხვა ვასალური სამეფოები და მოკავშირე მომთაბარე ტომები, რომლებიც წარმოდგენილი იყვნენ ბუფერული სახელმწიფოებისა და პროქსის სახით. ომებიომი [[არაბთა დაპყრობითი ომები|მუსლიმ არაბთა დაპყრობების]] შედეგად დასრულდა, რამაც სასანიდთა იმპერიის დაცემა და ბიზანტიის იმპერიისთვის უზარმაზარი ტერიტორიული დანაკარგები გამოიწვია.

მიუხედავად იმისა, რომ ომებისამხედრო დაპირისპირებები რომაელებსა და სპარსელებს შორის შვიდი საუკუნე გრძელდებოდა, სასაზღვრო ზოლი, გარდა ცვლილებებისა ჩრდილოეთის მიმართულებით, ძირითადად სტაბილური იყო. არცერთ მხარეს არ გააჩნდა ლოჯისტიკური უპირატესობა და არც საკმარისი ცოცხალი ძალა, რათა მათ საზღვრებს გარეთ ხანგრძლივი სამხედრო კამპანიები ეწარმოებინა, ასე რომ არცერთი მხარე არ რისკავდა ისეთი სახით წინსვლებს, რასაც შეიძლება მათი ფრონტის ხაზი ძალიან დაევიწროვებინა. ორივე მხარე საზღვრებს გარეთ დაპყრობებს აწარმოებდა, მაგრამ ძალთა ბალანსი თითქმის ყოველთვის აღდგებოდა. თავდაპირველად განსხვავებული სამხედრო ტაქტიკის მქონე არმიები, თანდათან, VI საუკუნის ნახევრიდან ძალიან ემსგავსება ერთმანეთს.

ანასტასიურმა ომმა შეწყვიტადაარღვია მშვიდობაყველაზე ორგრძელი სახელმწიფოსმშვიდობიანი შორისპერიოდი, რაც ყველაზეკი გრძელიამ აღმოჩნდაორ სხვებთანსახელმწიფოს შორის შედარებითარსებულა. ომიომის დაიწყოდაწყების როდესაცმიზეზი სპარსეთის მეფემეფის კავადა[[კავად I]]-მაის სცადამიერ ბიზანტიისიბიზანტიის იმპერატორიიმპერატორის ანასტასიუს[[ანასტასიოს I (ბიზანტია)|ანასტასიოს I]]-ისგან ძალდატანებით სცადა ფინანსური დახმარების მიღებამოთხოვნა იყო, რაცრასაც იმპერატორმაიმპერატორი უარყოარ დაეთანხმა და სპარსეთის მეფემეფემ იძულებული გახდაგადაწყვიტა ის ძალითძალდატანებით მიეღო. 502 წელს მან სწრაფადსპარსელებმა აიღომოულოდნელად მოუმზადებელიდაიკავეს [[თეოდოსიპოლისი]] და ალყაში მოაქციამოაქციეს ქალაქი [[ამიდა]]. (502ციხე-503, შემოდგომა და ზამთარი). ციხექალაქისქალაქის ალყა უფრო რთული აღმოჩნდა, ვიდრე კავადასეს კავადს ეგონაწარმოედგინა, მეციხოვნეებითუმცა სამისამ თვისთვიანი განმავლობაშიწინააღმდეგობის იგერიებდნენმიუხედავად სპარსელთაის თავდასხმებსსპარსელების იქამდე, სანამ საბოლოოდხელში დამარცხდებოდნენგადავიდა. 503 წელს რომაელებმა წარუმატებლად სცადეს სპარსელთა ხელში მდებარე ამიდის აღებაგათავისუფლება, მაშინ როცაამავდროულად, კავადი თავსშეიჭრა დაესხა ოსროენესოსროენეში და იგივე წარმატებით ალყაში მოაქცია ედესა, იგივე შედეგით. საბოლოოდ 504 წელს რომაელებმა შეძლესდაიბრუნეს ამიდის აღებაამიდა. იმავე წელს ხელისომხეთში მოეწერაკავკასიონიდან ზავსშეიჭრნენ მასჰუნები შემდეგ,და რაცმხარეებს სომხეთშიშორის შეიჭრნენზავი ჰუნები კავკასიიდანდაიდო. მიუხედავადმხარეებს იმისა,შორის რომმოლაპარაკება ორივედიდხანს მხარემიმდინარეობდა მოლაპარაკებებსდა აწარმოებდნენ,საბოლოოდ 506 წლის ნოემრაბმდენოემბერს ვერმათ შეძლესშრის ხელშეკრულებაზეგაფორმდა შეთანხმდებოდნენსამშვიდობო ხელშეკრულება. 505 წელს ანასტასიუსმაანასტასიოსმა ბრძანადარასთან გამაგრებული ქალაქის მშნებელობამშენებლობა დარასთანდაიწყო. იმავდროულადამავდროულად დანგრეულიშეუდგა გამაგრებები ედესაედესის, ბატნაე და ამიდაშიამიდის კედლების აღადგინესაღდგენა. მიუხედავად იმისა, რომ მხარეებს შორის სრულ მაშტაბიანი ომებიომი არ მომხდარაყოფილა, ანასტასიუსმათ მმართველობისას,შორის დაძაბულობა ისევ გრძელდებოდა, განსაკუთრებით იმკი დროსმაშინ, როდესაც სამუშაოები მიმდინარეობდა დარასთან ესსამშენებლო იყოპროცესები ახალიმიმდინარეობდა, საფორტიფიკაციორომელიც ნაგებობებისმათ მშენებლობისშორის გამოათწლეულების სასაზღვროწინ ზონაში,დადებული რაცხელშეკრულების აკრძალულიპირობებს იყოარღვევდა. ხელშეკრულებითმიუხედავად რომელიცსპარსელების რამდნეიმეწინააღმდეგობისა, ათწლეულისანასტასიოსი წინ დაიდო.სამშენებლო ანასტასიუსიპროცესებს აგრძელებდაარ დაწყებულ პროექტს, მიუხედავად სპარსელების წინააღმდეგობისააჩერებდა და 507-508 წლებში სამშენებლოის სამუშაო დასრულებული იყოდასრულდა.