ბიზანტიური წელთაღრიცხვა: განსხვავება გადახედვებს შორის

'''ბიზანტიური ქრორონიკონი''', ''ბიზანტიური ერა'', ''კონსტანტინოპოლის ერა'', ''ძველრუსული ერა'', ''«ადამიდან»'' ({{lang-grc|Ἔτη Γενέσεως Κόσμου κατὰ Ῥωμαίους}},<ref>Pavel Kuzenkov. "How Old is The World? The Byzantine Era and its Rivals". Institute for World History, Moscow, Russia. In: Elizabeth Jeffreys, Fiona K. Haarer, Judith Gilliland. ''[http://books.google.ca/books?id=YWec0i621ekC&printsec=frontcover&source=gbs_v2_summary_r&cad=0 Proceedings of the 21st International Congress of Byzantine Studies: London, 21–26 August 2006: Vol. 3, Abstracts of Communications].'' Ashgate Publishing, Ltd., 2006. pp. 23–24.</ref> ასევე {{lang-grc|Ἔτος Κτίσεως Κόσμου}} ან {{lang-grc|Ἔτος Κόσμου}}) — ბიზანტიის იმპერიაში გავრცელებული წლების ათვლის სისტემა, რომლის ამოსავალ წერტილს [[Anno Mundi]] („ბიბლიური სამყაროს შექმნა“) წარმოადგენდა. ბიზანტიური ქორონიკონით, პირველი წელი დაიწყო [[ძვ. წ. 5509]] წლის, [[1 სექტემბერი|1 სექტემბერს]] და დასრულდა [[ძვ. წ. 55095508]] წლის, [[31 აგვისტო]]ს.

[[988]]-[[1453]] წლებში წარმოადგენდა [[ბიზანტიის იმპერია|ბიზანტიის იმპერიის]] ოფიციალურ წელთაღრიცხვას, [[691]]-[[1728]] წლებში გამოიყენებოდა [[კონსტანტინოპოლის მართლმადიდებელი ეკლესია|კონსტანტინოპოლის მართლამადიდებელ ეკლესიასა]] და [[რუსეთი|რუსეთში]] — [[988]]-[[1700]] წლებში. ასევე გამოიყენებოდა [[სერბეთი|სერბეთსა]] და [[ბულგარეთი|ბულგარეთში]].

ბიზანტიური კალენდრის ამოსავალ წერტილს წარმოადგენდა „სამყაროს შექმნა“. აღნიშნული მონაცემები დაფუძნებულია ჩანაწერს [[ბიბლია|ბიბლიდან]]:

ბიბლიის აღნიშნული დებულებებიდან გამომდინარე, ღვთისმეტყველები დავიდნენ დასკვნაზე, რომ [[ადამი]] შექმნილი იყო ჩვენს წელთ აღრიცხვამდე მეექვსე ათასწლეულში და შესაბამისად ქრისტე იშვა სამყაროს შექმნიდან, დაახლოებით 5500 წელს<ref>Климишин И. А., «Календарь и хронология», 1990, გვ. 324-329</ref>. იქედან გამომდინარე, რომ არსებობდა მრავალი მიდგომა (ასევე ბიბლიის რამდენიმე რედაქცია), არსებობდა კალენდრის 200-მდე ვარიანტი, აქედან ყველაზე პოპულარული, [[353]] წელს იმპერატორ [[კონსტანტი II (ბიზანტია)|კონსტანცი II]]-ის დროს შექმნილი კალენდარი იყო, რომლის წელთაღრიცხვა იწყებოდა შაბათის 1 სექტემბერს, [[ძვ. წ. 5509]]. აღნიშნული ადრებიზანტიური კალენდარი დაზუსტდა [[VI საუკუნე]]ში, რომელიც იწყებოდა პარასკევის 1 მარტს [[ძვ. წ. 5508]] (აღსანიშნავია რომ [[კონსტანტინოპოლის მართლმადიდებელი ეკლესია|კონსტანტინოპოლის საპატრიარქო]] ყოველთვის იწყებდა ახალ წელს 1 სექტემბერს)<ref>[http://mmj.ru/36.html?&article=194&cHash=c740887309 Кругликова Г. И. К историю создания исторической хронологии]</ref>.

ბიზანტიაში [[ბასილი II]]-ის მიერ 988 წელს ბიზანტიური კალენდარის ოფიციალურად გამოცხადება დაემთხვა კიევის რუსეთის გაქრისტიანებას. რუსეთში 988-989 წლებიდან შემოიღეს ბიზანტიური სტილის კალენდარი — „სამყაროს შექმნიდან“. წელი იწყებოდა 1 სექტემბრიდან და იდენტური იყო [[იულიუსის კალენდარი|იულიუსის კალენდრისა]]. თმუცაღათუმუცაღა [[ვლადიმირ I დიდი|ვლადიმირმა]] არ მიიღო ბასილის კალენდარული რეფორმა, რადგანაც არ შეეძლო ახალი წელი გადმოეტანა სექტემბერში (ძალზედ ეწინააღმდეგებოდა სლავურ ადათ-წესებს), მაგრამ მისი დატოვება 1 აპრილზეც არ შეიძლებოდა, რადგანაც ის უშუალო კავშირში იყო კერპთაყვანისმცემლურ ახალ წელთან. ამიტომ ვლადიმირს დროს ახალი წელი გადმოწიეს 1 მარტზე. 1342 წელს მიტროპოლიტ თეოგნოსტის მიერ ახალი წელი გადმოტანილ იქნა 1 სექტემბერს, ხოლო 1492 წელს (სამყაროს შექმნიდან 7000 წელს) მოსკოვში ჩატარებული კრების საფუძველზე, ახალი წლის დასაწყისად ოფიციალურად დაწესდა 1 სექტემბერი. რუსეთის იმპერიაში აღნიშნული კალენდრით სარგებლობის ბოლო თარიღი იყო 7208 წლის 31 დეკემბერი; [[პეტრე I]]-ს ბრძანებით შემდეგი დღის ათვლა ოფიციალურად გაგრძელდა ახალიქრისტეშობის სტილითკალენდრით, ანუ 1700 წლის 1 იანვრიდან.

რაც შეეხება ისტორიულ წყაროებში არსებულ ბიზანტიური კალენდრის წლების ახალ წალთაღრიცხვის წლებზე გადმოყვანას, ამისათვის საჭიროა ვიცოდეთ, ბიზანტიური კალენდრის რომელი სისტემით იყო დათვლილი ჩვენთვის საკვლევი ბიზანტიური კლაენდრისკალენდრის წელი, რათა ზუსტად მოვახდინოთ მისი თანამედროვე ერაზე გადმოყვანა.

რომის კათოლიკურმა ეკლესიამ აღნიშნული კალენდარი არ მიიღო, რომლის სანაცვლოდაც შეიმუშავეს საკუთარი „ვატიკანის კალენდარი“ ([[სეპტუაგინტა]]საგან განსხვავებით, [[ვულგატა]]ს ლათინური თარგმანის მიხედვით, ისრაელის მამამთავართა ცხოვრების წლები მოკლეა და უტოლდება — 4713 ან 4000 წლებს<ref>[http://www.pagez.ru/jc/026.php О. В. Приходько. … В лето от Рождества Христова]</ref>, ''{{lang-la|Anno Mundi}}'' — „სამყაროს შექმნიდან“. არსებობდა ვატიკანის კალენდრის სხვა ვარიანტებიც, ზოგიზოგს სამყარსსამყაროს შექმნიდან 3952 წელი გამოსდიოდა, ზოგს კიდევ სხვა. დასავლეთის ეკლესია ახალ წელთაღრიცხვაზე გადავიდა VI საუკუნეში, როდესაც [[დიონისე მცირე]]მ შექმნა იგი.