რობერტ III (შოტლანდია): განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
მომხმარებლის AkakiBalanchivadze ცვლილებების გაუქმება (№3877857) იარლიყი: გაუქმება |
შექმნილია გვერდის თარგმნით "Robert III of Scotland" |
||
ხაზი 1:
{{ინფოდაფა მმართველი}}
'''რობერტ III''' (დ. [[1337]]/[[1340]] — [[4 აპრილი]], [[1406]]); დაბადების სახელი '''ჯონ სტიუარტი''' — [[შოტლანდიის მონარქების სია|შოტლანდიის მეფე]] [[1390]] წლიდან მის გარდაცვალებამდე. მას პირველ რიგში იცნობდნენ, როგორც [[კარიკი|კარიკის]] [[ერლი|ერლის]] ერლის სახელით, სანამ ავიდოდა შოტლანდიის ტახტზე სავარაუდოდ 50-53 წლის ასაკში. იგი იყო [[რობერტ II (შოტლანდია)|რობერტ II-ისა]] და ელიზაბეტ მურის უფროსი ვაჟი, რაც [[1347]] წელს მშობლების ქორწინებით დაკანონდა.
ჯონი მამამისს და სხვა დიდებს შეუერთდა 1363 წლის დასაწყისში, მისი ბიძაშვილი [[დეივიდ II (შოტლანდია)|დავით II- ის]] წინააღმდეგ აჯანყებაში, მაგრამ მას მალევე წარუდგინეს. იგი 1367 წლისთვის იყო დაქორწინებული [[ანაბელა დრუმონდი|ანაბელა]] დრმონდზე და ჩატარდა ათონის Earldom . 1368 წელს დევიდმა შექმნა იგი Earl of Carrick. მისი მამა გახდა მეფე 1371 წელს უშვილო მეფე დავითის მოულოდნელი გარდაცვალების შემდეგ. მომდევნო წლებში კერიკი გავლენიანი იყო სამეფოს მმართველობაში, მაგრამ თანდათანობით უფრო მოუთმენელი გახდა მამის სიცოცხლის ხანგრძლივობის დროს. 1384 წელს კერიკი დაინიშნა მეფის ლეიტენანტად, მას შემდეგ, რაც გავლენა მოახდინა გენერალურ საბჭოზე, რობერტ II- ის პირდაპირი მმართველობიდან მოხსნა. კერიკის ადმინისტრაციამ დაინახა ინგლისთან კონფლიქტის განახლება. 1388 წელს შოტლანდიელებმა დაამარცხეს ინგლისელები ოტერბერნის ბრძოლაში, სადაც მოკლულ იქნა შოტლანდიელთა მეთაური ჯეიმსი, დერლასის Earl of Douglas . ამ დროისთვის კერიკმა სასიკვდილოდ დაშავდა ცხენოსნობიდან, მაგრამ ეს იყო მისი ძლიერი მოკავშირის, დუგლასის დაკარგვა, რომელმაც მაგნატის მხარდაჭერა დაინახა მისი უმცროსი ძმის, რობერტის, ერლ ფეიფეს სასარგებლოდ, რომელსაც საბჭომ გადასცა ლეიტენანტი 1388 წლის დეკემბერში.
1390 წელს რობერტ II გარდაიცვალა და კერიკმა ავიდა ტახტი, როგორც რობერტ III, მაგრამ უფლებამოსილების გარეშე უშუალოდ განაგებდა მმართველობას. ფიფი ლეიტენანტად გაგრძელდა 1393 წლის თებერვლამდე, როდესაც ძალაუფლება დაუბრუნდა მეფეს შვილ დავითთან ერთად . 1399 წელს გამართულ კრებაზე, მეფის მიერ მისი პიროვნების ავადმყოფობის გამო, დავით, ახლა როტესეის ჰერცოგი, გახდა ლეიტენანტი სპეციალური საპარლამენტო ჯგუფის მეთვალყურეობის ქვეშ, რომელსაც დომინირებს ფუფე, ახლა უკვე ალბანეთის ჰერცოგი . ამის შემდეგ, რობერტ III დასავლეთში გაემგზავრა თავის მიწებზე და გარკვეული პერიოდის განმავლობაში სახელმწიფო საქმეებში მცირე თუ მნიშვნელოვანი მონაწილეობა მიიღო. იგი უძლური იყო ჩარეულიყო, როდესაც 1401 წელს წამოიჭრა დავა Albany- სა და Rotosay- ს შორის, რასაც მოჰყვა როტესეის პატიმრობა და სიკვდილი 1402 წლის მარტში. გენერალურმა საბჭომ განთავისუფლა ალბანი ბრალი და დანიშნა მას ლეიტენანტი. ალბანი სტიუარტის მონარქიის ერთადერთი წინააღმდეგობა იყო მეფის ერთადერთი გადარჩენილი ვაჟი, [[ჯეიმზ I (შოტლანდია)|ჯეიმსი, Earl of Carrick]] . 1406 წელს Albany- ის დუგლას მოკავშირეებთან შეტაკების შემდეგ, 11 წლის ჯეიმსი ცდილობდა გაქცევა საფრანგეთში. გემს ჩაერია და ჯეიმსი გახდა [[ჰენრი IV|ინგლისის ჰენრი IV-]] ის პატიმარი. რობერტ III გარდაიცვალა მალევე, როდესაც შეიტყო მემკვიდრე პატიმრობაში.
== Ადრეული წლები ==
ჯონ სტიუარტი დაიბადა ძვ.წ.333 / 40 წლებში რობერტზე [[რობერტ II (შოტლანდია)|, შოტლანდიის სტიუარდი]] და ტახტის მემკვიდრე და ელიზაბეტ მური . <ref>Weir, ''Britain's Royal Family'', p. 228</ref> რობერტის დედა მარჯორი და მისი ნახევარძმა, [[დეივიდ II (შოტლანდია)|დავით II]], პირველი ბრიუს მეფის, [[რობერტ I (შოტლანდია)|რობერტ I-]] ის შვილები იყვნენ. <ref>Weir, ''Britain's Royal Family'', pp. 210–211</ref> ჯონმა, მისმა სამმა ძმამ და ექვსმა დასმა ლეგიტიმაცია მოახდინეს მშობლების ქორწინების შემდეგ, 1347 წლის 22 ნოემბრის შემდეგ, როდესაც [[კლემენტ VI|პაპმა კლემენტ VI-]] მ გაათავისუფლა მისი განაწილება. <ref>Weir, ''Britain's Royal Family'', p. 216–25</ref> კაილის სტილის უფალი, ჯონი პირველად ჩაწერილია 1350-იან წლებში, როგორც ანანდალის Lordship- ში ლაშქრობის მეთაური, რათა აღდგეს შოტლანდიის კონტროლი ინგლისის მიერ ოკუპირებულ ტერიტორიებზე. <ref>Penman, ''Kings and Queens of Scotland'', p. 128</ref> 1363 წელს იგი შეუერთდა მამამისს დუგლასა და მარტის ყურებთან ერთად წარუმატებელ აჯანყებაში, რობერტ ბიძის, დავით II- ის წინააღმდეგ. აჯანყების მიზეზები მრავალფეროვანია. 1362 წელს, დავით II- მა მხარი დაუჭირა მის სამეფო რჩეულს რამდენიმე ტიტულში, რათა მიეღო სტიქარტის მოლდონის მიწა და სტიუარტმა გააფუჭა პრეტენზია ფიფას შესახებ. მეფის ჩართულობამ და საბოლოოდ ქორწინებამ მარგარეტ დრმონდთან შესაძლოა საფრთხეც კი წარმოადგენდეს სტიუარდის სტრიტერნის პირვანდელ მხარეში, სადაც დრამონსაც ჰქონდა ინტერესი, ხოლო დუგლას და მარტს უნდობდნენ მათ მიმართ დავითის განზრახვებს. <ref>Boardman, ''Early Stewart Kings'', pp. 16–18</ref> ეს დიდგვაროვნები ასევე უკმაყოფილო იყვნენ მეფის გამოსასყიდად გამოყოფილი თანხების ჩაგვრის გამო, <ref>Penman, ''Kings and Queens of Scotland'', p. 120</ref> და იმ იმედით, რომ ისინი შეიძლება გამოსული ყოფილიყვნენ ინგლისში, როგორც გამოსასყიდი გადასახდელების გარანტიებად. მეფესა და სტიუარტს შორის დაპირისპირება 1367 წლის გაზაფხულის ბოლოს უნდა მომხდარიყო. <ref name="Boardman, Annabella, ODNB">Boardman, ''Annabella'', ODNB</ref>
[[ფაილი:Blason_John_Stuart_(1337-1406)_Comte_de_Carrick_futur_Robert_III_d'Ecosse.svg|მარცხნივ|მინი|193x193პქ| ჯონსის ბლეზი, Earl of Carrick ]]
== მეფობა ==
1390 წლის მაისში პარლამენტმა ჯონს უფლება მისცა შეცვალოს თავისი სახელის შეცვლა რობერტთან, სავარაუდოდ ნაწილობრივ რობერტ I– ის ბმულის შესანარჩუნებლად, მაგრამ ასევე უნდა გაეყვანა საკუთარი თავი მეფე ჯონ ბალოლიდან . <ref>Barrell, ''Medieval Scotland'', p. 146</ref> რობერტ III- ის გვირგვინოსნობის ოთხთვიანი შეფერხება შეიძლება ჩაითვალოს იმ პერიოდად, როდესაც ფიფი და მისი ნათესაობა ცდილობდნენ თავიანთი მომავალი პოზიციების უზრუნველსაყოფად, და ასევე დაინახეს ბუჩანის ოპორტუნისტული შეტევა ელგინის ტაძარზე, მოაგვარეს ძველი ანგარიში მორეის ეპისკოპოსთან, და, შესაძლოა, პროტესტის ნიშნად Fife- ს დანიშვნისას, როგორც მეფის ლეიტენანტი. <ref name="BoardmanEarly">Boardman, ''Early Stewart Kings'', pp. 173–5</ref>
=== როოთეზის სიცრუე ===
1392 წელს რობერტ III- მ გააძლიერა თავისი ვაჟის, დევიდის, ამჟამინდელი Earl of Carrick- ის პოზიცია, როდესაც მან მიუძღვნა იგი დიდი ანტურობით, რაც საშუალებას აძლევდა ახალგაზრდა უფლისწულს აეშენებინა თავისი საყოფაცხოვრებო და ნათესაობა, და შემდეგ 1393 წელს დაიბრუნა თავისი მმართველობის უფლება. გენერალურმა საბჭომ გადაწყვიტა, რომ ფიფას ლეიტენანტია დასრულებულიყო და კერიკმა, ახლა ასაკში, უნდა დაეხმაროს მამას. <ref>Boardman,''Early Stewart Kings'', pp. 195–6</ref> ეს დამოუკიდებლობა მოქმედების დემონსტრირებული იყო 1395-6, როდესაც მან უპასუხა Carrick არასანქცირებული ქორწინება ელიზაბეტ Dunbar, ქალიშვილი გიორგი, Earl მარტს, დაამტკიცოს თავისი გაუქმებას. <ref name="Boardman, Robert III, ODNB">Boardman, ''Robert III'', ODNB</ref> როგორც ჩანს, მეფემ ასევე დაიკავა საგარეო საქმეთა წარმოება, შეინარჩუნა მშვიდობა რიჩარდ II- სთან და მოახერხა ქვეყნის სამხრეთ-აღმოსავლეთით ანგუსის წითელი დუგლას Earl of Angus- ის ძალაუფლების გაზრდა, როგორც ფიფას შავი დუგლას მოკავშირის საწინააღმდეგო. მან ცხადყო, მისი ავტორიტეტი, როდესაც მცდელობა, რათა შეამციროს inter-clan მტრული და უკანონობა, იგი მოწყობილი და კურირებდა გლადიატორთა შეზღუდული საბრძოლო კლანებს ქეის და Quhele ( Clan Chattan ) in Perth წლის 28 აპრილს 1396. <ref>Penman, ''Kings & Queens of Scotland'', p. 131</ref> კერიკი თანდათანობით მოქმედებდა მისი მამის დამოუკიდებლობის გათვალისწინებით, რომელიც აკონტროლებდა სტიუარტის მიწებს სამხრეთ-დასავლეთში, ხოლო მისი კავშირები ინარჩუნებდა დედის დრამანდებს და ყველა იმ დროს, როდესაც ფიფის გავლენა ცენტრალურ შოტლანდიაში კვლავ ძლიერი იყო. <ref>Grant in Jones et al., ''New Cambridge Medieval History'', p. 361</ref>
[[ფაილი:Falkland_Palace.jpg|მარცხნივ|მინი|200x200პქ| ფოლკლენდის სასახლე აშენდა ფოლკლენდის ციხესიმაგრის მახლობლად ]]
[[ფაილი:The_grave_of_Robert_III,_Paisley_Abbey.jpg|მინი| რობერტ III-ის საფლავი ]]
== ისტორიოგრაფია ==
Abbot Walter Bower იტყობინება, რომ რობერტ III საკუთარ თავს უწოდებს "მეფეთა ყველაზე ცუდს და ყველაზე საშინელებას". გორდონ დონალდსონი თავის ზოგად ისტორიაში ''შოტლანდიის მეფეები'' (1967) ეთანხმებიან და წერს პირველი ორი სტიუარტ მეფის შესახებ "რომ ცნობილი დინასტია, რომელიც წარმოადგენდა ღირსშესანიშნავ უნარს ამდენი კაცისგან ... ქმნიდა გარკვეულწილად საცალფეხო დასაწყისს". იგი დაუყოვნებლივ ამტკიცებს ამ განცხადებას "მართალია, რომ წყაროები, როგორც ჩანაწერი, ასევე თხრობა, მწირია". ის უფრო შორს მიდის და განმარტავს, რომ ”სავარაუდოდ, ჯერჯერობით არ გაკეთებულა მცდელობა, რომ თანამედროვე ისტორიული კვლევების რესურსები მიეღო რობერტ II- სა და რობერტ III- ს ... მაგრამ ეს ალბათობის საზღვრებს გარეთ არის, რომ თუნდაც ეს მოხდეს რომელიმე მათგანმა გამოჩნდება ადამიანი, რომელიც გაცილებით დადებითად მოქმედებდა შოტლანდიის ისტორიის ჩამოყალიბებაში. ” <ref>Donaldson, ''Scottish Kings'', p. 38</ref> როდესაც რობერტ III- მ კვლავ დააწესა თავისი პირადი მმართველობა 1393 წელს, დონალდსონი მას ახასიათებს ანარქიის პერიოდად და მეფედ, რომელსაც არ შეეძლო თავისი ძმები ალბანი და ბუჩანი და არც მისი ვაჟი როოთეი. <ref>Donaldson, ''Scottish Kings'', p. 41</ref>
== Იხილეთ ასევე ==
* შოტლანდიის მონარქების სია
== სქოლიო ==
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 1406]]
[[კატეგორია:დაბადებული 1330-იანები]]
| |||