ბრაზილიური პორტუგალიური: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
რობოტი შეცვლა: pt:Português brasileiro
No edit summary
ხაზი 1:
'''ბრაზილიური [[პორტუგალიური]]''' ('''português brasileiro''' ['''pohtu'gejshgejʃ brazi'le(j)ru''']) - განსხვავდება პორტუგალიურისაგან (პორტუგალიაში სალაპარაკო ენა) შემდეგი თვისებებით:
* წარმოთქმა (ბრაზილიაში რეგიონალურად განსხვავდება)
* ორთოგრაფია (მართლწერა)
ხაზი 9:
 
*ხმოვნები:
:'''a'''- ყველა პოზიციაში იკითხება როგორც '''ღია [a]''' გარდა პოზიციისა '''m''', '''n''' და '''nh'''-ის წინ; '''m''', '''n''' და '''nh'''-ის წინ როგორც '''დახურული ''', '''ცოტათი ცხვირისმიერი''' '''[aɐ]'''. წააგავს ინგლისურ '''a'''-ს სიტყვაში: '''a'''bout (Brit. Eng.).
 
:'''e'''- მახვილით, '''m''', '''n''', '''[shʃ]''', '''[zhʒ]''', '''lh''', '''nh'''-ს წინ და აგრეთვე მახვილიანი მარცვლის წინ - '''დახურული [e]'''. მაშინაც '''დახურული''', თუ წინა მარცვალს '''es''', '''ex''' თანხმოვანი მოსდევს; მახვილიანი მარცვლის წინ როგორც '''[i]''': m'''e'''nino [m'''i''''ninu] - ''ბიჭი'', '''e'''star ['''i''''shtahʃtah] - ''ყოფნა'' ; აგრეთვე უმახვილო სიტყვებში როგორც '''[i]''': '''e''' ['''i'''] - ''და (კავშირი)'', '''de''' [dzh'''i'''] - ''-დან; -ზე; -ით; შესახებ'' ; დანარჩენ შემთხვევაში როგორც '''ღია [æ]'''.
 
:'''i'''- '''[i]'''.
ხაზი 20:
 
*ორალური დიფთონგები:
:'''ai'''- '''[aj]'''; '''[a]''' - თუ მომდევნო მარცვალში '''[shʃ]''' ან '''[zhʒ]''' მოდის: c'''aix'''a ['k'''ash'''a] - ''ყუთი''.
 
:'''au'''- '''[aw]'''.
 
:'''ei'''- '''[ej]'''; '''[e]''' - თუ მომდევნო მარცვალში '''[shʃ]''' ან '''[zhʒ]''' მოდის : p'''eix'''e ['p'''esh'''i] - თევზი.
 
:'''éi'''- '''[æj]'''.
ხაზი 36:
:'''oi'''- '''[oj]'''.
 
:'''ói'''- '''[ojɔj]''' ('''ღია [oɔ]!!!''').
 
:'''ui'''- '''[uj]'''.
 
*ნაზალური (ცხვირისმიერი) ხმოვნები:
:'''im''', '''in'''- '''ცხვირისმიერი [iĩ]'''.
 
:'''em''', '''en'''- '''ცხვირისმიერი [e]''' - სიტყვის შიგნით: '''en'''trar ['''~e''''trah] - ''შესვლა''.
 
:'''um''', '''un'''- '''ცხვირისმიერი [uũ]'''.
 
:'''om''', '''on'''- '''ცხვირისმიერი[oõ]'''.
 
:'''am''', '''an''', '''ã'''- '''ცხვირისმიერი [aã]''' - სიტყვის შიგნით.
 
*ნაზალური (ცხვირისმიერი) დიფთონგები:
:'''ão''', '''am'''- '''ცხვირისმიერი [awãw]'''; '''am'''- იკითხება როგორც '''ცხვირისმიერი [awãw]''' სიტყვის ბოლო უმახვილო მარცვალში (ზმნის ფორმებში): fal'''am''' ['fal'''ãw'''] - ''ლაპარაკობენ (ისინი), ლაპარაკობთ (თქვენ), ლაპარაკობთ (თქვენ (თავაზიანი ფორმა, მრავლობითი რიცხვი))''.
 
:'''õe'''- '''[õj]'''.
 
:'''em''', '''en'''- '''[~ejẽj]''' - სიტყვის ბოლო უმახვილო მარცვალში (ზმნის ფორმებში): faz'''em''' ['faz'''~ejẽj'''] - ''აკეთებენ (ისინი), აკეთებთ (თქვენ), აკეთებთ (თქვენ (თავაზიანი ფორმა, მრავლობითი რიცხვი))''.
 
:'''ãe'''- '''[ãj]'''.
 
'''შენიშვნა''': '''ორალური დიფთონგი "ui"''' მხოლოდ სიტყვაში '''muito''' ['m'''~ujũj'''tu] - ''ბევრი; ძალიან'' - იკითხება როგორც '''ცხვირისმიერი დიფთონგი [ujũj] !!!'''
 
*თანხმოვნები და თანხმოვანთა ჯგუფები:
ხაზი 69:
:'''ç'''- '''[s]''' - '''a''', '''o''', '''u'''-ს წინ: cabe'''ça''' [ka'be'''sa'''] - ''თავი''.
 
:'''ch'''- '''[shʃ]'''.
 
:'''d'''- '''[d]'''; '''i''' და '''e [i]'''-ს წინ როგორც '''[dzh]''': universida'''de''' [univehsi'da'''dzhidʒi'''] - ''უნივერსიტეტი''.
 
:'''f'''- '''[f]'''.
 
:'''g'''- '''[g]''' - '''a''', '''o''', '''u'''-ს და თანხმოვნების წინ; '''e'''-ს და '''i'''-ს წინ - '''[zhʒ]'''.
 
:'''gu'''- '''[g]''' - '''e'''-ს და '''i'''-ს წინ .
ხაზი 81:
:'''gü'''- '''[gw]''' - '''e'''-ს და '''i'''-ს წინ.
 
:'''h'''- '''[- ]''' - არ იკითხება!
 
:'''j'''- '''[zhʒ]'''.
 
:'''l'''- '''[l]'''; როგორც მარცვლის ბოლო შემადგენელი ნაწილი ('''a''', '''e''', '''i''', '''o''', '''u'''-ს შემდეგ) წარმოითქმის როგორც ინგლისური w '''[w]''': Bras'''il''' [bra'z'''iw'''] - ''[[ბრაზილია]] (ქვეყანა)''.
 
:'''lh'''- '''[ljʎ]'''.
 
:'''m'''- '''[m]'''; და ნაზალურად (ცხვირისმიერად) '''[~]''' - '''am, em, im, om, um'''---> '''''ნაზალური (ცხვირისმიერი) ხმოვნები და დიფთონგები'''''.
ხაზი 93:
:'''n'''- '''[n]'''; და ნაზალურად (ცხვირისმიერად) '''[~]''' - '''an, en, in, on, un'''---> '''''ნაზალური (ცხვირისმიერი) ხმოვნები და დიფთონგები'''''.
 
:'''nh'''- '''[njɲ]'''.
 
:'''p'''- '''[p]'''.
ხაზი 101:
:'''qü'''- '''[kw]''' - '''e'''-ს და '''i'''-ს წინ.
 
:'''r'''- '''[r]''' - ხმოვნებს შორის, თანხმოვნების შემდეგ გარდა '''l, n, s'''; '''r''' - იკითხება როგორც '''[h]''': 1) '''rr''' (ორმაგი '''r''') ხმოვნებს შორის: c'''arro''' ['ka'''h'''u] - ''მანქანა (ავტომობილი)''. 2) სიტყვის თავში: '''r'''ico [''''h'''iku] - ''მდიდარი''. 3) თანხმოვნების წინ და სიტყვის ბოლოს: pe'''rd'''e'''r''' [pe'''h''''de'''h'''] - ''დაკარგვა''. 4) '''l, n, s'''-ს შემდეგ: E'''nr'''ico [~e''''h'''iku] - ''ენრიკო (მამაკაცის სახელი)''.
 
:'''s'''- '''[s]''' - სიტყვის თავში, სიტყვის ბოლოს; ხმოვნებს შორის და '''b, d, g, v, z, j, m, n'''-ს წინ - '''[z]'''. '''შენიშვნა''': [[რიო დე ჟანეირო]]ში ('''o Rio de Janeiro [,u 'hiu dzhidʒi zhaneʒane(j)ru] - ''პორტ. იანვრის მდინარე''''') სიტყვის ბოლოს და თანხმოვნების წინ როგორც '''[shʃ]'''.
 
:'''sc'''- '''[s]''' - '''e'''-ს და '''i'''-ს წინ; დანარჩენ შემთხვევაში როგორც ცალკეული ასობგერა.
 
:'''t'''- '''[t]'''; '''[tch]''' - '''e [i]'''-ს და '''i'''-ს წინ: ar'''te''' ['ah'''tchitʃi'''] - ''ხელოვნება''.
 
:'''v'''- '''[v]'''.
 
:'''x'''- '''[shʃ]''' - უმეტესად; '''[s]''' - '''ex''' თანხმოვნის წინ; '''[z]''' - '''ex''' ხმოვნის წინ; '''[ks]''' ზოგიერთ, წარმოშობით ლათინურ, სიტყვებში.
 
:'''z'''- '''[z]''' - სიტყვის თავში და ხმოვნებს შორის; სიტყვის ბოლოს - '''[s]'''.
 
'''შენიშვნა''': ხშირად ხდება დიფთონგის წარმოშობა სიტყვის ბოლო მახვილიან მარცვალში, თუ ის '''s'''-ით ან '''z'''-ით ბოლოვდება: rap'''az''' [ha'p'''ajshajʃ'''] - ''ბიჭი''; p'''és''' ['p'''æjshæjʃ'''] - ''ფეხები''.
 
=='''ორთოგრაფია (მართლწერა)'''==
ხაზი 121:
 
*მახვილი:
**პოტუგალიურში მახვილი უმეტესად სიტყვის ბოლოდან მეორე მარცვალზეა, თუ სიტყვა ორალურ ხმოვანზე ბოლოვდება ('''i'''-ს და '''u'''-ს გარდა) და აგრეთვე '''m''' და '''n'''-ზე: ci'''da'''de [si''''da'''dzhidʒi] - ''ქალაქი''; '''ho'''mem [''''o'''m~ejmẽj] - ''კაცი''.
**მახვილი სიტყვის ბოლო მარცვალზეა: -(i)- თუ სიტყვა ორალურ დიფთონგზე, ნაზალურ (ცხვირისმიერ) ხმოვანზე ('''em, en, am, an'''-ს გარდა) და ნაზალურ (ცხვირისმიერ) დიფთონგზე ('''am, em, en'''-ს გარდა) ბოლოვდება: pergun'''tei''' [pehg~upehgũ''''tej'''] - ''ვიკითხე (შეკითხვა)''; ale'''mão''' [ale''''mãw'''] - ''გერმანელი''. -(ii)- თუ სიტყვა '''i''' და '''u'''-ზე ბოლოვდება: abaca'''xi''' [abaka''''shiʃi'''] - ''ანანასი''. თუ სიტყვა თანხმოვანზე ბოლოვდება ('''m''' ან '''s'''-ს გარდა): diret'''or''' [dzhiredʒire''''toh'''] - ''დირექტორი''.
**გრაფიკული მახვილის ფუნქცია:
***('''´''') - აჩვენებს, რომ მარცვალი მახვილიანი და ღიაა: al'''guém''' [aw''''gæ~jgæ̃j'''] - ''ვიღაცა''.
***('''`''') - გამოიყენება წინსართი "'''a'''"-ს შერწყმის დროს შემდეგ შემთხვევებში:
****'''a'''+'''a'''/'''as'''(მდ.სქეს. განსაზღვრული არტიკლი)= '''à'''/'''às'''
****'''a'''+'''aquele/aqueles/aquela/aquelas'''(ჩვენებითი ნაცვალსახელი - "''ის''")= '''àquele/àqueles/àquela/àquelas'''
****'''a'''+'''aquilo'''(უცვლელი ჩვენებითი ნაცვალსახელი - "''ის''")= '''àquilo'''
***('''^''') - დაესმის მხოლოდ '''a(â), e(ê), o(ô)'''-ს და აჩვენებს, რომ მარცვალი მახვილიანია და დახურული: est'''ôm'''ago [ish''''to'''magu] - ''კუჭი''.
 
გრაფიკული მახვილი გამოიყენება იმ შემთხვევაში:
*თუ სიტყვის მახვილიანი მარცვალი ზემოაღნიშნულ წესებს არ ეყრდნობა: vo'''cê''' [vo''''se'''] - ''შენ''; '''sá'''bado [''''sa'''badu] - ''შაბათი''.
*რათა ორი ხმოვნის შეხვედრის დროს დიფთონგის წარმოშობა თავიდან ავიცილოთ: sa'''ú'''de [sa''''u'''dzhidʒi] - ''ჯამრთელობა''.
*რათა ერთ მარცვლიან სიტყვებში ხმოვნების '''a, e, o''' წარმოთგმა წერის დროს განვასხვავოთ:
**'''dá''' [da] - ''აძლევს'' '''da''' [da] - ''-დან'' ('''de'''+'''a'''= '''da''')
**'''é''' [æ] - ''ხარ (შენ), არის (ის), ხართ (თქვენ(თავაზიანი ფორმა, მხ.რიც.))'' '''e''' [i] - ''და (კავშირი)''
**'''pôr''' [poh] - ''დადება'' '''por''' [puh] - ''-ით, საშუალებით''
**'''nós''' [nojshnojʃ] - ''ჩვენ'' '''nos''' [nushnuʃ] - ''ჩვენ (პირდაპირი/ირიბი დამატება)'' '''nos''' [nushnuʃ] - ''"-ებში"'' ('''em'''+'''os'''= '''nos''').