ასუნსიონი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 43:
|კატეგორია ვიკისაწყობში = Asunción
}}
'''ასუნსიონი''' ({{lang-es|Asunción}}. სრული სახელი: '''ლა-მუი-ნობლე-ი-ლეალ-სიუდად-დე-ნუესტრა-სენიორა-სანტა-მარია-დე-ლა-ასუნსიონ''') — [[პარაგვაი]]ს დედაქალაქი, ქვეყნის უდიდესი ქალაქი. ქვეყნისდა პოლიტიკური, კულტურული და ეკონომიკური ცენტრი. მდებარეობს ქვეყნის დასავლეთ ნაწილში, [[მდინარე]] [[პარაგვაი (მდინარე)|პარაგვაის]] მარცხენა სანაპიროზე. [[პარაგვაი (მდინარე)|მდინარე პარაგვაი]] და ასკუნიანისასუნსიონის ყურე ქალაქს აცალკევებს პარაგვაისა[[პარაგვაი]]სა და [[არგენტინა|არგენტინის]] ოკუპირებული რეგიონებისგან. ქალაქის დანარჩენი ნაწილი გარშემორტყმულია ცენტრალური დეპარტამენტით.
 
ქალაქი ავტონომუირია, არ მიეკუთვნება სხვა დეპარტამენტებს. მეტროპოლიტენის არეალი, სახელად ''Gran Asunción'', მოიცავს ქალაქებს: [[სან-ლორენსო (პარაგვაი)|სან-ლორენცო]], [[ფერნანდო-დე-ლა-მორა]], [[ლამბარე]], [[ლუკე (პარაგვაი)|ლუკე]], [[მარიანო-როკე-ალონსო]], [[ნიემბი]], [[სან-ანტონიო (პარაგვაი)|სან-ანტონიო]], [[ლიმპიო]], [[კაპიატა]] და [[ვილია-ელისა]], რომლებიც [[ცენტრალური დეპარტამენტი (პარაგვაი)|ცენტრალური დეპარტამენტის]] ნაწილიანაწილებია. ასუნსიონის მეტროპოლიტენის რეგიონშიმეტროპოლიტში დაახლოებით ორი მილიონი ადამიანი ცხოვრობს.
 
ასუნსიონი არის [[სამხრეთ ამერიკა|სამხრეთ ამერიკის]] ერთ-ერთი უძველესი ქალაქი და ყველაზე ხანგრძლივად დასახლებული ტერიტორია [[ლა პლატოს დაბლობი|ლა-პლატის დაბლობში]]; ამის გამო იგი ცნობილია, როგორც „ქალაქების დედა“.
 
[[გლობალიზაციისა და მსოფლიო ქალაქების კვლევის ქსელი]]ს მიხედვით ასუნსიონი მიიჩნევა „გამა ქალაქად“.<ref>{{Cite web | url=https://web.archive.org/web/20131010004859/http://www.lboro.ac.uk/gawc/world2010t.html | title=GaWC - the World According to GaWC 2010 | access-date=2018-02-28 | archive-url=https://web.archive.org/web/20190228230856/https://web.archive.org/web/20131010004859/http://www.lboro.ac.uk/gawc/world2010t.html | archive-date=2019-02-28 | url-status=live }}</ref> არის ქვეყნის მთავრობისა და ძირითადი პორტის ადგილსამყოფელი. ასუნსიონის მახლობლად მდებარეობს [[კონმებოლი]]ს სათავო ოფისი, (სამხრეთ ამერიკაში ფეხბურთის ასოციაციის კონტინენტური მმართველი ორგანო). მიიჩნევა, რომ ასუნსიონი არის ერთ-ერთი ყველაზე იაფი ქალაქი მსოფლიოში უცხოელი ვიზიტორებისთვის.<ref>{{Cite web |url=http://uk.businessinsider.com/economist-intelligence-unit-world-cost-of-living-index-cheapest-cities-2017-3/#t16-asuncion-paraguay-with-a-score-of-51-paraguays-capital-is-the-second-cheapest-place-in-south-america-to-live-with-only-the-chaotic-hyperinflation-stricken-caracas-costing-less-1 |title=Archived copy |access-date=2018-02-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180222023552/http://uk.businessinsider.com/economist-intelligence-unit-world-cost-of-living-index-cheapest-cities-2017-3#t16-asuncion-paraguay-with-a-score-of-51-paraguays-capital-is-the-second-cheapest-place-in-south-america-to-live-with-only-the-chaotic-hyperinflation-stricken-caracas-costing-less-1 |archive-date=2018-02-22 |url-status=live }}</ref>
 
== ისტორია ==
ხაზი 63:
 
===კლიმატი===
[[კიოპენის კლიმატის კლასიფიკაცია|კიოპენის კლიმატის კლასიფიკაციის]] მიხედვით ასუნსიონს ახასიათებს ნოტიო სუბტროპიკული კლიმატი, რომელსაც მჭიდროდ ესაზღვრება ტროპიკული სავანის კლიმატი; ხასიათდება ცხელი, ნოტიო ზაფხულით (იანვრის თვეში საშუალოდ 27.5 გრადუსი) და ზომიერი ზამთარიზამთრით (საშუალოდ 17.6 გრადუსი).<ref name=Peel>{{cite journal |author=Peel, M. C. |author2=Finlayson, B. L. |author3=McMahon, T. A. |year=2007 |title=Updated world map of the Köppen&ndash;Geiger climate classification |journal=Hydrol. Earth Syst. Sci. |volume=11 |pages=1633–1644 |doi=10.5194/hess-11-1633-2007 |url=http://www.hydrol-earth-syst-sci.net/11/1633/2007/hess-11-1633-2007.pdf |issn=1027-5606 |access-date=2013-05-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120203170339/http://www.hydrol-earth-syst-sci.net/11/1633/2007/hess-11-1633-2007.pdf |archive-date=2012-02-03 |url-status=live }}</ref> მთელი წლის განმავლობაში ნესტიანობის მაღალი დონის გამო ზაფხულში სითბოს მგრძნობელობა უფრო მაღალია, ვიდრე რეალური ჰაერის ტემპერატურა; ზამთარშიც, იგრძნობა იმაზე დაბალი ტემპერატურა, ვიდრე რეალურად არის.{{ფაქტი||27|07|2020}} საშუალო წლიური ტემპერატურაა 23 გრადუსია. ყველაზე მაღალი ტემპერატურა, 42.0 გრადუსი, დაფიქსირდა 1934 წლის 2 იანვარს, ხოლო ყველაზე დაბალი ტემპერატურა, 1.2 გრადუსი, დააფიქსირეს 2011 წლის 27 ივნისს. ჩვეულებრივ, ასუნსიონში თოვლი არ მოდის; უკანასკნელად აქ თოვლი [[მცირე გამყინვარების პერიოდი|მცირე გამყინვარების პერიოდში]], 1751 წელს დაფიქსირდა.<ref>{{Cite web | url=https://books.google.com/?id=E756AAAAMAAJ&q=nieve+asuncion+junio+1751&dq=nieve+asuncion+junio+1751 | title=Los indios pampas, puelches, patagones, según Joseph Sánchez Labrador, S.J.: Monografía inédita| last1=Labrador| first1=José Sánchez| year=1936}}</ref>
 
ჩვეულებრივ, ასუნსიონის ახასიათებს ძალიან მოკლე მშრალი სეზონი (მაისიდან სექტემბრამდე); ყველაზე ცივი თვეებია ივნისი, ივლისი და აგვისტო. მცირე ყინვები შეიძლება წელიწადში საშუალოდ რამდენჯერმე დაფიქსირდეს. წლის დანარჩენი ნაწილი მთლიანად წვიმების სეზონია.
ხაზი 119:
 
===რელიგია===
ასუნსიონის მოსახლეობის 90% [[რომის კათოლიკური ეკლესია|კათოლიციზმის]] მიმდევარია.<ref name="Annuario Pontificio p. 60">2014 Annuario Pontificio, p. 60</ref> კათოლიკეების მთავარეპისკოპოსია ეუსტაკიო პასტორკუქეჯო ვეგრა.<ref name="Annuario Pontificio p. 60"/> ქალაქში აგრეთვე არის სხვა რელიგიის მიმდევართა ტაძრებისამლოცველოები; მაგალითად, აქ ვხვდებით [[ქრისტიანობა|ქრისტიანობის]], ისლამის[[ისლამი]]ს, ბუდიზმისა[[ბუდიზმი]]სა და იუდაიზმის[[იუდაიზმი]]ს სამლოცველოებს.{{ფაქტი||27|07|2020}}
 
===ენა===
ხაზი 126:
==განათლება==
===სკოლები===
ქალაქში უამრავი საჯარო და კერძო სკოლა ფუნქციონირებს. ყველაზე ცნობილი საჯარო სკოლებია: დედაქალაქის ეროვნული კოლეჯი (რომელიც არის ერთ–ერთიერთ-ერთი უძველესი სკოლა ქალაქში, დაარსდა 1877 წელს), ეროვნული ტექნიკური კოლეჯი, პრეზიდენტ ფრანკოს ეროვნული კოლეჯი და ასუნსიონის ესკალადის ეროვნული კოლეჯი, ხოლო ყველაზე ცნობილ კერძო სკოლებს მიეკუთვნება: ასუნსიონის ეროვნული სკოლა, სან-ხოსეს სკოლა, წმ. ანას სკოლა, მზის კოლეჯი, სანტა კლარას სკოლა.
 
===უნივერსიტეტები===
ხაზი 135:
ქალაქის ცენტრში, [[პარაგვაი (მდინარე)|მდინარე პარაგვაის]] ნაპირზე, ყურეში, მდებარეობს პორტი; მთელი ქვეყნის მასშტაბით სწორედ აქ შემოდის და გადის ყველაზე დიდი რაოდენობის ტვირთი.
 
ქალაქში აქტიურად გამოიყენება საზოგადოებრივი ტრანსპორტი; ავტობუსთა ქსელი ქალაქის ყველა რეგიონს და მიმდებარე ტერიტორიებს უკავშირდება. მთავარი საქალაქთორიში ავტობუსის ტერმინალი მდებარეობს „Avenida República“-ში ([[არგენტინა]]); აღნიშნულ ავტობუსების ქსელი პარაგვაის ყველა დეპარტამენტს ერთმანეთთან აკავშირებს; აგრეთვე, აღნიშნული ქსელს გააჩნია საერთაშორისო მარშრუტები ისეთ ქვეყნებთან, როგორებიცაა [[არგენტინა]], [[ბრაზილია]], [[ბოლივია]] და [[ურუგვაი]].
 
ქვეყნის მთავარი ეროვნული თუ საერთაშორისო კარიბჭე [[სილვიო პეტიროსის საერთაშორისო აეროპორტი]]ა, რომელიც [[ლუკე (პარაგვაი)|ლუკეში]], დედაქალაქ ასუსიონის საზღვარზე მდებარეობს. აეროპორტი ატარებს პარაგვაელი მფრინავის, [[სილვიო პეტიროსი]]ს სახელს; ადრე ცნობილი იყო როგორც პრეზიდენტ სტროესნერის საერთაშორისო აეროპორტი.
ხაზი 141:
==ტურისტული სანახაობები==
[[File:Calle palma asuncion.jpg|thumb|left|კალე პალმას ქუჩაში მდებარე ტრადიციული შენობები]]
ქალაქში მდებარეობს გოდოის მუზეუმი, სახვითი ხელოვნების ეროვნული მუზეუმი (რომელიც ფლობს მე-19XIX საუკნის ნახატებს), la Encarnación-ის ეკლესია, მეტროპოლიტენის საკათედრო ტაძარი და გმირთა ეროვნული პანთეონი, პარიზის [[ინვალიდთა სახლი]]ს უფრო მცირე ვერსია, სადაც უამრავი გმირია დასაფლავებული. სხვა ღირშესანიშნაობებს მიეკუთვნება ლოპესის სასახლე, ძველი სენატის შენობა (თანამედროვე შენობა, რომელიც გაიხსნა კონგრესისთვის 2003 წელს) და დამოუკიდებლობის სახლი (ქალაქში შემორჩენილი რამდენიმე კოლონიური არქიტექტურის ნიმუშებიდან ერთ-ერთი მათგანი).
 
მთავარი ქუჩაა კალე პალმა, სადაც მდებარეობს რამდენიმე ისტორიული შენობა, პლაზა, მაღაზია, რესტორანი და კაფე. პრეზიდენტის სასახლის წინ მდებარე ძველი ტრადიციული სახლების სერია, სახელად „Manzana de la Rivera“, აღადგინეს, რათა მნახველებისთვის ეჩვენებინათ ქალაქის არქიტექტურული ევოლუცია. ძველი სარკინიგზო სადგური ინარჩუნებს ძველ მატარებლებს, რომლებსაც დღესდღეისობით იყენებენ ქალაქ [[ლუკე (პარაგვაი)|ლუკესა]] და [[არეგუა]]ში ტურისტულ მოგზაურობებისთვის.
ხაზი 149:
==სპორტი==
[[File:Estadio defensores.JPG|thumb|[[Estadio Defensores del Chaco]] - პარაგვაის უდიდესი სტადიონი]]
პარაგვაში ყველაზე პოპულარული სპორტის სახეობა [[ფეხბურთი]]ა, ხოლო ასუნსიონი არის ქვეყნის ზოგიერთი ყველაზე მნიშნელოვანი და ტრადიციული გუნდის ადგილსამყოფელი. ეს გუნდებია: ოლიმპია, სერრო პორტეოო, კლუბი ლიბერტადი, კლუბი ნაციონალური, კლუბი გუარანი და კლუბი სოლ-დე-ამერიკა; თითოეულ მათგაქვს აქვსგააჩნია საკუთარი სტადიონი და სხვადასხვა სპორტული ოპიექტები. სტადიონი, სახელად „Defensores del Chaco“, არის ქვეყნის ძირითადი სპორტული დაწესებულება, რომელიც მდებარეობს საჯონიას მახლობლად, ასუნსიონის ცენტრიდან მხოლოდ რამდენიმე ბლოკის მოშორებით. ვინაიდან ეს არის ეროვნული სტადიონი, იგი ზოგჯერ გამოიყენება სხვა ღონისძიებისთვისაც, მაგალითად, როკ კონცერტებისთვის. ასუნსიონი აგრეთვე არის პარაგვაის რაგბის კავშირის მთავარი ცენტრი.
 
==კულტურა==
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ასუნსიონი“-დან