ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
No edit summary |
||
ხაზი 17:
}}
'''ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი''' (ყოფ. ''ხარაგაულის რაიონი, ორჯონიკიძის რაიონი'') — ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული [[დასავლეთი საქართველო|დასავლეთ საქართველოში]], [[იმერეთის მხარე]]ში. ადმინისტრაციული ცენტრი — დაბა [[ხარაგაული]].
==ისტორია==▼
მუნიციპალიტეტის ტერიტორია დასახლებული იყო ქვის ხანიდან. მდინარე [[ჩხერიმელა]]ს მარჯვენა ნაპირას, ხანდების კლდეში ნაპოვნია [[ზედა პალეოლითი]]ს ხანის ადამიანის მღვიმე-ნამოსახლარი, [[დევისხვრელი]]. <ref>{{ქსე|3|435|ბერძენიშვილი ნ.|არა}}</ref> სოფელ [[ბორი (ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი)|ბორში]] [[1938]] წელს ჩატარებულმა არქეოლოგიურმა ექსპედიციამ აღმოაჩინა ათიოდე ჰექტარზე ბუდეებად გაფანტული ძვ. წ. I ს. – ძვ. წ. III ს. [[ბრინჯაოს ხანა|ბრაინჯაოს ხანის]] საგვარეულო და საოჯახო სამაროვნები. მათ შორის II-III სს. 2 მდიდრული [[ნეკროპოლი]]. ნაპოვნი ნივთები ინახება [[სანქტ-პეტერბურგი]]ს მუზეუმში [[ერმიტაჟი]]. სავარაუდოა რომ [[სოფელი]] ბორი [[პიტიახში|პიტიახშთა]] ერთ–ერთი რეზიდენცია იყო. <ref>{{ქსე|2|470||არა}}</ref> არქეოლოგიური მასალა აღმოჩენილია ასევე სოფელ [[ბეჟათუბანი|ბეჟათუბანში]], [[სარგვეშის განძი|საგვეშში]], [[ლეღვანი|ლეღვანსა]] და [[გოლათუბანი|გოლათუბანში]].▼
[[ფაილი:Constr. of Caucasus RR; view of Senski Viaduct from Beschutaban station. ca. 1890s.jpg|მინი|250პქ|რკინიგზის მშენებლობა სადგურ [[ბეჟათუბანი|ბეჟათუბანთან]], 1890 წ.]]▼
ფეოდალურ ხანაში მუნიციპალიტეტის ტერიტორია სტრატეგიული მნიშვნელობის იყო, რადგან მასზე გადიოდა დასავლეთ და აღმოსავლეთ საქართველოს დამაკავშირებელი გზები. ტერიტორია [[არგვეთის საერისთავო]]ში შედიოდა. 1774 წელს აქ მოხდა [[ჩხერის ბრძოლა]] [[იმერეთის სამეფო]]სა და [[ოსმალეთი]]ს ჯარს შორის.<ref>{{ქსე|1|176|იობაშვილი გ.|არა}}</ref> ცენტრალური მნიშვნელობის იყო [[ვახანის ციხე]], სადაც 1804 წელს გაფორმდა [[ელაზნაურის შეთანხმება]], რომლითაც [[იმერეთის სამეფო]] [[რუსეთის იმპერია|რუსეთის იმპერიის]] შემადგენლობაში შევიდა.<ref>{{ქსე|4|83|მაჭარაძე ვ.|არა}}</ref>▼
[[1917]] წლამდე ხარაგაულის მუნიციპალიტეტის ტერიტორია შედიოდა [[ქუთაისის გუბერნია|ქუთაისის გუბერნიის]] [[შორაპნის მაზრა]]ში. დაბა ხარაგაულში დასახლება გაჩნდა XIX ს. 70-იან წლებში ფოთი-თბილისის რკინიგზის გაყვანასთან დაკავშირებით. [[რუსეთის რევოლუცია (1905-1907)|1905-07 წლების რევოლუციის]] დროს [[ზემო იმერეთი]]ს ნაწილმა, კერძოდ კი სადგურ [[ზესტაფონი|ყვირილასა]] და ხარაგაულის (ბელაგორის) მიმდებარე ტერიტორიებზე მცხოვრებმა გლეხებმა გამოაცხდეს [[ყვირილა-ბელაგორის რესპუბლიკა]]. 1921 წლიდან მუნიციპალიტეტის ტერიტორია საქართველოს სსრ ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული დაყოფით [[ქუთაისის მაზრა]]ში მოხვდა, 1928-1929 წლებში - [[ქუთაისის ოლქი|ქუთაისის ოლქში]], 1930 წლიდან კი დამოუკიდებელი რაიონის სახით განაფრძო არსებობა. 1932-1989 წლებში მას ორჯონიკიძის რაიონი ეწოდებოდა.▼
საქართველოს პრეზიდენტის [[მიხეილ სააკაშვილი|მ. სააკაშვილის]] 2005 წლის 16 დეკემბრის №2304-რს ბრძანების საფუძველზე მოხდა საქართველოს რაიონების რეორგანიზაცია, რის შედეგადაც არსებული რაიონები შეიცვალა მუნიციპალიტეტებად<ref>[https://matsne.gov.ge/document/view/27802?publication=0 საქართველოს ორგანული კანონი ადგილობრივი თვითმმართველობის შესახებ]</ref>. სსიპ „ხარაგაულის მუნიციპალიტეტის“ (ს/ნ. 228542413) გადამხდელად რეგისტრაციის თარიღია 2006 წლის 18 დეკემბერი, ხოლო რეგისტრაციის თარიღი — 2007 წლის 25 იანვარი<ref>[http://mreg.reestri.gov.ge/ საჯარო სამართლის ეროვნული სააგენტო, მუნიციპალიტეტების რეესტრი — ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი]</ref>.
==გეოგრაფია==
ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი მდებარეობს საქართველოს ცენტრალურ ნაწილში. მუნიციპალიტეტს დასავლეთით ესაზღვრება [[ზესტაფონის მუნიციპალიტეტი|ზესტაფონისა]] და [[ბაღდათის მუნიციპალიტეტი|ბაღდათის]] მუნიციპალიტეტები, სამხრეთით [[ბორჯომის მუნიციპალიტეტი|ბორჯომის]], აღმოსავლეთით [[ხაშურის მუნიციპალიტეტი|ხაშურის]], ჩრდილოეთით კი[[ჭიათურის მუნიციპალიტეტი|ჭიათურისა]] და [[საჩხერის მუნიციპალიტეტი|საჩხერის]] მუნიციპალიტეტები. მდებარეობს ზღვის დონიდან 285 – 2,642 (საშუალოდ 420) მ.
Line 32 ⟶ 42:
მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე ორი ადგილობრივი მნიშვნელობის ბალნეოლოგიური კურორტია: [[ნუნისი]] და [[ზვარე (ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი)|ზვარე]]. ორივე გამორჩეულია [[მინერალური წყლები]]ს გამო. სოფელ [[ზვარე (ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი)|ზვარე]]სა და [[ჩრდილი (ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი)|ჩრდილი]] საზღვარზე მოდის მინერალური წყალი [[ზვარე (წყალი)|ზვარე]].
▲==ისტორია==
▲მუნიციპალიტეტის ტერიტორია დასახლებული იყო ქვის ხანიდან. მდინარე [[ჩხერიმელა]]ს მარჯვენა ნაპირას, ხანდების კლდეში ნაპოვნია [[ზედა პალეოლითი]]ს ხანის ადამიანის მღვიმე-ნამოსახლარი, [[დევისხვრელი]]. <ref>{{ქსე|3|435|ბერძენიშვილი ნ.|არა}}</ref> სოფელ [[ბორი (ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი)|ბორში]] [[1938]] წელს ჩატარებულმა არქეოლოგიურმა ექსპედიციამ აღმოაჩინა ათიოდე ჰექტარზე ბუდეებად გაფანტული ძვ. წ. I ს. – ძვ. წ. III ს. [[ბრინჯაოს ხანა|ბრაინჯაოს ხანის]] საგვარეულო და საოჯახო სამაროვნები. მათ შორის II-III სს. 2 მდიდრული [[ნეკროპოლი]]. ნაპოვნი ნივთები ინახება [[სანქტ-პეტერბურგი]]ს მუზეუმში [[ერმიტაჟი]]. სავარაუდოა რომ [[სოფელი]] ბორი [[პიტიახში|პიტიახშთა]] ერთ–ერთი რეზიდენცია იყო. <ref>{{ქსე|2|470||არა}}</ref> არქეოლოგიური მასალა აღმოჩენილია ასევე სოფელ [[ბეჟათუბანი|ბეჟათუბანში]], [[სარგვეშის განძი|საგვეშში]], [[ლეღვანი|ლეღვანსა]] და [[გოლათუბანი|გოლათუბანში]].
▲[[ფაილი:Constr. of Caucasus RR; view of Senski Viaduct from Beschutaban station. ca. 1890s.jpg|მინი|250პქ|რკინიგზის მშენებლობა სადგურ [[ბეჟათუბანი|ბეჟათუბანთან]], 1890 წ.]]
▲ფეოდალურ ხანაში მუნიციპალიტეტის ტერიტორია სტრატეგიული მნიშვნელობის იყო, რადგან მასზე გადიოდა დასავლეთ და აღმოსავლეთ საქართველოს დამაკავშირებელი გზები. ტერიტორია [[არგვეთის საერისთავო]]ში შედიოდა. 1774 წელს აქ მოხდა [[ჩხერის ბრძოლა]] [[იმერეთის სამეფო]]სა და [[ოსმალეთი]]ს ჯარს შორის.<ref>{{ქსე|1|176|იობაშვილი გ.|არა}}</ref> ცენტრალური მნიშვნელობის იყო [[ვახანის ციხე]], სადაც 1804 წელს გაფორმდა [[ელაზნაურის შეთანხმება]], რომლითაც [[იმერეთის სამეფო]] [[რუსეთის იმპერია|რუსეთის იმპერიის]] შემადგენლობაში შევიდა.<ref>{{ქსე|4|83|მაჭარაძე ვ.|არა}}</ref>
▲[[1917]] წლამდე ხარაგაულის მუნიციპალიტეტის ტერიტორია შედიოდა [[ქუთაისის გუბერნია|ქუთაისის გუბერნიის]] [[შორაპნის მაზრა]]ში. დაბა ხარაგაულში დასახლება გაჩნდა XIX ს. 70-იან წლებში ფოთი-თბილისის რკინიგზის გაყვანასთან დაკავშირებით. [[რუსეთის რევოლუცია (1905-1907)|1905-07 წლების რევოლუციის]] დროს [[ზემო იმერეთი]]ს ნაწილმა, კერძოდ კი სადგურ [[ზესტაფონი|ყვირილასა]] და ხარაგაულის (ბელაგორის) მიმდებარე ტერიტორიებზე მცხოვრებმა გლეხებმა გამოაცხდეს [[ყვირილა-ბელაგორის რესპუბლიკა]]. 1921 წლიდან მუნიციპალიტეტის ტერიტორია საქართველოს სსრ ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული დაყოფით [[ქუთაისის მაზრა]]ში მოხვდა, 1928-1929 წლებში - [[ქუთაისის ოლქი|ქუთაისის ოლქში]], 1930 წლიდან კი დამოუკიდებელი რაიონის სახით განაფრძო არსებობა. 1932-1989 წლებში მას ორჯონიკიძის რაიონი ეწოდებოდა.
==მოსახლეობა==
| |||