|
'''რობერტ III''' (დ. [[1337]]/[[1340]] — [[4 აპრილი]], [[1406]]); დაბადების სახელი '''ჯონ სტიუარტი''' — [[შოტლანდიის მონარქების სია|შოტლანდიის მეფე]] [[1390]] წლიდან მის გარდაცვალებამდე. მას პირველ რიგში იცნობდნენ, როგორც [[კარიკი|კარიკის]] [[ერლი|ერლის]] ერლის სახელით, სანამ ავიდოდა შოტლანდიის ტახტზე სავარაუდოდ 50-53 წლის ასაკში. იგი იყო [[რობერტ II (შოტლანდია)|რობერტ II-ისა]] და ელიზაბეტ მურის უფროსი ვაჟი, რაც [[1347]] წელს მშობლების ქორწინებით დაკანონდა.
ჯონი მამამისს და სხვებსსხვა დიდებს შეუერთდა [[1363]] წლის დასაწყისში, მისი ბიძისბიძაშვილი [[დეივიდ II (შოტლანდია)|დეივიდდავით II- ის]] წინააღმდეგ აჯანყებაში, მაგრამ მას მალევე მასთან გაგზავნესწარუდგინეს. იგი [[1367]] წლისთვის იყო დაქორწინებული [[ანაბელა დრუმონდი|ანაბელა დრუმონდზე]] დრმონდზე და [[ათოლისჩატარდა საგრაფო]]სათონის Earldom ფლობდა. [[1368]] წელს დევიდმა მასშექმნა იგი [[კერიკი]]სEarl [[ერლი]]ს წოდებაof უბოძაCarrick. მისი მამა გახდა მეფე [[1371]] წელს უმემკვიდროუშვილო მეფე დევიდისდავითის მოულოდნელი გარდაცვალების შემდეგ. მომდევნო წლებში კერიკის საგრაფო საკმაოდკერიკი გავლენიანი იყო სამეფოს მმართველობაში, მაგრამ თანდათანობით უფრო მოუთმენელი გახდა დღეგრძელი მამის გრძელვადიანისიცოცხლის მმართველობისხანგრძლივობის დროს. [[1384]] წელს კერიკი დაინიშნა მეფის ლეიტენანტად, მას შემდეგ, რაც გავლენა მოახდინა გენერალურ საბჭოზე, რათა რობერტ II- ის პირდაპირი მმართველობიდან მოეხსნათმოხსნა. მისმაკერიკის ადმინისტრაციამ დაინახა ინგლისთან კონფლიქტის განახლება. [[1388]] წელს [[შოტლანდიელები|შოტლანდიელებმა]] დაამარცხეს [[ინგლისელები]] [[ოტერბერნის ბრძოლა]]შიბრძოლაში, სადაც მოკლულიმოკლულ იქნა შოტლანდიელთა მეთაური ჯეიმსი, [[დუგლასიდერლასის (კუნძულიEarl მენი)|დუგლასის]]of Douglas ერლი. ამ დროისთვის რობერტიკერიკმა სასიკვდილოდ დაშავდა ცხენისგანცხენოსნობიდან, მიყენებულიმაგრამ დარტყმებით.ეს მაგნატებმაიყო —მისი დიდგვაროვნებმაძლიერი მხარი დაუჭირესმოკავშირის, დუგლასის უმცროსდაკარგვა, ძმასრომელმაც მაგნატის მხარდაჭერა დაინახა მისი უმცროსი ძმის, რობერტსრობერტის, ფაიფისერლ გრაფსფეიფეს სასარგებლოდ, რომელსაც საბჭომ გადასცა ლეიტენანტისლეიტენანტი ტიტული [[1388]] წლის დეკემბერში.
[[1390]] წელს რობერტ II გარდაიცვალა და კერიკიკერიკმა ავიდა ტახტზეტახტი, როგორც რობერტ III, თუმცა მმართველობის ოფიციალურიმაგრამ უფლებამოსილების გარეშე. ფაიფიუშუალოდ აგრძელებდაგანაგებდა ლეიტენანტისმმართველობას. პოსტზეფიფი ყოფნასლეიტენანტად გაგრძელდა [[1393]] წლის თებერვლამდე, როდესაც ძალაუფლება დაუბრუნდა მეფეს, თავის შვილ დევიდთანდავითთან ერთად . [[1399]] წელს გამართულ კრებაზე, დევიდიმეფის მიერ მისი პიროვნების ავადმყოფობის გამო, იმდავით, დროსახლა როტესეის ჰერცოგი, გახდა ახალი ლეიტენანტი სპეციალური საპარლამენტო ჯგუფის მეთვალყურეობის ქვეშ, რომელსაც დომინირებდადომინირებს ფაიფიფუფე, ახლა უკვე ალბენისალბანეთის ჰერცოგი . ამის შემდეგ, რობერტ III დასავლეთში გაემგზავრა თავის მიწებზე და გარკვეული პერიოდის განმავლობაში სახელმწიფო საქმეებში მცირე მონაწილეობასთუ იღებდამნიშვნელოვანი (ანმონაწილეობა საერთოდ არ იღებდა გადაწყვეტილებებს)მიიღო. იგი უძლური აღმოჩნდა,იყო მაშინჩარეულიყო, როდესაც [[1401]] წელს წამოიჭრა დავა ალბენისაAlbany- და როტესეის შორისსა და საჭიროRotosay- გახდას მეფისშორის, ჩარევა. ამ მოვლენასრასაც მოჰყვა როტესეის ჰერცოგის პატიმრობა და სიკვდილი [[1402]] წლის მარტში. გენერალურმა საბჭომ განთავისუფლა ალბენიალბანი ბრალდებიდან.ბრალი ამისდა შემდეგდანიშნა მას ლეიტენანტი. ალბანისალბანი სტიუარტის მონარქიის ერთადერთი პრობლემაწინააღმდეგობა იყო მეფის ერთადერთი გადარჩენილი ვაჟი, [[ჯეიმზ I (შოტლანდია)|ჯეიმსი, Earl of Carrick]] კერიკის ერლი. [[1406]] წელს ალბენისAlbany- დუგლასისის დუგლას მოკავშირეებთან შეტაკების შემდეგ, 11 წლის ჯეიმსმაჯეიმსი სცადაცდილობდა გაქცევა [[საფრანგეთი|საფრანგეთში]]. საფრანგეთში მიმავალი გემიგემს გააჩერესჩაერია და ჯეიმსი გახდა ინგლისელი [[ჰენრი IV|ინგლისის ჰენრი IV-]]- ის პატიმარი. რობერტ III გარდაიცვალა მალევე, როდესაც შეიტყო თავისი მემკვიდრის პატიმრობისმემკვიდრე შესახებპატიმრობაში.
== ადრეულიᲐდრეული წლები ==
ჯონ სტიუარტი დაიბადა ძვ.წ.333 / 40 წლებში, რობერტზე [[რობერტ II (შოტლანდია)|რობერტის]] —, შოტლანდიის სტიუარდისსტიუარდი]] და ტახტის მემკვიდრისმემკვიდრე და ელიზაბეტ მურისმური ოჯახში. <ref>Weir, ''Britain's Royal Family'', p. 228</ref> რობერტის დედა მარჯორი და მისი ნახევარძმა, [[დეივიდ II (შოტლანდია)|დევიდდავით II]], პირველი ბრიუს მეფის, [[რობერტ I (შოტლანდია)|რობერტ I-]] ის შვილები იყვნენ. <ref>Weir, ''Britain's Royal Family'', pp. 210–211</ref> ჯონისჯონმა, მისიმისმა სამისამმა ძმისძმამ და ექვსიექვსმა დისდასმა ლეგიტიმაცია მოხდა მისიმოახდინეს მშობლების ქორწინების შემდეგ, [[1347]] წლის [[22 ნოემბერი|22ნოემბრის ნოემბერს]]შემდეგ, როდესაც [[კლემენტ VI|პაპპაპმა კლემენტ VI-]]ის მიერმ გაათავისუფლა მისი განაწილება. <ref>Weir, ''Britain's Royal Family'', p. 216–25</ref> კაილის სტილის უფალი, ჯონი პირველად წყაროებში მოიხსენიებაჩაწერილია 1350-იან წლებში, როგორც ანანდალშიანანდალის ლაშქრობისLordship- მეთაური.ში ესლაშქრობის ლაშქრობა ჩატარდა იმისთვისმეთაური, რათა აღდგენილიყოაღდგეს შოტლანდიის კონტროლი ინგლისის მიერ ოკუპირებულ ტერიტორიებზე. <ref>Penman, ''Kings and Queens of Scotland'', p. 128</ref> [[1363]] წელს იგი შეუერთდა მამამისს დუგლასა და დუგლასის ერლს დამარტის მათთანყურებთან ერთად გაემართა წარუმატებელ აჯანყებაში, რობერტისრობერტ ბიძის, დევიდდავით II- ის წინააღმდეგ. აჯანყების მიზეზები ყველა წყაროში სხვადასხვაამრავალფეროვანია. [[1362]] წელს, დევიდდავით II-მ მა მხარი დაუჭირა მის სამეფო რჩეულს რამდენიმე ტიტულისტიტულში, რათა მიეღო სტიქარტის მოლდონის მიწა და სტიუარტმა გააფუჭა პრეტენზია ფიფას შესახებ. მეფის ჩართულობამ და საბოლოოდ ქორწინებამ მარგარეტ დრმონდთან შესაძლოა საფრთხეც კი წარმოადგენდეს სტიუარდის სტრიტერნის პირვანდელ მხარეში, სადაც დრამონსაც ჰქონდა ინტერესი, ხოლო დუგლას და მარტს უნდობდნენ მათ მიმართ დავითის მოსაპოვებლადგანზრახვებს. <ref>Boardman, ''Early Stewart Kings'', pp. 16–18</ref> ეს დიდგვაროვნები ასევე უკმაყოფილო იყვნენ მეფის გამოსასყიდად გამოყოფილი თანხების ჩაგვრის გამო, <ref>Penman, ''Kings and Queens of Scotland'', p. 120</ref> და იმ იმედით, რომ ისინი შეიძლება გამოსული ყოფილიყვნენ ინგლისში, როგორც გამოსასყიდი გადასახდელების გარანტიებად. მეფესა და სტიუარტს შორის დაპირისპირება 1367 წლის გაზაფხულის ბოლოს უნდა მომხდარიყო. <ref name="Boardman, Annabella, ODNB">Boardman, ''Annabella'', ODNB</ref>
[[ფაილი:Blason_John_Stuart_(1337-1406)_Comte_de_Carrick_futur_Robert_III_d'Ecosse.svg|მარცხნივ|მინი|193x193პქ| ჯონჯონსის სტიუარტიბლეზი, კარიკისEarl of Carrick ერლი]]
== მეფობა ==
[[1390]] წლის მაისში პარლამენტმა ჯონს უფლება მისცა შეეცვალაშეცვალოს თავისი მონარქის სახელის რობერტადშეცვლა რობერტთან, სავარაუდოდ ნაწილობრივ რობერტ I–თანI– საგვარეულოის კავშირისბმულის შესანარჩუნებლად, მაგრამ ასევე, იმიტომ, რომ სურდაუნდა გაემიჯნაგაეყვანა საკუთარი თავი მეფე ჯონ ბალოლისგანბალოლიდან . <ref>Barrell, ''Medieval Scotland'', p. 146</ref> რობერტ III-ის მეფედის კურთხევისგვირგვინოსნობის ოთხთვიანი შეფერხება შეიძლება ჩაითვალოს იმ პერიოდად, როდესაც ფაიფიფიფი და მისი ნათესაობა ცდილობდაცდილობდნენ თავიანთი მომავალი პოზიციების უზრუნველყოფას.უზრუნველსაყოფად, ამისდა ერთ-ერთასევე მიზეზიდაინახეს ასევებუჩანის იყოოპორტუნისტული ისშეტევა ელგინის ტაძარზე, რომმოაგვარეს ელგისისძველი ეკლესიაზეანგარიში მოხდამორეის თავდასხმაეპისკოპოსთან, რაცდა, სავარაუდოდშესაძლოა, იყოპროტესტის ფაიფისნიშნად ლეიტენანტადFife- ხელახალის დანიშვნისას, დანიშვნისროგორც გაპროტესტებისმეფის აქტილეიტენანტი. <ref name="BoardmanEarly">Boardman, ''Early Stewart Kings'', pp. 173–5</ref>
[[ფაილი:Falkland_Palace.jpg|მარცხნივ|მინი|200x200პქ| ფოლკლენდის სასახლე აშენდა ფოლკლენდის ციხესიმაგრის მახლობლად ]] ▼
=== როოთეზის სიცრუე ===
==გარდაცვალება==
1392 წელს რობერტ III- მ გააძლიერა თავისი ვაჟის, დევიდის, ამჟამინდელი Earl of Carrick- ის პოზიცია, როდესაც მან მიუძღვნა იგი დიდი ანტურობით, რაც საშუალებას აძლევდა ახალგაზრდა უფლისწულს აეშენებინა თავისი საყოფაცხოვრებო და ნათესაობა, და შემდეგ 1393 წელს დაიბრუნა თავისი მმართველობის უფლება. გენერალურმა საბჭომ გადაწყვიტა, რომ ფიფას ლეიტენანტია დასრულებულიყო და კერიკმა, ახლა ასაკში, უნდა დაეხმაროს მამას. <ref>Boardman,''Early Stewart Kings'', pp. 195–6</ref> ეს დამოუკიდებლობა მოქმედების დემონსტრირებული იყო 1395-6, როდესაც მან უპასუხა Carrick არასანქცირებული ქორწინება ელიზაბეტ Dunbar, ქალიშვილი გიორგი, Earl მარტს, დაამტკიცოს თავისი გაუქმებას. <ref name="Boardman, Robert III, ODNB">Boardman, ''Robert III'', ODNB</ref> როგორც ჩანს, მეფემ ასევე დაიკავა საგარეო საქმეთა წარმოება, შეინარჩუნა მშვიდობა რიჩარდ II- სთან და მოახერხა ქვეყნის სამხრეთ-აღმოსავლეთით ანგუსის წითელი დუგლას Earl of Angus- ის ძალაუფლების გაზრდა, როგორც ფიფას შავი დუგლას მოკავშირის საწინააღმდეგო. მან ცხადყო, მისი ავტორიტეტი, როდესაც მცდელობა, რათა შეამციროს inter-clan მტრული და უკანონობა, იგი მოწყობილი და კურირებდა გლადიატორთა შეზღუდული საბრძოლო კლანებს ქეის და Quhele ( Clan Chattan ) in Perth წლის 28 აპრილს 1396. <ref>Penman, ''Kings & Queens of Scotland'', p. 131</ref> კერიკი თანდათანობით მოქმედებდა მისი მამის დამოუკიდებლობის გათვალისწინებით, რომელიც აკონტროლებდა სტიუარტის მიწებს სამხრეთ-დასავლეთში, ხოლო მისი კავშირები ინარჩუნებდა დედის დრამანდებს და ყველა იმ დროს, როდესაც ფიფის გავლენა ცენტრალურ შოტლანდიაში კვლავ ძლიერი იყო. <ref>Grant in Jones et al., ''New Cambridge Medieval History'', p. 361</ref>
▲[[ფაილი:Falkland_Palace.jpg|მარცხნივ|მინი|200x200პქ| ფოლკლენდის სასახლე აშენდა ფოლკლენდის ციხესიმაგრის მახლობლად ]]
[[ფაილი:The_grave_of_Robert_III,_Paisley_Abbey.jpg|მინი| რობერტ III-ის საფლავი ]]
Fearing for the life of his second son, the young Prince Jacob , Robert III decided to send him to study in France . But the ship on which Prince James sailed was boarded by English pirates on March 14, 1406, as a result of which the heir to the Scottish throne was captured in England. Upon learning of this, Robert III suffered a heart attack, and on April 4, 1406, the king passed away. According to contemporaries (Bower, Scotichronicon ), Robert III once wished that he had such an epitaph on his grave: "Here lies the worst of kings and the most miserable of people in the whole kingdom . "
== ისტორიოგრაფია ==
Abbot Walter Bower იტყობინება, რომ რობერტ III საკუთარ თავს უწოდებს "მეფეთა ყველაზე ცუდს და ყველაზე საშინელებას". გორდონ დონალდსონი თავის ზოგად ისტორიაში ''შოტლანდიის მეფეები'' (1967) ეთანხმებიან და წერს პირველი ორი სტიუარტ მეფის შესახებ "რომ ცნობილი დინასტია, რომელიც წარმოადგენდა ღირსშესანიშნავ უნარს ამდენი კაცისგან ... ქმნიდა გარკვეულწილად საცალფეხო დასაწყისს". იგი დაუყოვნებლივ ამტკიცებს ამ განცხადებას "მართალია, რომ წყაროები, როგორც ჩანაწერი, ასევე თხრობა, მწირია". ის უფრო შორს მიდის და განმარტავს, რომ ”სავარაუდოდ, ჯერჯერობით არ გაკეთებულა მცდელობა, რომ თანამედროვე ისტორიული კვლევების რესურსები მიეღო რობერტ II- სა და რობერტ III- ს ... მაგრამ ეს ალბათობის საზღვრებს გარეთ არის, რომ თუნდაც ეს მოხდეს რომელიმე მათგანმა გამოჩნდება ადამიანი, რომელიც გაცილებით დადებითად მოქმედებდა შოტლანდიის ისტორიის ჩამოყალიბებაში. ” <ref>Donaldson, ''Scottish Kings'', p. 38</ref> როდესაც რობერტ III- მ კვლავ დააწესა თავისი პირადი მმართველობა 1393 წელს, დონალდსონი მას ახასიათებს ანარქიის პერიოდად და მეფედ, რომელსაც არ შეეძლო თავისი ძმები ალბანი და ბუჩანი და არც მისი ვაჟი როოთეი. <ref>Donaldson, ''Scottish Kings'', p. 41</ref>
რანალდ ნიკოლსონი ეთანხმება დონალდსონს ''შოტლანდიაში: მოგვიანებით შუა საუკუნეებში'' (1974) და აღწერს რობერტ III- ს, როგორც წარუმატებლობას, მამამისის მსგავსად, რადგან ის არ იყო დომინანტი. ნიკოლსონის მოსაზრება იყო, რომ მის დროს, როგორც ლეიტენანტი 1380-იან წლებში, რობერტი (ჯონი, Earl of Carrick) არ შეეძლო კანონის და წესრიგის დარღვევასთან გამკლავება, რიგითობით იხსენიებდა იურიდიულ შემთხვევებს. კერიკის სიმსუბუქე ცხენის დაჭერით მას შემდეგ ახსნა ნიკოლსონმა, რადგან საბაბი იყო საჭირო, რომ იგი მეფის ლეიტენანტად შეცვალა მისი ძმა რობერტ, ერლ ფაფი. <ref>Nicholson, ''Scotland: The Later Middle Ages'', p. 199</ref> ნიკოლსონი წერს, რომ ”მემკვიდრე აშკარა არაფერი უნდა იყოს მოსალოდნელი”, და აგრძელებს რობერტ III- ს დაადანაშაულებას ფორესისა და ელგინის განადგურებაში, მიუხედავად იმისა, რომ იმ დროისთვის ფიფი იყო.
== იხილეთ აგრეთვე ==
== გამოგონილი პორტრეტები ==
რობერტ III გამოსახულია ისტორიულ რომანებში. მათში შედის: <ref name="Brewer">Brewer (2004), p. 301</ref>
== Იხილეთ ასევე ==
* შოტლანდიის მონარქების სია
== სქოლიო ==
{{სქოლიო}}
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 1406]]
|
