ამერიციუმი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ForwarderL (განხილვა | წვლილი) No edit summary |
ForwarderL (განხილვა | წვლილი) No edit summary |
||
ხაზი 81:
რადგანაც <sup>241</sup>Pu ჩვეულებრივ არის ახლად გამომუშავებულ [[იარაღის პლუტონიუმი|იარაღის პლუტონიუმში]], <sup>241</sup>Pu დაშლით ნივთიერებაში გროვდებს <sup>241</sup>Am. ამის გამო ის თამაშობს დიდ როლს პლუტონიუმიანი იარაღის მოძველებაში. ახლად დამზადებული იარაღის პლუტონიუმი შეიცავს 0,5-1,0 % <sup>241</sup>Pu, რეაქტორის პლუტონიუმი შეიცავს 5-15 %-დან 25 %-მდე <sup>241</sup>Pu. რამდენიმე ათწლეულში თითქმის მთლიანად <sup>241</sup>Pu იშლება <sup>241</sup>Am-ად. <sup>241</sup>Am-ის ალფა-დაშლის ენერგეტიკა და შედარებით ხანმოკლე სიცოცხლე ქმნის მაღალ კუთრი რადიოაქტიურობას და სითბოს (106 ვტ/კგ, მაგალითისთვის <sup>241</sup>Pu-ისაა სითბოს გამოსავალი 3,4 ვტ/კგ). ძველი იარაღის პლუტონიუმის ალფა- და გამა- აქტივობა განპირობებულია <sup>241</sup>Am-ით.
== გამოყენება ==
[[ფაილი:Ceiling-smoke-alarm.JPG|thumb|[[რადიოიზოტოპური ხანძრის მაუწყებელი|კვამლის დეტექტორი]]]]
ყველაზე ხანგრძლივად არსებული [[ამერაციუმის იზოტოპები|ამერაციუმის იზოტოპი]]ა, <sup>243</sup>Am, მისი ნახევარდაშლის პერიოდია 7,37 ათასი წელი და გამოიყენება რადიოქიმიური კვლევების ჩასატარებლად, ასევე დაშორებული ტრანსურანების დასაგროვებლად, [[ფერმიუმი|ფერმიუმადეც]] კი.
უფრო მრავალმხრივია ყველაზე პირველად აღმოჩენილი ამერიციუმის იზოტოპის <sup>241</sup>Am გამოყენება. მისი ნახევრადდაშლის პერიოდია 433,2 წელი. ეს იზოტოპი დაშლისას უშვებს ალფა-ნაწილაკებს და რბილ (60 კევ) გამა-სხივებს (მაგალითისათვის: ხისტი გამა-კვანტების ენერგია, რომელსაც უშვებს [[კობალტი-60]], — 1 მევ-ზე მეტია: 1,173 და 1,332 მევ). Am-241-ის რბილი გამოსხივებისგან დაცვა შედარებით ადვილია და არამასიურია: საკმაოდ საკმარისია ერთ სანტიმეტრიანი სისქის [[ტყვია (ელემენტი)|ტყვიის]] ფენა. მრეცველობაში გამოიყენება სხვადასხაგვარი საკონტროლო-საზომი და საკვლევი ხელსაწყოები ამერაციუმ-241-ის გამოყენებით, კერძოდ კი, ფოლადის (0,5-დან-3 მმ-მდე) და ალემინის (50 მმ-მდე) ლენტების სისქის უწყვეტი გაზომვისათვის, ასევე ფურცვლოვანი მინისათვის. ამერაციუმ-241-იან აპარატურას გამოიყენებენ ელექტროსტატიკური მუხტების მოსახსნელად პლასტმასების, სინთეთიკური ფირების და ქაღალდის მრეწველობაში. ის მდებარეობს ზოგი კვამლის დეტექტორის შიგნით (~0,26 მიკრო გრამი დეტექტორზე).
ამერაციუმ-242m-ის [[ბირთვული იზომერი|ბირთვულ იზომერს]] გააჩნია სითბური ნეოტრონების გაყოფის მაღალი კვეთა (6000 [[ბარნი]]),
==შენიშვნები==
{{reflist|group=~|30em|refs =
| |||