Elefant: განსხვავება გადახედვებს შორის

'''Elefant''' — [[ვერმახტი|ვერმახტის]]ს მიერ, [[მეორე მსოფლიო ომი|მეორე მსოფლიო ომში]] გამოყენებული მძიმე ტანკგამანადგურებელი. [[1943]] წელს, [[Tiger I]]-ის გამოუყენებელ ჩარჩოზე, შეიქმნილი 91 ერთეულის სახელწოდებაა ''ფერდინანდ'' (''Ferdinand''), მისი დამპროექტებლის, [[ფერდინანდ პორშე]]ს პატივსაცემად.

[[ფაილი:Tiger (P).svg|მინი|Porsche TigerისTiger-ის პროტოტიპი]]

[[პორშე|პორშემ]]მ დაახლოებით 100 ჩარჩო გამოუშვა, წარუმატებელი პროექტისთვის სახელად ''Porsche Tiger''. ჰენშელის წარმატებული ჩარჩოს დიზაინის მსგავსად, პორშეც გეგმავდა მის ჩარჩოზე Krupp-ის ლულის დამაგრებას. განსხვავება იყო მხოლოდ მის ადგილმდებარეობაში. ჰენშელის დიზაინში ლულა შედარებით ცენტრშია, ხოლო პორშეს გადაწყვეტილებით ტანკის წინა მხარეს.

რადგან საბოლოოდ გადაწყდა ჰენშელის დიზაინის წარმოებაში გაშვება, პორშეს წარუმატებელი ჩარჩოები გამოიყენეს ახალი, მძიმე ტანკგამანადგურებლის, ''ფერდინანდის'' შესაქმნელად, რომელსაც დაუმაგრეს 88 მილიმეტრი დიამეტრის Panzerjägerkanone 43/2 (Pak 43) ტანკგამანადგურებელი ქვემეხი. იმდროისთვის ახლად შექმნილ Pak 43ს43-ს შეეძლო მოწინააღმდეგის შორი მანძილიდან განადგურება.

მოგვიანებით პორშეს ჰაერით გაგრილებადი ორი ძრავი ჩანაცვლდა, ორი 296 ცხენის ძალის მქონე Maybach HL120 TRM ძრავით, ორივე მათგანი ამუშავებდა 500 ამპერიან გენერატორს, რომელიც ელექტრო ენერგიით ამარაგებდა ორ, ტანკის ორივე მუხლუხოს უკანა კბილანაში ჩამონტაჟებულ, 230 კილოვატის სიმძლავრის ელექტრო ძრავებს. ძრავები, რომლის ხარჯზეც ფერდინანდი ენერგიას იღებდა, საწვავის დიდი ხარჯით გამოირჩეოდა. ერთ ლიტრ საწვავზე, ნორმალურ გზაზე, გადიოდა მხოლოდ 0.15 კილომეტრს (100 კილომეტრის დასაფარად სჭირდებოდა 667 ლიტრი საწვავი) მაქსიმალური სიჩქარე 30 კმ/სსთ. ხოლო უსწორმასწორო ადგილებში, ერთ ლიტრ საწვავზე გადიოდა 0.11 კილომეტრს (100 კილომეტრის დასაფარად სჭირდებოდა 909 ლიტრი საწვავი) მაქსიმალური სიჩქარე 10 კმ/სსთ. ამავდროულად, კბილანები გამოსაცვლელი ხდებოდა ყოველ 500-900 კილომეტრში.

ფერდინანდი აღჭურვილი იყო 88 მილიმეტრი დიამეტრის Panzerjägerkanone 43/2 ქვემეხით. 71 კალიბრის სიგრძის მქონე ქვემეხი თავდაპირველად 88 მმ დიამეტრის ანტისაჰაერო ქვემეხის ჩასანაცვლებლად შეიქმნა, რომელიც გამოიყენებოდა [[დიდი სამამულო ომი|დიდ სამამულო ომში]]. მას იმავე ტიპის L/56 ქვემეხისგან განსხვავებით უფრო გრძელი ლულა ჰქონდა, ამიტომაც შედარებით დიდ ჭურვებს ისროდა. ამ გაძლიერებების ხარჯზე L/71-ს უფრო სქელი ჯავშნის გახვრეტა შეეძლო. ამიტომაც წარუმატებელი მცდელობის შემდეგ, 88 მმ L/71 ტანკსაწინააღმდეგო ქვემეხად გამოიყენებოდა. ფიქსირებული თავის გამო, ლულას მხოლოდ 28°-ით მობრუნება 8°ით დახრა და 14°ით ამაღლება შეეძლო.

''ფერდინანდები'' პირველად [[კურსკის ბრძოლა]]ში გამოჩნდა. სადაც გამოიყენეს 89 ერთეული, მათი ძირითადი მიზანი ფრონტის ხაზიდან 3 კილომეტრის დაშორებით, [[საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკების კავშირი|საბჭოური]] [[T-34]]-ის განადგურება იყო. რასაც წარმატებით უმკლავდებოდნენ. ძირითადი პრობლემა კი მიწისქვეშ დამალული ჭურვებით გამოწვეული, და სხვა მექანიკური პრობლემები გახლდათ. მუხლუხოს ან ამორტიზატორის ნებისმიერი დაზიანების შესაკეთებლად, ეკიპაჟის წევრებს დამატებით 100 მილიმეტრის სისქის (5 ტონა) ბრონის მოხსნა უწევდათ. სიმძიმე კი ტანკის სხვა გზით გამოყვანას აძნელებდა. შედარებისთვის Bergepanzer IV-ს, Panzer IV-ის სპეციალური ვარიანტი, რომელიც გამოიყენებოდა დაზიანებული ტანკების ბრძოლის ველიდან გამოსაყვანად, დახმარების გარეშე შეეძლო [[Panzer IV]]-ის გამოთრევა, მძიმე [[Tiger I]]-ის გამოსაყვანად სამი ამ ტიპის ტანკი იყო საჭირო, ხოლო ''ფერდინანდის'' გამოთრევა მხოლოდ ერთ მწკრივში ჩაბმულ ერთდროულად მომუშავე 5 ამ ტიპის ტანკს შეეძლო.

ბრძოლას გადარჩენილი ''ფერდინანდები'' გამოიყენებოდა თავდასაცავად [[1943]] წლამდე. [[კურსკის ბრძოლა|კურსკის ბრძოლის]] გამოცდილებებზე დაყრდნობით თითოეული მათგანი, [[1944]] წლის 2 იანვარს გაიგზავნა ნიბელუნგენერკის ქარხანაში ([[ავსტრია]]), გადაკეთდა და გაძლიერდა. 50 გადარჩენილი ტანკიდან 48 ერთეულმა განიცადა ცვლილება. ცვლილებებიდან ყველაზე ადვილად შესამჩნევი იყო, 1) თავის წინა მხარეს დამაგრებული მოძრავი MG 34 ტყვიამფრქვევი; 2) მეთაურის გაუმჯობესებული ხედვის წერტილები; 3) გადაკეთებული ძრავის დამცავი ბადე; 4) ზიმერიტის სახელით ცნობილი საღებავი. (ადვილად მიკრობადი ნაღმების საწინააღმდეგო საღებავი.).

პირველი თერთმეტი, გაძლიერებული ''ფერდინანდი'', [[1944]] წლის თებერვალში, გამოიყენა [[653-ე მძიმე ტანკგამანადგურებლი ბატალიონი|653-ე მძიმე ტანკგამანადგურებლმა ბატალიონმა]] [[იტალია]]ში დაწყებული [[ანზიოს ბრძოლა|ანზიოს ბრძოლის]] დროს. დანარჩენი 37 ტანკის გადაკეთება იმავე წლის აპრილში დასრულდა, რომლებიც გამოიყენეს sPzJgrAbt 653 ბატალიონის მეორე და მესამე დანაყოფებმა [[უკრაინა]]ში, [[ტერნოპოლის ბრძოლები|ტერნოპოლის ბრძოლებში]].

მიუხედავად ძლიერი ცვლილებებისა, რომელიც ''Elefant''-მა განიცადა, ტანკს ბევრი გამოუსწორებელი ნაკლი გააჩნდა. ტანკი [[იტალია|იტალიის]] ფრონტზე გამოუსადეგარი აღმოჩნდა, მისი სიმძიმის გამო. [[კურსკის ბრძოლა|კურსკის ბრძოლის]] დროს, '''Elefant'''-ის დიდი რაოდენობა არა უშუალოდ ბრძოლის, არამედ მექანიკური დაზიანებების და სათადარიგო ნაწილების არ ქონისარქონის შედეგად იქნა მიტოვებული ან განადგურებული. ბოლო გადარჩენილი ''Elefant''-ი გამოიყენეს [[ბერლინის ოპერაცია]]ში.