ტექნეციუმი: განსხვავება გადახედვებს შორის

-->|1): 702,2 (7,28) 2): 3): <!-- იონიზაციის ენერგია

|ავტორი = რედკოლ.: კნუნიანცი (მთ. რედ.)

|ნაწილი =

|სათაური = ქიმიური ენციკლოპედია: 5 ტომად

|ორიგინალი =

|ბმული =

|გამოცემა =

|ადგილი = მოსკოვი

|გამომცემლობა = დიდი საბჭოთა ენციკლოპედია

|წელი = 1995

|ტომი = 4

|გვერდი = 560

|გვერდები = 639

|სერია =

|isbn = 5—85270—039—8

|ტირაჟი = 50 000

'''ტექნეციუმი''' — [[დიმიტრი მენდელეევი]]ს [[პერიოდული სისტემა|პერიოდული სისტემის]] მეხუთე პერიოდის მეშვიდე ჯგუფის თანაური ქვეჯგუფის [[ქიმიური ელემენტი]]ა, [[ატომური ნომერი]]ა 43. აღინიშნება სიმბოლოთი '''Tc''' ({{lang-la|Technetium}}). [[მარტივი ნივთიერება]] '''ტექნეციუმი''' ([[რეგისტრაციის ნომერი CAS|CAS-ნომერი]]: 7440-26-8) — [[რადიოაქტიურობა|რადიოაქტიური]] [[გარდამავალი ლითონები|გარდამავალი]] მოვერცხლისფრო-რუხი [[ფერი]]ს [[ლითონი]]ა. ეს არის ყველაზე მჩატე ელემენტი, რომელსაც არ აქვს სტაბილური იზოტოპი. მისი ყოველი ფორმა რადიოაქტიურია. ტექნეციუმი სინთეზურად და ბუნებაში გვხვდება ძალიან უმნიშვნელო რაოდენობით.

ტექნეციუმი ნაწინასწარმეტყველები ჰქონდა მენდელეევს, რომელმაც პერიოდულ სისტემაში გამოტოვა ადგილი უცნობი ელემენტისათვის, და უწოდა ეკა-მანგანუმი [[პერიოდულობის კანონი]]ს საფუძველზე. [[1846]] წლიდან, როდესაც ელემენტი იქნა «აღმოჩენილი» სახელწოდებით ილმენიუმი, პერიოდულად შეცდომით ხდებოდა 43-ე ელემენტის «აღმოჩენა» (როგორც ლუციუმი, ნიპონიუმი). თუმცა ბირთვული ფიზიკის განვითარებასთან ერთად ნათელი გახდა, თუ რატომ ვერ იქნა ბუნებაში ტექნიციუმი აღმოჩენილი: [[მატაუხი-შჩუკარევის აკრძალვის წესი]]ს შესაბამისად ამ ელემენტს არ გააჩნია სტაბილური იზოტოპები. ტექნიციუმი (ტექნეციუმ-37 იზოტოპი) სუფთა სახით გამოყოფილი იქნა 1937 წლის 13 ივლისს კ. პერიეს და [[ემილიო ჯინო სეგრე]]ს მიერ, და გახდა პირველად ხელოვნურად მიღებული ელემენტი, საიდანაც წარმოდგა მისი სახელი ტექნიკური ანუ ხელოვნური.

ტექნეციუმი — [[რადიოაქტიურობა|რადიოაქტიური]] [[გარდამავალი ლითონი]]ა, რომელიც მოვერცხლისფრო-რუხი ფერისაა და აქვს ჰექსაგონალური კრისტალური მესერი (a&nbsp;=&nbsp;2,737&nbsp;Å; с&nbsp;=&nbsp;4,391&nbsp;Å); თხელ ფენებში მას გააჩნია წახნაგცენტრირებული ფორმა.. ის გარეგნულად ჰგავს პლატინას და იგი ჩვეულებრივ მიიღება მონაცისფრო ფხვნილის სახით. ატომური ტექნეციუმისათვის დამახასიათებელია გამოსხივების ზოლები შემდეგ ტალღის სიგრძეზე: 363.3 ნმ, 403.1 ნმ, 426.2 ნმ, 429.7 ნმ და 485.3 ნმ.

ქიმიური თვისებებით ტექნეციუმი ახლოსაა [[მანგანუმი|მანგანუმთან]] და [[რენიუმი|რენიუმთან]], რომელთაგან ტექნეციუმი უფრო ემსგავსება რენიუმს, განსაკუთრებით მისი ქიმიური ინერტულობით და ტენდენციით, წარმოქმნას კოვალენტური ბმები. მანგანუმისაგა განსხვავებით, ტექნეციუმი ადვილად არ წარმოქმნის კათიონს. ნაერთებში ავლენს −1-დან +7-მდე ჟანგვის ხარისხს. ჟანგბადთან ურთიერთქმედებისას წარმოქმნის ოქსიდებს Tc₂O₇ და TcO₂, [[ქლორი|ქლორთან]] და [[ფტორიფთორი|ფტორთანფთორთან]] — ჰალოგენიდებს TcX₆, TcX₅, TcX₄, [[გოგირდი|გოგირდთან]] — [[სულფიდი|სულფიდებს]] Tc₂S₇ და TcS₂. ტექნეციუმი შედის [[საკოორდინაციო ნაერთები|საკოორდინაციო]] და [[ელემენტოორგანული ნაერთები|ელემენტოორგანული]] ნაერთების შემადგენლობაში. ლითონების რიგში ტექნეციუმი დგას [[წყალბადი]]ს მარჯვნივ, არ რეაგირებს [[მარილმჟავა]]სთან, მაგრამ ადვილად იხსნება გოგირდმჟავაში და აზოტმჟავაში და სამეფო წყალში.

პერტექნატი ხშირად გამოიყენება წყალში ხსნადი Tc-ის იზოტოპების, როგორიცაა 99 მეტაTcმეტა Tc და აგრეთვე კატალიზატორის მისაღებად.

|ელექტრონული მიტაცება (18 %), [[იზომერული გადასვლა]] (82 %)

|ელექტრონული მიტაცება (85 %), β⁺ (15 %)

|ელექტრონული მიტაცება (21 %), იზომერული გადასვლა (24 %), β⁺ (55 %)

|β⁺ (7 %), ელექტრონული მიტაცება (93 %)

|ელექტრონული მიტაცება, იზომერული გადასვლა (4 %), β⁺

|4,3 დღეღამედღე-ღამე