მაღალტემპერატურული ზეგამტარობა: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
შიდა ბმულების ჩამატება |
No edit summary |
||
ხაზი 61:
[[File:Timeline of Superconductivity from 1900 to 2015.svg|thumb|462x462px|ზეგამტარი მასალების აღმოჩენების ისტორია. მარჯვენა მხარეს მონიშნულია თხევადი აზოტის ტემპერატურა, რომელიც ჩვეულებრივ მიიჩნევა პირობით გამყოფ საზღვრად მაღალ- და დაბალ-ტემპერატურლ ზეგამტარებს შორის. კუპრატე ნაჩვენებია როგორც ლურჯი რომბებით, რკინის ზეგამტარები კი ყვითელი კვადრატებით. ]]
მოკლე ხანში, [[ფილიპ ანდერსონი]], [[პრისტონის უნივერსიტეტი|პრისტონის უნივერსიტეტიდან]] ქმნის მტზ-ების პირველ თეორიულ აღწერას.<ref name="Anderson87">{{cite journal|last=Anderson|first=Philip|title=The Resonating valence bond state in la-2CuO-4 and superconductivity|journal=Science|volume=235|pages=1196–1198|year=1987|url=http://www.sciencemag.org/content/235/4793/1196.abstract|bibcode=1987Sci...235.1196A|doi=10.1126/science.235.4793.1196|pmid=17818979|issue=4793}}</ref> მაგრამ ეს მოვლნა ჯერაც არაა სრულად გაგებული.
▲მოკლე ხანში, [[ფილიპ ანდერსონი]], [[პრისტონის უნივერსიტეტი|პრისტონის უნივერსიტეტიდან]] ქმნის მტზ-ების პირველ თეორიულ აღწერას.<ref name=Anderson87>{{cite journal|last=Anderson|first=Philip|title=The Resonating valence bond state in la-2CuO-4 and superconductivity|journal=Science|volume=235|pages=1196–1198|year=1987|url=http://www.sciencemag.org/content/235/4793/1196.abstract|bibcode=1987Sci...235.1196A|doi=10.1126/science.235.4793.1196|pmid=17818979|issue=4793}}</ref> მაგრამ ეს მოვლნა ჯერაც არაა სრულად გაგებული.
აქამდე აღმოჩენილი ზეგამტარი რეკორდულად მაღალი კრიტკული ტემპერატურით არის HgBa<sub>2</sub>Ca<sub>2</sub>Cu<sub>3</sub>O<sub>8</sub> - 133 K. <ref name=Schi>{{cite journal|title=Superconductivity in the Hg-Ba-Ca-Cu-O system|journal=Nature|volume=363|issue=6424|pages=56|year=1993|doi=10.1038/363056a0 |last1=Schilling|first1=A.|last2=Cantoni|first2=M.|last3=Guo|first3=J. D.|last4=Ott|first4=H. R.|bibcode=1993Natur.363...56S}}</ref>
ზეგამტარობის მკვლევართა მთავარი მიზანი არის ამ მოვლენის ოთახის ტემპერატურაზე ნახვა, რომელიც უამრავ გამოყენებას ჰპოვებს თანამედროვე ტექნოლოგიებში.
ტერმინს "მაღალტემპერატურული ზეგამტარობა" არ აქვს ცალსახა განმარტება და შეილება ნიშნავდეს რამდენიმე რამეს.
ხშირიად ასე უწოდებენ ზეგამტარებს, რომლიც კრიტიკული ტემპერატურაც აღემატება თხევადი აზოტის ტემპერატურას (77 კელვინი). თუმცა რიგი მასალებისა ხასიათდება დაბალი კრიტიკული ტემპერატურით და მაინც "მაღალტემპერატურული ზეგამტარად" მოიხსენიებენ. მათშორისაა პირველად აღმოჩენილი "მაღალტემპერატურული ზეგამტარი" La<sub>2-x</sub>Ba<sub>x</sub>CO<sub>4</sub> რომელშიც ზეგამტარი ფაზა ჩნდება 36 კელვინზე<ref>https://web.archive.org/web/20100615231514/http://www.stanford.edu/~tpd/research_hightc.html</ref>. ასევე რკინაზე დაფუვნებული ზეგამტარები<ref>https://physics.aps.org/articles/v1/21</ref>.
== თვისებები ==
მაღალტემპერატურული ზეგამტარები ხასიათდებიან რამდენიმე თვისებით. უპირველესად ესაა მაღალი კრიტიკული ტემპერატურა, უმეტესად 77 კელვინზე ზევით, რაც მათ გამოყენების თვალსაზრისით ძალიან პერსპექტიულს ხდის. ასევე, მათ ახასიათებს მაღალი კრიტიკული მაგნიტური ველი და კრიტკული დენი. ზოგიერთ კუპრატს აქვს ზედა კრიტიკული მაგნიტურ ველი 100 ტესლაზე მეტი. თუმცა, კუპრატები კერამიკული მასალებია და საკმაოდ რთულია მათგან სადენების დამზადება.
==დამატებითი ბმულები==
| |||