ნეოპლატიზმის დოქტრინა ძირითადად ბერძნულია; საუკუნეების განმავლობაში მასში სხვა მეტაფიზიკური სისტემებიც გაერთიანდა და საბოლოოდ ჰეტეროგენული დოქტრინა გახდა. ნეოპლატონიზმი [[იდეალისტური მონიზმი]]ს სახეობაა. იგი აცხადებს რომ სამყარო იმართება მარადიულობით, სრულყოფილებით. ამ სრულყოფილებიდან გამოირჩევა გონება (წმინდა ინტელექტი), საიდანაც წარმოშობილია მსოფლიო სულისაფშვინველი და საკუთრივ საიდანაც წარმოშობილნი არიან მცირე სულებისაფშვინველები. მსოფლიო სულისაფშვინველი წარმოდგენილია, როგორც გონება, ხოლო გონება სრულყოფილების გამოსახულებაა; ორივე, გონება და მსოფლიო სულისაფშვინველი სრულყოფილებასთან ერთად თანაარსებობენ. მსოფლიო სულისაფშვინველი არის ის შუამავალი, რომელიც გონებასა და მატერიალურ სამყაროს შორის არსებობს და იცავს გონების ინტეგრიალურობას და წარმოდგენილ სრულყოფილებას, რათა არ გახდეს მგრძნობიარე და გარყვნილი. მცირე სულებიც იმავე საქმეს ემსახურებიან.
ამ ჭეშმარიტი ბუნებისა და უტყუარობის არ ცოდნის გამო, ადამიანურ სულსმოაზროვნე საფშვინველს ეუფლება ცალკეულობისა და დამოუკიდებლობის მცდარი შეგრძნება, რომელიც შემდეგ მტკიცე თავდაჯერების და ავხორცული და ამაო ჩვევების მიზეზი ხდება. თუმცა, ნეოპლატონური დოქტრინა მიიჩნევს რომ ხსნა ჯერ კიდევ შესაძლებელია. ხსნა ჭეშმარიტ თავისუფალი ნებაშია, რომელმაც სულსინდივიდუალურ საფშვინველს მისცა შესაძლებლობა აერჩია მცდარი კურსი. გადარჩენისათვის სულმა საპირისპირო გეზი უნდა აიღოს, რათა საპირისპიროდ გაიაროს თითოუელი მის მიერ გადადგმული დეგენერაციის ნაბიჯი და საბოლოოდ დაუბრუნდეს თავისი არსებობის პირველწყაროს. დაბრუნება მისტიკური გამოცდილებით მიიღწევა, რომელსაც სულისაფშვინველი ექსტაზით იღებს.
დოქტრინალურად, ნეოპლატონიზმი აღიწერება როგორც სულისმეტაფიზიკური სუბსტანციის და ხორცისხორციელი სუბსტანციის დაპირირისპირება, რომელიც პლატონიზმის [[დუალიზმი]]ს იდეისა და მატერიის სრულყოფად შეიძლება ჩაითვალოს.
