ნაურუ: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
GiorgiXIII (განხილვა | წვლილი) No edit summary |
|||
ხაზი 122:
XIX საუკუნეში კუნძულზე დაიწყეს დასახლება პირველმა ევროპელებმა. ესენი იყვნენ გამოქცეული კატორღელები, კუნძულთან მოახლოებული ვეშაპმჭერი გემებიდან დეზერტირები, ხოლო შემდგომში ცალკეული ვაჭრები. უცხოტომელებმა (ევროპელები) კუნძულზე შეიტანეს [[სქესობრივი გზით გადამდები ინფექციები|ვენერიული დაავადებები]], ისინი ალევინებდნენ ნაურუელებს სპირტიან სასმელებს, ხელს უწყობდნენ ტომობრივი ომების გაჩაღებას, რომლებიც უფრო სისხლისმღვრელი გახდა ცეცხლსასროლი იარაღის გამოყენებისას.<ref name="McDaniel"/>
1888 წლის 16 აპრილს კუნძული ნაურუ [[ანექსია|ანექსირებული]] იქნა [[გერმანია|გერმანიის]] მიერ<ref name="McDaniel"/> და შევიდა [[პროტექტორატი|პროტექტორატ]] [[მარშალის კუნძულები]]ს შემადგენლობაში [[ჯაულიტის კომპანია|ჯაულიტის კომპანიის]] მმართველობის ქვეშ.<ref>[[:commons:Image:Übersicht Der Deutschen Besitzungen im Stillen Ozean-Nauru.png|გერმანიის სამფლობელოების რუკა ოკეანეთში. 1920]] {{ref-en}}</ref> კუნძულის მოსახლეობას დაეკისრა გადასახადები. მაგრამ ჯერ კიდევ რამდენიმე ხანი კუნძული აგრძელებდა თავის განცალკევებულ ცხოვრებას. მდგომარეობა შეიცვალა
1914 წლის 17 აგვისტოს კუნძული ნაურუ დაიპყრო ავსტრალიის [[ჯარი|ჯარებმა]] [[პირველი მსოფლიო ომი]]ს მიმდინარეობის დროს. მცირე სამხედრო ჯგუფი გადასროლილი იქნა გემით, რომელიც ეკუთვნოდა «პასიფიკ ფოსფეიტ კომპანის». ავსტრალიელებმა ცოტათი დაასწრეს იაპონელებს, რომლებმაც ასევე მიიღეს ბრძანება დაეკავებინათ ფოსფორიტებით მდიდარი კუნძული. ავსტრალიელებს ჰქონდათ რამდენიმე მიზანი. უპირველეს ყოვლისა, მთავარი იყო მოეშალათ გერმანული სისტემა Etappendienst<ref>[http://uboat.net/articles/index.html?article=60 uboat.net — Articles] {{ref-en}}</ref>, კუნძულზე დაიპყრეს გადამცემი სადგური, რომელიც შედიოდა რადიოსადგურების ქსელში და უზრუნველყოფდა კავშირს გერმანულ გემებთან. მეორე, ავსტრალიის მთავრობა სიფრთხილით უყურებდა [[იაპონია|იაპონელთა]] მოქმედებას, საკმაოდ სამართლიანად ეჭვიანობდა იაპონიის ექსპანსიონიზმში. ომის შედეგების შემდეგ 1923 წელს ნაურუმ მიიღო [[ერთა ლიგა|ერთა ლიგის]] [[სამანდატო ტერიტორია|სამანდატო ტერიტორიის]] სტატუსი და გადაეცა ერთობლივ მართვაში დიდ ბრიტანეთს, ავსტრალიას და ახალ ზელანდიას, მაგრამ ადმინისტრაციულ მართვას ახორციელებდა ავსტრალია.<ref>[http://www.austlii.edu.au/au/other/dfat/treaties/1923/11.html ნაურუს შესახებ შეთანხმება ავსტრალიას, ახალ ზელანდიასა და დიდ ბრიტანეთს შორის. 1923] {{ref-en}}</ref> ამ ქვეყნებმა შეისყიდეს კერძო კომპანიისაგან ყველა მათი უფლებები ფოსფორიტების საბადოებზე და შექმნეს ერთობლივი კომპანია «ბრიტიშ ფოსფეიტ კომიშნი» ფოსფორიტების საბადოების ასათვისებლად და მათ გასაყიდად. ფოსფორიტების ინტენსიური დამუშავება მიმდინარეობდა თვით [[მეორე მსოფლიო ომი|მეორე მსოფლიო ომამდე]], მაგრამ მკვიდრ მოსახლეობას უნაზღაურდებოდა მხოლოდ მიზერული კომპენსაცია.
| |||