პრივატიზება: განსხვავება გადახედვებს შორის
[შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
მNo edit summary |
||
ხაზი 1:
{{გასაწმენდი}}
'''პრივატიზება''' ან '''პრივატიზაცია''', ასევე '''დენაციონალიზაცია''' — საკუთრების სახალხო საკუთრებიდან კერძო მფლობელობაში ტრანსფორმაციის პროცესი, ან რაიმე სამსახურის ან სერვისის მართვის სახელმწიფოდან კერძო სექტორში გადაყვანა.
==ზოგადი მიმოხილვა==
პრივატიზაცია ხშირად ასოცირდება ინდუსტრიულ და მომსახურების ორიენტაციის წარმოებებთან, როგორიცაა მაღაროები, მანუფაქტურა და ენერგო-გენერაცია, თუმცა ის შეიძლება შეეხოს ნებისმიერი სახის ქონებას, მათ შორის მიწას, გზებს, წყალზე უფლებებსაც კი. ბოლო დროს მრავალ ქვეყანაში, სახელმწიფო მომსახურების დარგები, როგიცაა [[ჯანდაცვა]], სანიტარული მომსახურება და [[განათლება|განათლებაც]] კი პრივატიზაციის ყურადღების ცენტრში მოექცა.▼
▲პრივატიზაცია ხშირად ასოცირდება ინდუსტრიულ და
პრივატიზაციის მხარდამჭერთა მტკიცებით ის ხელს უწყობს ”[[თავისუფალი ბაზარი|თავისუფალი ბაზრის]]” განვითარებას, კაპიტალისტური [[კონკურენცია|კონკურენციის]] განმტკიცებას, რაც საზოგადოებას კონკურენტული ფასის არჩევანს აძლევს. თავისუფალი ბაზრის მოწინააღმდეგენი კი პრივატიზაციის ნეგატიურად უყურებენ იმ მოსაზრებით, რომ კერძო ბიზნესთა ხელში მნიშვნელოვანი რესურსების მომსახურების გადაცემა გამოიწვევს მათი ხარისხის გაუარესებას. ამასთან ერთად პრივატიზაციის ოპონენტები ხშირად ეჭვქვეშ აყენებენ თავად ამგვარი კონტრაქტების გაფორმების პროცესსაც.▼
▲პრივატიზაციის მხარდამჭერთა მტკიცებით
ზოგადად პრივატიზციის ფართომსასტაბიანი პროცესი დაიწყო [[მეორე მსოფლიო ომი|მეორე მსოფლიო ომის]] დასრულებისშემდგომ პერიოდში, თუმცა უფრო დომინანტური ეკონომიკური მიმართულება ის 1980-90-იან წლებში გახდა (განსაკუთრებით აშშ-სა და დიდ ბრიტანეთში). პრივატიზაციის ეს ტრენდი გაიგივებული იყო როგორც [[ნეოლიბერალური პოლიტიკა|ნეოლიბერალური პოლიტიკის]] ”გლობალური ტალღის” ნაწილი, და ზოგიერთი დამკვირვებლის თვალსაზრისით მასზე მნიშვნელოვანი ზეგავლენა [[რეიგანი, რონალდ|რეიგანისა]] და [[ტეტჩერი, მარგარეტ|ტეტჩერის]] პოლიტიკამ მოახდინა.▼
▲
თავად ტერმინი ”პრივატიზაცია” პირველად 1930-იან წლებში იქნა გამოყენებული ჟურნალ ”[[ეკონომისტი (ჟურნალი)|ეკონომისტის]]” მიერ, როცა ნაცისტური გერმანიის ეკონომიკურ პოლიტიკას აღწერდა.<ref>{{cite book |last=Edwards |first=Ruth Dudley |authorlink=Ruth Dudley Edwards |title=The Pursuit of Reason: The Economist 1843–1993 |page=946 |publisher=Harvard Business School Press |year=1995 |isbn=0-87584-608-4}}</ref><ref>Compare {{cite journal |last=Bel |first=Germà |year=2006 |title=Retrospectives: The Coining of 'Privatisation' and Germany's National Socialist Party |journal=Journal of Economic Perspectives |volume=20 |issue=3 |pages=187–94 |doi=10.1257/jep.20.3.187|citeseerx=10.1.1.694.2842 }}</ref>▼
▲თავად ტერმინი
==პრივატიზაციის სახეები==
|