სამუხის რაიონი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
Sunlight35 (განხილვა | წვლილი) No edit summary |
Sunlight35 (განხილვა | წვლილი) No edit summary |
||
ხაზი 8:
ტერიტორია ძირითადად ბრტყელია. ბოზდაგის და ჯეირანის სტეპური ზამთრის საძოვრები მდებარეობს სამუხის ჩრდილოეთ ნაწილში. რაიონში მიედინება მდინარეები [[მტკვარი]], [[იორი]], [[ალაზანი]], განჯა და გოშგარი.
სახელმწიფო ნაკრძალი "ელდარ შამი", რომლის ფართობია 1686 მ 2, მდებარეობს სამუხის რაიონში. იგი შეიქმნა მსოფლიოში ერთადერთი ბუნებრივად მზარდი ბალახის ელდარის ფიჭვის დასაცავად და შესასწავლად. კუნელი, შავი ჟოლო, ბუჩქი, წაბლი იზრდება ტყეებში<ref>
== ისტორია ==
ტერმინი „სამუხი“ მომდინარეობს კავკასიური ალბანეთის სიტყვიდან, რომელიც ნიშნავს „ალბანურ მონადირე სახლს“. სამუხის გარშემო არის ბრინჯაოს ხანის ჭაობები<ref>
[[1930]] წელს შეიქმნა სამუხის რაიონი. მისი რაიონული ცენტრი იყო ყარაგაჩლი (მოგვიანებით სოფელი სამუხი). აზერბაიჯანის სსრ უმაღლესი საბჭოს [[1940]] წლის [[24 იანვარი|24 იანვრის]] გადაწყვეტილებით შეიქმნა საფარალიევის რაიონი. [[1954]] წელს, იმის გამო, რომ ტერიტორიების უმეტესი ნაწილი წყალქვეშ აღმოჩნდა [[მინგეჩაურის წყალსაცავი|მინგეჩაურის წყალსაცავის]] მშენებლობასთან დაკავშირებით, სამუხის რაიონი ლიკვიდირებულ იქნა და შეუერთდა საფერალიევის რაიონს.[[1959]] წელს გაუქმდა საფარალიევის რაიონი. სამუხის რაიონი ხელახლა შეიქმნა აზერბაიჯანის რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს ეროვნული საბჭოს [[1992]] წლის [[18 თებერვალი|18 თებერვლის]] ბრძანებულებით, ცენტრთან ერთად, ქალაქური ტიპის დასახლებით - საფარალიევი. ეროვნული საბჭოს [[1992]] წლის 31 დეკემბრის გადაწყვეტილებით, სოფელ საფარალიევის სახელი შეიცვალა და გახდა ნაბიაღალი, [[2008]] წელს იგი გადაკეთდა ქალაქ სამუხად.
== მოსახლეობა ==
[[2017]] წლის დასაწყისისთვის რეგიონის მოსახლეობა შეადგენდა 57.1 ათას ადამიანს, მათგან 21.4 ათასი იყო ქალაქური მოსახლეობა, ხოლო 35,5 ათასი სოფლის მოსახლეობა. 2018 წელს მთლიანი მოსახლეობა გაიზარდა 0.6 ათასი ადამიანით და შეადგინა 57.7 ათასი. [[2018 წელი აზერბაიჯანში|2018]] წლის დასაწყისისთვის, მთლიანი მოსახლეობის 28.9 ათასი ან 49.6 % კაცი იყო, 28.8 ათასი ან 50.4 % ქალი იყო<ref>[https://www.stat.gov.az/source/demoqraphy/?lang=en Population]</ref>.
{| class="wikitable"
| colspan="20" |'''რაიონის მოსახლეობა წლების მიხედვით'''
|-
|რეგიონი
|'''2000'''
|'''2001'''
|'''2002'''
|'''2003'''
|'''2004'''
|'''2005'''
|'''2006'''
|'''2007'''
|'''2008'''
|'''2009'''
|'''2010'''
|'''2011'''
|'''2012'''
|'''2013'''
|'''2014'''
|'''2015'''
|'''2016'''
|'''2017'''
|'''2018'''
|-
|სამუხის რეგიოი
|49,9
|50,2
|50,4
|50,7
|50,9
|51,4
|51,9
|52,4
|52,8
|53,6
|54,0
|54,6
|55,0
|55,6
|56,3
|55,6
|56,4
|57,1
|57,7
|-
|ქალაქის მოსახლეობა
|12,4
|12,9
|13,3
|13,7
|17,9
|18,4
|18,8
|19,3
|19,7
|20,3
|20,5
|20,7
|20,8
|21,1
|21,3
|20,6
|21,0
|21,4
|21,6
|-
|სოფლის მოსახლეობა
|37,5
|37,3
|37,1
|37,0
|33,0
|33,0
|33,1
|33,1
|33,1
|33,3
|33,5
|33,9
|34,2
|34,5
|35,0
|35,0
|35,4
|35,7
|36,1
|}
== კულტურა ==
ერთ-ერთი ისტორიული ძეგლი არის ნაბიაღალის ყურღანები, რომელთა დიამეტრი 10-20 მ და სიმაღლე 1-1,5 მ. ეს ყურღანები თარიღდება [[ბრინჯაოს ხანა|ბრინჯაოს ხანის]] დასასრულითა და ქვის ხანის დასაწყისით.
== სქოლიო ==
| |||