ვიკიპედია

ეკატერინე მედიჩი: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
No edit summary
No edit summary
ხაზი 1:
{{ვიკი}}{{გასწორება}}{{ინფოდაფა მმართველი
|სახელი = ეკატერინე მედიჩი
|ორიგინალური სახელი = Catherine de Médicis
ხაზი 50:
ამ დროს საფრანგეთი დაყოფილი იყო [[კათოლიციზმი|კათოლიკეებად]], რომლებსაც [[ესპანეთი]] ეხმარებოდა, და [[პროტესტანტიზმი|პროტესტანტებად]], რომლებსაც [[ჰუგენოტები]]ს სახელით ცნობილი ჯგუფი ედგა სათავეში. [[1572]] წელს ეკატერინემ ამ ურთიერთდაპირისპირების აღმოფხვრა სცადა და ამ მიზნით, 4000 ჰუგენოტის მოკვლა ბრძანა, რაც „ბართოლომეს ღამის“ სახელით შევიდა ისტორიაში. პაპმა [[გრიგოლ XIII]]-ემ ამ მოვლენის აღსანიშნავად, მედალი მოაჭრევინა. მაგრამ კონფლიქტის დასრულების ნაცვლად, მასობრივ ჟლეტას მტრობის ახალ-ახალი ტალღები მოჰყვა.
 
[[1574]] წელს [[შარლ IX (საფრანგეთი)|შარლ IX]] გარდაიცვალა და ტახტზე [[ანრი III ვალუა|ანრი III]] ავიდა. ეკატერინე კვლავ რეგენტი გახდა და პოლიტიკაში ჩარევასა და რელიგიური კონფლიქტების გაღვივებას განაგრძობდა.
 
== ეკატერინეს დაბადება და აღზრდა (1519-1533) ==
[[ფაილი:Sebastiano del Piombo (Italian) - Pope Clement VII - Google Art Project.jpg|მარცხნივ|მინი|[[რომის პაპი]] [[კლემენტ VII|კლემენტე VII]]]]
ეკატერინე დაიბადა ფლორენციის რესპუბლიკის ქალაქ [[ფლორენცია|ფლორენციაში,]] მისი სრული სახელია ეკატერინა მარია რომოლა დი ლორენცო დე მედიჩი. [[მედიჩი (დინასტია)|მედიჩები]] იმ დროისთვის ფლორენციის [[დე ფაქტო]] მმართველები იყვნენ. ეკატერინეს მამა იყო [[ლორენცო II მედიჩი|ლორენცო II დე’მედიჩი]],ხოლო მისიბიძად ბიძაერგებოდა [[რომის პაპი]] [[ლეო X|ლეო X.]] მემატიანეები წერენ რომ იგი დაიბადა [[1519]] წლის [[13 აპრილი|13 აპრილს]]. ასევე მემატიანეების გადმოცემით ვიცით, რომ როდესაც იგიეკატერინე დაიბადა მისმა მშობლებმა განაცხადეს „ მოხარულები ვიქნებოდით ის , რომ ვაჟი ყოფილიყო“. ეკატერინეს დაბადებიდან 15 დღეში გარდაიცვალა მისი დედადედამისი [[მადლენ დე ლა ტურდე]] ცხელებით.ხოლო ამ მოვლენიდან 6 დღეში გარდაიცვალა კატერინასეკატერინეს მამა ლორენცო დე მედიჩიმამაც.მალევე დაიწყო მოლაპარაკებები ეკატერინესა და საფრანგეთის პრინცის ანრის ქორწინებასთან დაკავშირებით.ეს წინადადება წამოვიდა საფრანგეთის მეფე [[ფრანსუა I (საფრანგეთი)|ფრასუა I]]-ის მხრიდან, მას  ეწინააღმდეგებოდა [[რომის პაპი]]  და [[საღვთო რომის იმპერია|საღვთო რომის იმპერიის]] იმპერატორი [[მაქსიმე II|მაქსიმე II.]] ფრასუა I დაჟინებით მოითხოვდა კატერინასა და მისი ვაჟის ქორწინებას, მაგრამ რომის პაპს მისთვის სულ სხვა გეგმები ჰქონდა,იგი აპირებდა , რომ ეკატერინე მიეთხოვებინა თავისი უკანონო შვლის - იპოლიტოსათვის რითაც საკუთარ გავლენას გაზრდიდა ფლორენციაში.
 
მალევე დაიწყო მოლაპარაკებები ეკატერინესა და საფრანგეთის პრინცის - [[ანრი II (საფრანგეთი)|ანრის]] ქორწინებასთან დაკავშირებით. ეს წინადადება წამოვიდა საფრანგეთის მეფე [[ფრანსუა I (საფრანგეთი)|ფრასუა I]]-ის მხრიდან, თუმცა მას  ეწინააღმდეგებოდა [[რომის პაპი]]  და [[საღვთო რომის იმპერია|საღვთო რომის იმპერიის]] [[იმპერატორი]] [[მაქსიმე II|მაქსიმე II.]] [[ფრანსუა I (საფრანგეთი)|ფრასუა I]] დაჟინებით მოითხოვდა ეკატერინესა და მისი ვაჟის ქორწინებას, მაგრამ რომის პაპს ეკატერინესათვის სულ სხვა გეგმები ჰქონდა. იგი აპირებდა , რომ ეკატერინე მიეთხოვებინა თავისი უკანონო შვლის - იპოლიტოსათვის რითაც საკუთარ გავლენას გაზრდიდა [[ფლორენცია|ფლორენციაში]].
ეკატერინეზე ზრუნავდა მისი ბებია მამის მხრიდან - ალფონსინა ორსინი.მაგრამ მას შემდეგ რაც ალფონსინა გარდაიცვალა ეკატერინე შეუერთდა მის ბიძაშვილებს და ფლორენციის ტახტე ავიდა მისი დეიდა კლარისა დე მედიჩი. [[1521]] წელს რომის პაპი ლეო X გარდაიცვალა. [[1523]] წელს კარდინალთა საბჭომ არიჩია ახალი რომის პაპი [[კლემენტ VII|კლემენტე VII]].[[1527]] წელს აჯანყებულებმა დაამხეს მედიჩების მმართველობა ფლორენციაში ხოლო 8 წლის ეკატერინე ტყვედ ჩავარდა.მან ტყვეობაში 3 წელი გაატარა.კლემენტეს სხვა გზა აღარ ქონდა დახმარება საღვთო რომის იმპერიას სთხოვა.მათ ალყა შემოარტყეს ფლორენციას.როდესაც ქალაქში შევიდნენ [[1530]] წლის [[12 აგვისტო|12 აგვისტოს]] ეკატერინე მიჯაჭვული იყო ქალაქის კედელზე და როგორც ისტორიკოსები ვარაუდობენ ეკატერინე გააუპატიურეს. იგი გადაიყვანეს რომში პაპ კლემენტესთან.ე კატერინე მას აცრემლებული თვალებით შეხვდა და პაპმა იგი დაიტოვა თავისთან მანამ სანამ შესაფერის საქმროს მოუძებნიდა.▼
 
ამ პერიოდის მანძილზე ეკატერინეზე ზრუნავდა მისი ბებია (მამის მხრიდან) - ალფონსინა ორსინი. მაგრამ მას შემდეგ რაც ალფონსინა გარდაიცვალა ეკატერინე შეუერთდა მის ბიძაშვილებს და ფლორენციის ტახტე ავიდა მისი დეიდა - [[კლარისა დე მედიჩი]]. [[1521]] წელს რომის პაპი [[ლეო X]] გარდაიცვალა. [[1523]] წელს კარდინალთა საბჭომ არიჩია ახალი რომის პაპი [[კლემენტ VII|კლემენტე VII]].
== ქორწინება ==▼
 
▲ეკატერინეზე ზრუნავდა მისი ბებია მამის მხრიდან - ალფონსინა ორსინი.მაგრამ მას შემდეგ რაც ალფონსინა გარდაიცვალა ეკატერინე შეუერთდა მის ბიძაშვილებს და ფლორენციის ტახტე ავიდა მისი დეიდა კლარისა დე მედიჩი. [[1521]] წელს რომის პაპი ლეო X გარდაიცვალა. [[1523]] წელს კარდინალთა საბჭომ არიჩია ახალი რომის პაპი [[კლემენტ VII|კლემენტე VII]].[[1527]] წელს აჯანყებულებმა დაამხეს მედიჩების მმართველობა ფლორენციაში ხოლო 8 წლის ეკატერინე ტყვედ ჩავარდა.მან ტყვეობაში 3 წელი გაატარა. [[კლემენტ VII|კლემენტეს]] სხვა გზა აღარ ქონდა დახმარება [[საღვთო რომის იმპერია|საღვთო რომის იმპერიას]] სთხოვა.მათ მათმა ჯარებმა ალყა შემოარტყეს ფლორენციას.როდესაც ქალაქში შევიდნენ [[1530]] წლის [[12 აგვისტო|12 აგვისტოს]] ეკატერინე მიჯაჭვული იყო ქალაქის კედელზე და როგორც ისტორიკოსები ვარაუდობენ ეკატერინე გააუპატიურეს. იგი გადაიყვანეს [[რომი|რომში]] პაპ კლემენტესთან.ე კატერინე მას აცრემლებული თვალებით შეხვდა და პაპმა იგი დაიტოვა თავისთან მანამ სანამ შესაფერის საქმროს მოუძებნიდა.
 
▲== ქორწინება (1533-1536) ==
[[ფაილი:Henri & Catherine.jpg|მინი|254x254პქ|ეკატერინეს და ანრის ქორწილი]]
რომში ვიზიტის [[ვენეციის რესპუბლიკა|ვენეციური]] დელეგაციის აღწერით ეკატერინე ასე გამოიყურებოდა : " ეკატერინე არ არის ლამაზი,იგი არის დაბალი,გამხდარი,წითური მაგრამ აქვს მრავლისმეტყველი თვალები".
მისი ვიზიტი რომში ვენეციური დელეგაციის აღწერით ასე გამოიყურება : " ეკატერინე არ არის ლამაზი,იგი არის დაბალი,გამხდარი,წითური მაგრამ აქვს მრავლისმეტყველი თვალები". თავდაპირველად დააპირეს შოტლანდიის მეფის [[ჯეიმზ V (შოტლანდია)|ჯეიმზ V სტიუარტისა]] და ეკატერინე მედიჩის დანშვნა მაგრამ მოლაპარაკებები ჩაიშალა.საბოლოოდ გადაწყვიტეს ეკატერინე საფრანგეთის მეფის ფრანსუა I-ის მეორე ვაჟის, ორლეანის ჰერცოგის - ანრი დე ვალუასათვის მიეთხოვებინათ. ანრის თავდაპირველად ეს შეთავაზება არ მოეწონა მაგრამ მოგვიანებით ეკატერინეს უზარმაზარი სიმდიდრის გამო იგი დათანხმდა.[[1533]] წლის [[28 ოქტომბერი|28 ოქტომბერს]] ქალაქ [[მარსელი|მარსელის]] წმინდა ფეროელ ავგუსტინელის ტაძარში შედგა ეკატერინე დე მედიჩისა და ანრი დე ვალუას ქორწინება. ამ დროს ანრიც და ეკატერინეც 14 წლისანი იყვნენ.მათ პირველ ღამეს ფრანგული ტრადიციის მიხედვით დაესწრნენ სამეფო ოჯახის წევრები,კატერინას ფროილინები და რომის პაპი. რომის პაპმა კლემენტემ დალოცა მათი საძნებელი და საწოლი. ანრისა და ეკატერინეს ქორწილი მაინც არ წყდებოდა. მათი საქორწინო ღონისძიებები 34 დღე გრძელდებოდა.[[1534]] წლის [[25 სექტემბერი|25 სექტემბერს]] გარდაიცვალა რომის პაპი [[კლემენტ VII|კლემენტე VII]].ამავე წელს რომის პაპი [[პავლე III (პაპი)|პავლე III]] გახდა. ანრისა და ეკატერინეს ქორწინების 10 წელი შეუსრულდათ ბავშვი კი არ უჩნდებოდათ, ამიტომაც ანრი სულ უფრო და უფრო კარგავდა ინტერესს ეკატერინეს მიმართ.ანრიმ უამრავი საყვარელი გაიჩინა. ანრის [[1537]] წელს მისი ერთ-ერთი საყვარლთან ქალიშვილი გაუჩნდა, რომელიც საჯაროდ აღიარა,ეს ნიჩნავდა , რომ უშვილობა ეკატერინეს ბრალი იყო რის გამოც ანრი საშინლად ამცირებდა ეკატერინეს და აგრძელებდა მასზე ზეწოლას. მალე ანრიმ გაიჩინა ახალი საყვარელი დიანა დე პუანტე, რომელიც სიცოცხლის ბოლომდე მის გვერდით იყო.
 
თავდაპირველად დააპირეს [[შოტლანდია|შოტლანდიის]] [[მეფე|მეფე -]] [[ჯეიმზ V (შოტლანდია)|ჯეიმზ V სტიუარტისა]] და ეკატერინე მედიჩის დანშვნა მაგრამ მოლაპარაკებები ჩაიშალა. საბოლოოდ გადაწყვიტეს ეკატერინე [[საფრანგეთი|საფრანგეთის]] [[მეფე]] [[ფრანსუა I (საფრანგეთი)|ფრანსუა I]]-ის მეორე ვაჟის, [[ორლეანი|ორლეანის]] [[ჰერცოგი|ჰერცოგ]] - [[ანრი II (საფრანგეთი)|ანრი დე ვალუასათვის]] მიეთხოვებინათ. [[ანრი II (საფრანგეთი)|ანრის]] თავდაპირველად ეს შეთავაზება არ მოეწონა მაგრამ მოგვიანებით ეკატერინეს უზარმაზარი სიმდიდრის გამო იგი დათანხმდა.[[1533]] წლის [[28 ოქტომბერი|28 ოქტომბერს]] ქალაქ [[მარსელი|მარსელის]] წმინდა ფეროელ ავგუსტინელის ტაძარში შედგა ეკატერინე დე მედიჩისა და ანრი დე ვალუას ქორწინება. ამ დროს ანრიც და ეკატერინეც 14 წლისანი იყვნენ. ანრისა და ეკატერინეს საქორწინო ზეიმი არ წყდებოდა. მათმა საქორწინო ღონისძიებებმა 34 დღე გასტანა.
=== დოფინი ===▼
[[1536]] წელს გარდაიცვალა საფრანგეთის ტახტის მემკვიდრე ფრანსისი [[ჩოგბურთი|ჩოგბურთის]] თამაშის დროს ცხელებით.ეს იმას ნიშნავდა,რომ  ანრი საფრანგეთის მომავალი მეფე იყო.ამის შემდეგ დაიწყო ეკატერინეს მდგომარეობის გაუარესება. ხალხის უმრავლესობა ანრის ურჩევდა , რომ გასცილებოდა ეკატერინეს რადგან მას არ შეეძლო მემკვიდრის გაჩენა და მოეყვანა ვინმე ნაყოფიერი ქალი. სასოწარკვეთილებაში ჩავარდნილი ეკატერინე იყენებდა ყველანაირ საშუალებას რომ დაორსულებულიყო, სვავდა ყველანაირ წამალს: სიცოცხლის წყაროს,ჯორის შარდსა და ირმის მისს. როგორც იქნა ეკატერინე დაფეხმძიმდა.[[1544]] წელს ეკატერინემ გააჩინა ვაჟი რომელსაც საფრანგეთის მეფის სახელი დაარვეს - [[ფრანსუა II (საფრანგეთი)|ფრასუა]].მას შემდეგ რაც ეკატერინამ ვაჟი გააჩინა მას აღარ ჰქონდა არანაირი პრობლემა სამეფო კარზე. მან [[1545]] წლის [[2 აპრილი|2 აპრილს]] გოგონა გააჩინა რომელსაც [[ელიზაბეტა ვალუა|ელიზაბეტა]] დაარქვეს.შვილების გაჩენამ ვერ უშველა ეკატერინეს ქორწინებას.ანრის ყავდა ერთი ისეთი საყვარელი დიანა დე პუანტეს სახით რომელიც სიცოცხლის ბოლომდე უყვარდა და მასთან იყო.▼
 
[[1543]] წელს ანრისა და ეკატერინეს ქორწინების 10 წელი შეუსრულდათ ბავშვი კი არ უჩნდებოდათ, ამიტომაც ანრი სულ უფრო და უფრო კარგავდა ინტერესს ეკატერინეს მიმართ. მალე ანრიმ უამრავი საყვარელი გაიჩინა. მას [[1537]] წელს ერთ-ერთი საყვარლთან ქალიშვილი გაუჩნდა, რომელიც საჯაროდ აღიარა, ეს ნიჩნავდა , რომ უშვილობა ეკატერინეს ბრალი იყო რის გამოც ანრი საშინლად ამცირებდა ეკატერინეს და აგრძელებდა მასზე ფსიქოლოგიურ ზეწოლას. მალე ანრიმ გაიჩინა ახალი საყვარელი - [[დიანა დე პუანტე|დიანა დე პუატიე]], რომელიც სიცოცხლის ბოლომდე მის გვერდით იყო.
=== საფრანგეთის დედოფალი ===▼
[[ფაილი:Claude Catherine de Clermont-Tonnerre by François Quesnel.jpg|მარცხნივ|მინი|ეკატეინე მედიჩი საფრანგეთის დედოფლობის პერიოდში]]▼
[[1547]] წელს გარდაიცვალა საფრანგეთის მეფე ფრანსუა I და ამავე წელს ტახტზე ავიდნენ ანრი II დე ვალუა და ეკატერინე დე მედიჩი, ამ წელს კიდევ ერთი ღირსშესანიშნავი ამბავი მოხდა ეკატერინეს და ანრის კიდევ ერთი გოგონა შეეძინათ რომელსაც კლაუდია დაარქვეს.1550 წელს ანრიმ და ეკატერინემ დააარსეს ანტარქრიკული ბრაზილია.1549 წელს ეკატერნეს და ანრის ეყოლათ კიდევ ერთი ვაჟი სახელად ლუი რომელიც 1 წლის 8 თვის ასაკში გარდაიცვალა.1548 წელს მათ პირველი ვაჟი - ფრანსუა, დანიშნეს შოტლანდიის დედოფალ მარიამ სტიუარტზე. ამის გამო საფრანგეთში ჩამოვიდა მარიამ სტიუარტი და 4 შოტლანდიელი მდიდარი ფროილინით.ამის გარდა საფრანგეთი შოტლანდიას დაპირდა დახმარებას. საფრანგეთის ჯარები ჩავიდნენ შოტლანდიაში და განდევნეს ინგლისელები.მარიამმა მოხიბლა საფრანგეთის სამეფო კარი და თვით მეფე ანრიც. ანრის წყალობით მარიამი სწავლობდა უამრავ ენასა და ლიტერატურას.1550 წელს ეკატერინემ კიდევ ერთი ვაჟი გააჩინა სახელად შარლ-მაქსიმილიანი.1551 წელს ეკატერინემ იდევ ერთი ვაჟი გააჩინა სახელად ედუარდ-ალექსანდრე იგივე ანრი. 1552 წელს ანრი ლოთარინგიის დასალაშქრად გაემგზავრა, ამ პერიოდში ეკატერინეს რეგენტის ტიტული ენიჭება. 1553 წელს ეკატერინემ გააჩინა გოგონა სახელად მარგარიტა,1555 წელს კატერინამ გააჩინა კიდევ ერთი ვაჟი სახელად ჰერკულესი (შემდგომში ფრანსუა),1556 წელს ეკატერინემ გააჩინა ტყუპი გოგონები ჟანა და ვიქტორია, ჟანა დაბადებისთანავე გარდაიცვალა ხოლო ვიქტორია 2 თვის ასაკში გარდაიცვალა. ამის შემდეგ ექიმებმა ეკატერინეს შვილის გაჩენა აუკრძალეს.1558 წელს პარიზის ღვისმშობლის ტაძარში შედგა დოფინი ფრანსუასა და შოტლანდიის დედოფლის მარია სტიუარტის ქორწინება.
 
▲=== დოფინი (1536-1547) ===
1559 წელს ანრიმ ხელი მოაწერა სამშვიდობო ხელშეკრულებას ინგლისთან,საღვთო რომის იმპერიასთან დაა ესპანეთთან რის შემდეგაც დასრულდა იტალიური ომები.1559 წელს ნოტერდამში იქორწინეს საფრანგეთის პრინცესა ელიზაბეტა დე ვალუამ და ესპანეთის მეფე ფილიპე II ჰაბსბურგმა.ელიზაბეტას და ფილიპეს ქორწილზე გამართულ ტურნირზე უეცრად მეფე ანრიმ განაცხადა რომ იგი ბრძოლაში იწვევდა ლორდ მონტგომერს. ტურნიზე შეჯიბრის დროს შემთხვევით მონტგომერმა ანრის თვარში შუბი მოარტყა. მეფე დაბრმავდა მაგრამ შუბის ნაწილების თავიდან ბოლომდე ამოღება ვერ მოახერხეს, ამიტომაც მეფე ანრი 1559 წლის 10 ივლისს გარდაიცვალა .40 წლის ეკატერინე დაქვრივდა და ამის შემდეგ იგი აღარც გათხოვილა.1559 წელსვე ტახტე ავიდა ეკატერინეს პირველი ვაჟი ფრანსუა  II  დე ვალუა და მისი მეუღლე შოტლანდიის - დედოფალი მარიამ I სტიუარტი, ხოლო ეკატერინე დედა დედოფალი გახდა.▼
▲[[1536]] წელს გარდაიცვალა საფრანგეთის ტახტისდოფინი მემკვიდრე- ფრანსისიფრანსუა ვალუა - [[ჩოგბურთი|ჩოგბურთის]] თამაშის დროს ცხელებით(თვლიან, რომ იგი ეკატერინეს ბრძანებით წყლით მოწამლეს) . ეს იმას ნიშნავდა, რომ  ანრი საფრანგეთის მომავალი მეფედოფინი იყო. ამის შემდეგ დაიწყო ეკატერინეს მდგომარეობის გაუარესება. ხალხის უმრავლესობა ანრის ურჩევდა , რომ გასცილებოდა ეკატერინეს რადგან მას არ შეეძლო მემკვიდრის გაჩენა და მოეყვანა ვინმე ნაყოფიერი ქალი. სასოწარკვეთილებაში ჩავარდნილი ეკატერინე იყენებდა ყველანაირ საშუალებას რომ დაორსულებულიყო, სვავდა ყველანაირ წამალს: სიცოცხლის წყაროს,ჯორის ვირის შარდსა და ირმის მისს. როგორც იქნა ეკატერინე დაფეხმძიმდა.[[1544]] წელს ეკატერინემ გააჩინა ვაჟი რომელსაც საფრანგეთის მეფის სახელი დაარვეს - [[ფრანსუა II (საფრანგეთი)|ფრასუა]].მას შემდეგ რაც ეკატერინამ ვაჟი გააჩინა მას აღარ ჰქონდა არანაირი პრობლემა სამეფო კარზე. მან [[1545]] წლის [[2 აპრილი|2 აპრილს]] გოგონა გააჩინა რომელსაც [[ელიზაბეტა ვალუა|ელიზაბეტა]] დაარქვეს.შვილების გაჩენამ ვერ უშველა ეკატერინეს ქორწინებას.ანრის ყავდა ერთი ისეთი საყვარელი დიანა დე პუანტეს სახით რომელიც სიცოცხლის ბოლომდე უყვარდა და მასთან იყო.
 
როგორც იქნა ეკატერინე დაფეხმძიმდა და [[1544]] წელს ვაჟი გააჩინა რომელსაც საფრანგეთის მეფის სახელი დაარვეს - [[ფრანსუა II (საფრანგეთი)|ფრასუა]].მას შემდეგ რაც ეკატერინემ ვაჟი გააჩინა მას აღარ ჰქონდა არანაირი პრობლემა სამეფო კარზე. [[1545]] წლის [[2 აპრილი|2 აპრილს]] ეკატერინემ გოგონა გააჩინა რომელსაც [[ელიზაბეტა ვალუა|ელიზაბეტა]] დაარქვეს. თუმცა შვილების გაჩენამ ვერ უშველა ეკატერინეს ქორწინებას. ანრის ჰყავდა ერთი ისეთი საყვარელი დიანა დე პუატიეს სახით რომელიც სიცოცხლის ბოლომდე უყვარდა და მასთან იყო.
== დედა დედოფალი ==▼
 
▲=== საფრანგეთის დედოფალი (1547-1559) ===
=== ფრანსუა II-ის მეფობა ===▼
▲[[ფაილი:Claude Catherine de Clermont-Tonnerre by François Quesnel.jpg|მარცხნივ|მინი|ეკატეინეეკატერინე მედიჩი საფრანგეთის დედოფლობის პერიოდში]]
[[1547]] წელს გარდაიცვალა საფრანგეთის მეფე [[ფრანსუა I (საფრანგეთი)|ფრანსუა I]]. ამავე წელს ტახტზე ავიდნენ [[ანრი II (საფრანგეთი)|ანრი II დე ვალუა]] და ეკატერინე დე მედიჩი, მაგრამ ამ წელს კიდევ ერთი ღირსშესანიშნავი ამბავი მოხდა. ეკატერინეს და ანრის კიდევ ერთი გოგონა შეეძინათ რომელსაც ანრის დედის პატივსაცემად [[კლაუდია ვალუა|კლაუდია]] დაარქვეს.[[1550]] წელს ანრიმ და ეკატერინემ დააარსეს [[ანტარქრიკული ბრაზილია|ანტარქრიკული ბრაზილიის]] [[კოლონია]] [[სამხრეთი ამერიკა|სამხრეთ ამერიკის]] ტერიტორიაზე. [[1549]] წელს ეკატერნემ კიდევ ერთი ვაჟი გააჩინა, სახელად ლუი რომელიც 1 წლის 8 თვის ასაკში გარდაიცვალა.
 
[[1548]] წელს მათ პირველი ვაჟი - [[ფრანსუა II (საფრანგეთი)|ფრანსუა]], დანიშნეს [[შოტლანდია|შოტლანდიის]] დედოფალ [[მარიამ სტიუარტი|მარიამ სტიუარტზე]]. ამის გამო საფრანგეთში ჩამოვიდა [[მარიამ სტიუარტი]] და 4 [[შოტლანდიელები|შოტლანდიელი]] მდიდარი ფროილინით. მარიამმა მოხიბლა საფრანგეთის სამეფო კარი და თვით მეფე ანრიც. ანრის ხელშეწყობით მარიამი სწავლობდა უამრავ ენასა და საგანს.
 
[[1550]] წელს ეკატერინემ კიდევ ერთი ვაჟი გააჩინა სახელად [[შარლ IX (საფრანგეთი)|შარლ-მაქსიმილიანი]].[[1551]] წელს მან კიდევ ერთი ვაჟი გააჩინა სახელად ედუარდ-ალექსანდრე იგივე [[ანრი III ვალუა|ანრი]]. [[1552]] წელს ანრი [[ლოთარინგიის საჰერცოგო|ლოთარინგიის]] დასალაშქრად გაემგზავრა, ამ პერიოდში ეკატერინეს რეგენტის ტიტული ენიჭება. [[1553]] წელს ეკატერინემ გააჩინა გოგონა სახელად [[მარგარიტა დე ვალუა|მარგარიტა]],ამას მოჰყვა [[1555]] წელს კიდევ ერთი ვაჟი სახელად ჰერკულესი (შემდგომში [[ფრანსუა დე ვალუა|ფრანსუა]]),[[1556]] წელს ეკატერინემ გააჩინა ტყუპი გოგონები - ჟანა და ვიქტორია. ჟანა დაბადებისთანავე გარდაიცვალა ხოლო ვიქტორია 2 თვის ასაკში გარდაიცვალა. ამის შემდეგ ექიმებმა ეკატერინეს შვილის გაჩენა აუკრძალეს.
 
[[1558]] წელს [[პარიზის ღვთისმშობლის ტაძარი|პარიზის ღვთისმშობლის ტაძარში]] შედგა დოფინი [[ფრანსუა II (საფრანგეთი)|ფრანსუასა]] და შოტლანდიის დედოფალ [[მარიამ სტიუარტი|მარიამ სტიუარტის]] ქორწინება.[[1559]] წელს ანრიმ ხელი მოაწერა სამშვიდობო ხელშეკრულებას [[ინგლისი|ინგლისთან]],[[საღვთო რომის იმპერია|საღვთო რომის იმპერიასთან]] და [[ესპანეთი|ესპანეთთან]] რის შემდეგაც დასრულდა [[იტალიური ომები]]. ამ მშვიდობისა და ფრანკო-ესპანური ალიანსის განსამტკიცებლად 1559 წელს [[პარიზის ღვთისმშობლის ტაძარი|ნოტრ დამში]] იქორწინეს საფრანგეთის პრინცესა [[ელიზაბეტა ვალუა|ელიზაბეტა დე ვალუამ]] და ესპანეთის მეფე [[ფილიპე II (ესპანეთი)|ფილიპე II ჰაბსბურგმა]].
 
▲1559 წელს ანრიმ ხელი მოაწერა სამშვიდობო ხელშეკრულებას ინგლისთან,საღვთო რომის იმპერიასთან დაა ესპანეთთან რის შემდეგაც დასრულდა იტალიური ომები.1559 წელს ნოტერდამში იქორწინეს საფრანგეთის პრინცესა [[ელიზაბეტა დე ვალუამვალუა|ელიზაბეტას]] და ესპანეთის მეფე [[ფილიპე II ჰაბსბურგმა.ელიზაბეტას და (ესპანეთი)|ფილიპეს]] ქორწილზე გამართულ ტურნირზე უეცრად მეფე ანრიმ განაცხადა, რომ იგი ბრძოლაში იწვევდა ლორდ მონტგომერს. ტურნიზე შეჯიბრის დროს შემთხვევით მონტგომერმა ანრის თვარში შუბი მოარტყა. მეფე დაბრმავდა მაგრამ, შუბის ნაწილების თავიდან ბოლომდე ამოღება კი ვერ მოახერხეს,. ამიტომაც მეფე ანრი [[1559]] წლის [[10 ივლისი|10 ივლისს]] გარდაიცვალა . 40 წლის ეკატერინე დაქვრივდა და ამის შემდეგ იგი აღარცაღარ გათხოვილა.[[1559]] წელსვე ტახტე ავიდა ეკატერინეს პირველი ვაჟი [[ფრანსუა II (საფრანგეთი)|ფრანსუა  II  დე ვალუა]] და მისი მეუღლე შოტლანდიის დედოფალი - [[მარიამ დედოფალი სტიუარტი|მარიამ I სტიუარტი]], ხოლო ეკატერინე დედა დედოფალი გახდა.
 
▲== დედა დედოფალი (1559-1589) ==
 
▲=== ფრანსუა II-ის მეფობა (1559-1560) ===
[[ფაილი:Francesco II.jpg|მინი|[[ფრანსუა II (საფრანგეთი)|ფრანსუა II]], ეკატერინე მედიჩის ვაჟი, [[საფრანგეთი|საფრანგეთისა]] და [[შოტლანდია|შოტლანდიის]] [[მეფე]]]]
[[1559]] წელს შექმნილი რთული მდგომარეობის გამოსწორების და მოკავშირის შეძენის მიზნით, იძულებით გაათხოვეს ეკატერინეს მეორეშუათანა ქალიშვილი - [[კლაუდია ვალუა|კლაუდია]], [[ლოთარინგიის საჰერცოგო|ლოთარინგიის ჰერცოგ]] შარლ III-ზე. ფრანსუა მეფე გახდა 15 წლის ასაკში.ამით ისარგებლეს კარდინალმა ლორეანმა და მოაწყეს სახელმწიფო გადატრიალება ინგლისის დედოფლის ელისაბედის ხელშეწყობით, მაგრამ ეს აჯანყება ჩაახშეს.ახალგაზრდა მეფე-დედოფლის უსაფრთხოებისათვის სამეფო ოჯახი სასწრაფოდ გადასახლდა ლუვრის სასახლეში. ეკატერინე ამ შემთხვევაში ფარულად მუშაობდა, იგი მარტივად იშორებდა თავისი შვილის მოწინააღმდეგეებს - ზოგს აკვლევინებდა, ზოგს კი თავისივე მომზადებული შხამებით წამლავდა.აქ ედან მოყოლებული მიეკერა მის სახელს ტირანი და შავი დედოფალი.
 
ფრანსუა მეფე გახდა 15 წლის ასაკში.ამით ისარგებლა კარდინალმა ლორეანმა და მოაწყო სახელმწიფო გადატრიალება, [[ინგლისის სამეფო|ინგლისის]] დედოფალ [[ელისაბედ I]]-ის ხელშეწყობით, მაგრამ ეს აჯანყება ჩაახშეს. ახალგაზრდა მეფე-დედოფლის უსაფრთხოებისათვის სამეფო ოჯახი სასწრაფოდ გადასახლდა [[ლუვრი|ლუვრის სასახლეში]].
იგი არ ივიწყებდა მისი მეუღლის საყვარელს დიანა დე პუანტეს მისი უპირველესი მიზანი იყო ჩამოეცილებინა იგი გზიდან. მან დიანას ჩამოართვა მთელი ქონება - მიწები,სახლები და უძვირფასესი სამკაულები. მალევე დიანა პარიზიდან გააძევა.▼
 
ეკატერინე ამ შემთხვევაში ფარულად მუშაობდა, იგი მარტივად იშორებდა თავისი შვილის მოწინააღმდეგეებს - ზოგს აკვლევინებდა, ზოგს კი თავისივე მომზადებული შხამებით წამლავდა. სწორედ აქედან მოყოლებული მიეკერა მის სახელს ტირანი და შავი დედოფალი.
ეკატერინეს შვილი სუსტი მმართველი გამოდგა ამიტომაც საფრანგეთის მართვა თავად აიღო ხელში.მან საფრანგეთში დაიწყო ჰუგენოტების დევნა.იგი სასტიკად ეპყრობოდა ჰუგენოტებს ამიტომაც ჰუგენოტებმა დაიწყეს მათივე რწმენის მიმდევარი ადამიანების ძებნა მაღალ საზოგადოებაში და იპოვნეს კიდეც, ეს იყო ნავარას მეფე ანტუან დე ბურბონი და მისი ძმა ნავარას პრინცი - ლუი დე ბურბონი იგივე პრინცი კონდე. კონდეს სურდა ფრანსუას ტახტიდან ჩამოგდება და საფრანგეთის მეფობა. მან ჯარით ალყაში მოაქცია ლუვრის სასახლე.შეტევა ტყიდან მიმდინარეობდა თუმცა ეკატერინეს ეშმაკობით და სამეფო ჯარის შეტევით ეს აჯანყება მოიგერიეს.ჰუგენოტების ჯარის ნაწილი ტყეში ამოხოცეს ნაწილი კი მდინარეში ჩაახრჩეს ეკატერინეს ბრძანებით, ხოლო შეშინებულმა პრინცმა კონდემ სასწრაფოდ მიიღო კათოლიკობა.1560 წელს საფრანგეთში დაინიშნა კანცლერი, მისი მოვალეობა იყო რომ,დაერეგულირებინა საფრანგეთში არსებული ანარქია.1560 წელს საფრანგეთის სამხრეთ ქალაქებს კვლავ დაესხა თავს პრინცი კონდე.კატერინამ დაამარცხა ნავარელთა შემოტევები დატყვედ აიყვანა პრინცი კონდე. პრინცი გაასამართლეს და სიკვდილით დასაჯეს.მალე ფრანსუას ყურებში ინფექცია შეეჭრა, დაეწყო გახშირებული სისხლდენები ყურებიდან და 1560 წლის 5 დეკემბერს ფრანსუა II გარდაიცვალა. ეს კი იმას ნიშნავდა,რომ მარიამ სტიუარტი აღარ ითვლებოდა საფრანგეთის დედოფლად და იგი შტლანდიაში დაბრუნდა.▼
 
▲იგიეკატერინე არ ივიწყებდა მისი მეუღლის საყვარელსსაყვარელ დიანა დე პუანტესპუატიეს. მისი უპირველესი მიზანი იყო ჩამოეცილებინა იგი გზიდან. მან დიანას ჩამოართვა მთელი ქონება - მიწები,სახლები და უძვირფასესი სამკაულები. და მალევე დიანა პარიზიდან გააძევა.
=== შარლ IX-ის მეფობა ===▼
 
▲ეკატერინეს[[ფრანსუა შვილიII (საფრანგეთი)|ფრანსუა]] სუსტი მმართველი გამოდგა ამიტომაც საფრანგეთის მართვა თავად ეკატერინემ აიღო ხელში. მან საფრანგეთში დაიწყო [[ჰუგენოტები|ჰუგენოტების]] დევნა. იგი სასტიკად ეპყრობოდა [[ჰუგენოტები|ჰუგენოტებს]] ამიტომაც ჰუგენოტებმამათ დაიწყეს მათივე რწმენის მიმდევარი ადამიანების ძებნა მაღალ საზოგადოებაში და იპოვნეს კიდეც, ეს იყო ნავარას[[ნავარის სამეფო|ნავარის მეფე]] [[ანტუან დე ბურბონი]] და მისი ძმა [[ნავარის სამეფო|ნავარას]] პრინცი - ლუი დე ბურბონი იგივე [[პრინცი კონდე]]. კონდეს სურდა ფრანსუას ტახტიდან ჩამოგდება და საფრანგეთის მეფობა. ამიტომაც მან ჯარით ალყაში მოაქცია [[ლუვრი|ლუვრის სასახლე]]. შეტევა ტყიდან მიმდინარეობდა თუმცა ეკატერინეს ეშმაკობით და სამეფო ჯარის შეტევით ეს აჯანყება მოიგერიეს.[[ჰუგენოტები|ჰუგენოტების]] ჯარის ნაწილი ტყეში ამოხოცეს ნაწილი კი მდინარეში ჩაახრჩესდაახრჩეს ეკატერინეს ბრძანებით, ხოლო შეშინებულმა პრინცმა კონდემ სასწრაფოდ მიიღო [[კათოლიციზმი|კათოლიკობა]].[[1560]] წელს საფრანგეთში დაინიშნა კანცლერი, მისირომლის მოვალეობა იყო რომ,დაერეგულირებინა საფრანგეთში არსებული ანარქია.1560 წელს საფრანგეთის სამხრეთ ქალაქებს კვლავ დაესხა თავს პრინცი კონდე.კატერინამ დაამარცხა ნავარელთა შემოტევები დატყვედ აიყვანა პრინცი კონდე. პრინცი გაასამართლეს და სიკვდილით დასაჯეს.მალე ფრანსუას ყურებში ინფექცია შეეჭრა, დაეწყო გახშირებული სისხლდენები ყურებიდან და 1560 წლის 5 დეკემბერს ფრანსუა II გარდაიცვალა. ეს კი იმას ნიშნავდა,რომ მარიამ სტიუარტი აღარ ითვლებოდა საფრანგეთის დედოფლად და იგი შტლანდიაში დაბრუნდა.
 
[[1560]] წელს საფრანგეთის სამხრეთ ქალაქებს კვლავ დაესხა თავს პრინცი კონდე. ეკატერინემ დაამარცხა [[ნავარის სამეფო|ნავარელთა]] შემოტევები დატყვედ აიყვანა პრინცი კონდე. პრინცი გაასამართლეს და სიკვდილით დასაჯეს.
 
მალე ფრანსუას ყურებში ინფექცია შეეჭრა და დაეწყო გახშირებული სისხლდენები ყურებიდან. [[1560]] წლის [[5 დეკემბერი|5 დეკემბერს]] [[ფრანსუა II (საფრანგეთი)|ფრანსუა II]] გარდაიცვალა. ეს კი იმას ნიშნავდა,რომ [[მარიამ სტიუარტი]] აღარ ითვლებოდა საფრანგეთის დედოფლად და იგი [[1561]] წელს (გლოვის დასრულების შემდგომ) შტლანდიაში დაბრუნდა.
 
▲=== შარლ IX-ის მეფობა (1560-1574) ===
[[ფაილი:François CLOUET - Portrait de Charles IX - 1515-1572 - Fondation Bemberg (Toulouse).jpg|მინი|[[შარლ IX (საფრანგეთი)|შარლ IX]], [[საფრანგეთი|საფრანგეთის]] [[მეფე]], ეკატერინეს ვაჟი]]
ფრანსუას გარდაცვალების შემდეგ ტახტზე უნდა ასულიყო ეკატერინეს უფროსი ვაჟი, ამ შემთხვევაში 10 წლის [[შარლ IX (საფრანგეთი)|შარლ IX დე ვალუა.]] შარლის სრულწლოვანებამდე საფრანგეთი [[რეგენტი|რეგენტს]] უნდა ემართა,. რეგენტი[[1560]] კიწელს ეკატერინარეგენტად ეკატერინე მედეჩი გახდადაინიშნა. იგი აკონტროლებდა სახელმწიფოსახელმწიფოს [[ეკონომიკა|ეკონომიკასა]] და [[პოლიტიკა|პოლიტიკას]].ამან ეკატერინეს საშინელმა პოლიტიკამ საფრანეთი მიიყვანა რელიგიურ ომებამდე და დანაწევრებამდე. საფრანგეთის ზოგიერთ რეგიონში დიდებულებს უფრო ემორჩილებოდნენ ვიდრე  მეფეს.
 
სწორედ ამ პერიოდში, ეკატერინე მედიჩის ხელშეწყობით ვრცელდება ახალი ტერმინი "ნიკოტინი". დედოფალს მისმა უერთგულესმა მსახურმა [[ჟან ნიკო|ჟან ნიკომ]] [[პორტუგალია|პორტუგალიიდან]] გამოუგზავნა [[თამბაქო]]. თამბაქომ იმთავითვე მიიქციაგამოიწვია ეკატერინეს დიდი ინტერესი. [[ჟან ნიკო]] გარკვეული პერიოდის მანძილზე საფრანგეთის ელჩი იყო [[პორტუგალია|პორტუგალიაში]]. [[1560]] წელს მან დედოფალს თამბაქოს პირველი პარტია გაუგზავნა, ამასთან ერთად გაუგზავნა წერილი, რომელშიც ეწერა, რომ თამბაკო შაკიკის საწინააღმდეგოსაწინააღმდეგოდ შესანიშნავი საშუალება იყო. მიუხედავად იმისა, რომ დედოფალმა მისი მოწევა სიცოცხლის ბოლომდე ვერ ისწავლა, დარწმუნებული იყო იმაში, რომ ეს მცენარე საუკეთესო საშუალება იყო თავის ტკივილისა და სხვა დაავადებების საშველად. აღსანიშნავია ის ფაქტი, რომ სწორედ ჟან ნიკოს პატივსაცემად უწოდა ეკატერინემ ამ მცენარეს ნიკოტინი და შემდეგ ხელი შეუწყო მის გავრცელებასა და დანერგვას.
 
[[1562]] წელს ეკატერინემ ქვეყანაში მდგომარეობის გაუარესების გამო გამოსცა ედიქტი რათა აღედგინა ხიდი [[ჰუგენოტები|ჰუგენოტებსა]] და [[კათოლიციზმი|კათოლიკეებს]] შორის, თუმცა ეს ხიდი მალე თავადვე ჩატეხა.მაგრამ [[1562]] წლის [[1 მარტი|1 მარტს]] [[პარიზი|პარიზში]] დაფიქსირდა [[ჰუგენოტები|ჰუგენოტების]] ხოცვა-ჟლეტა სადაც დაიღუპა 74 ხოლო დაიჭრა 104 [[ჰუგენოტები|ჰუგენოტი]]. ეკატერინეს ამ დაუიქრებელმა საქციელმა გამოიწვია [[საფრანგეთის რელიგიური ომები|საფრანგეთში რელიგიური ომების]] დაწყება რაც 30 წელიწელზე მეტ ხანს გაგრძელდა. ამისამ ფაქტის გამო [[ნავარის სამეფო|ნავარას]] მეფემმეფე [[ანტუან დე ბურბონი|ანტუან დე ბურბონმა]] და გენერალმა [[გასპარ დე კოლინი|გასპარ დე კოლინმა]] [[ინგლისის სამეფო|ინგლისის]] დახმარებით შექმნეს 1 800 კაციანი არმია და საფრანგეთს წაართვეს რამდენიმე ქალაქი. ამის შემდეგ ეკატერინე დე მედიჩი სიტყვით გამოვიდა და თქვაგანაცხადა :’’თქვენ გვაჩვენეთ რა შეგიძლიათ,მაგრამ ახლა ჩვენ გაჩვენებთ თუ რა შეგვიძლია!’’სამეფო’’. სამეფო არმია სწრაფად დაატყდა თავს ნავარელებს და ალყაში მოაქციეს [[ჰუგენოტები]]. მაშინ დედოფალი ეკატერინე შევიდა [[ანტუან დე ბურბონი|ანტუან დე ბურბონისა]] და [[გასპარ დე კოლინისკოლინი]]<nowiki/>ს ბანაკში და თქვა „ჩემი გამბედაობა ისეთივე დიდია როგორიც თქვენი“. [[1563]] წლის [[19 მარტი|19 მარტს]] სამშვიდობო ზავით დროებით შეწყდა ომი.
 
==== რელიგიური ომები ====
[[1563]] წლის [[17 ოქტომბერი|17 ოქტომბერს]]  მეფე შარლი სრულწლოვანი გახდა მაგრამ მას არ შეეძლო გამოევლინა საკუთარი ინტერესი სახელმწიფოს მართვაზე.[[1565]] წელს ეკატერინემ მოლაპარაკებები დაიწყო [[ნავარის სამეფო|ნავარას]] დედოფალ [[ჟანა დ’ალბრე|ჟანა III დ'ალბრესთან]]. [[ნავარის სამეფო|ნავარას]] ტახტის მემკვიდრის [[ანრი IV (საფრანგეთი)|ანრი ბურბონისა]] და საფრანგეთის პრინცესის (ეკატერინეს უმცროსი ქალიშვილის) - [[მარგარიტა დე ვალუა|მარგარიტა დე ვალუას]] ქორწინებასთან დაკავშირებით. გარდა ამისა მისიეკატერინეს სიძე, ესპანეთის მეფე [[ფილიპე II ეკატერინე(ესპანეთი)|ფილიპე II]] აფრთხილებს, რათა შეაჩეროს თავისი შვილი [[შარლ IX (საფრანგეთი)|შარლ IX]] და არ დაიწყოს [[ესპანეთი|ესპანეთთან]] ომი. ეკატერინემ მიიღო ფილიპეს გაფრთხილება და შვილი დაარწმუნა,რომ საფრანგეთს ესპანეთთან ომი არ აწყობდა.
[[ფაილი:Château de Beauregard - Jeanne III d'Albret.jpg|მინი|[[ნავარის სამეფო|ნავარის]] დედოფალი [[ჟანა დ’ალბრე|ჟანა III დ'ალბრე]]]]
ეკატერინეს წყალობით [[1566]] წელს აღსდგა დიდი ხნის წინანდელი [[ფრანკო-ოსმალური ალიანსი]]. ეკატერინე [[ოსმალეთის სულთნების სია|ოსმალეთის სულთანს]] - [[სულეიმან I]]-ს სთავაზობდა [[ფრანგები|ფრანგი]] [[ჰუგენოტები|ჰუგენოტების]] [[ოსმალეთის იმპერია|ოსმალეთის]] კუთნილ [[მოლდოვა|მოლდავეთში]] გადასახლებას. ეს გეგმა რომ ასრულებულიყო საფრანგეთში დასრულდებოდა რელიგიური ომები მაგრამ ოსმალებმა უარი განაცხადეს რადგანაც ოსმალეთში ახალი სარწმუნოების გავრცელება არ აწყობდათ.
 
[[1567]] წელს კიდევ სცადეს რელიგიური ომების განახლება მაგრამ მოღალატეები დააკავეს და პარიზში გამოკეტეს. [[ჰუგენოტები|ჰუგენოტებმა]] დაიხიეს საფრანგეთის დასავლეთ სანაპიროზე [[ლა-როშელი|ლა-როშელის]] გამაგრებულ ციხესიმაგრეში სადაც დახვდათ [[ნავარის სამეფო|ნავარას]] დედოფალი [[ჟანა დ’ალბრე|ჟანა]] და მისი 15 წლის ვაჟი [[ანრი IV (საფრანგეთი)|ანრი]]. იქ ჟანამ ჰუგენოტებს უთხრათ’’ჩვენუთხრათ ’’ჩვენ მოვედით რათა ვნახოთ ვინ იღუპება ჩვენთვის“.ასევე ჟანამ ეკატერინეს მისწერა „ ვიდრე აქ ვარ დავიცავ ჩვენსჩემს ღმერთს“ ეკატერინემ კი უპასუხა“შენ ხარ [[მსოფლიო|მსოფლიოში]] ყველაზე სამარცხვინო ქალი“.

[[1568]] წელს  მშობიარობიასას გარდაიცვალა კატერინასეკატერინეს უფროსუფროსი ქალიშვილი და [[ესპანეთი|ესპანეთის]] დედოფალი [[ელიზაბეტა ვალუა|ელიზაბეტა დე ვალუა]]. ეკატერინემ ესპანეთთან კავშირის შესუსტების გამო დაიწყო ახალი მოკავშირის ძებნა და იპოვა კიდეც,. თავისიმან ვაჟი[[შარლ -IX (საფრანგეთი)|შარლი]] დანიშნადააქორწინა [[საღვთო რომის იმპერიის იმპერატორი|საღვთო რომის იმპერიის იმპერიატორის]] [[მაქსიმე II]]-ის ქალიშვილ [[ელიზაბეთ ავსტრიელი (1554-1592)|ელისაბედ ავსტრიელზე]]. ახლა

ამის შემდგომ ეკატერინე ცდილობდა დაექორწინებინა თავისი უმცროცი ქალიშვილი [[მარგარიტა დე ვალუა]] და [[ნავარის სამეფო|ნავარას]] ტახტის მემკვიდრე [[ანრი IV (საფრანგეთი)|ანრი დე ბურბონი]] რათა როგორმე დაემთავრებინა რელიგიური ომები. ეკატერინემ ჟანას მისწერა, რომ უნდოდა მათი შვილების დაქორწინება და სთხოვა ანრი გაეგზავნა საფრანგეთში და ეკატერინე მას ჰპირდებოდა რომ არაფერს დაუშავებდა. ჟანამ კი ასეთი რამ მისწერა „ მაპატიეთ,თუ  ამ წერილს კითხულობთ,რადგან სიცილი მინდა, თქვენ მთხოვთ რომ ჩემი შვილი ჩემი ხელით გამოგიგზავნოთ მე კი ეს არ შემიძლია რაგან როგორც ამბობენ თქვენ ჭამთ პატარა ბავშვებს“. მაგრამ ჟანა და ეკატერინე საბოლოოდ მაინც შეთანხმდნენ იმ პირობით რომ მარგარიტა და ანრი იქორწინებდნენ, ოღონდ ანრი კვლავ ჰუგენოტი იქნებოდა. [[1572]] ჟანა ჩავიდა საფრანგეთში რათა ქორწინების საკითხები მოეგვარებინა, მაგრამ უეცრად ცუდად  გახდა და 44 წლის ასაკში დაიღუპა. შემდეგ აღმოჩნდა რომ ეკატერინემ ჟანას ხელთათმანები აჩუქა რომლებიც მოწამლული იყო. 
 
==== წმინდა ბართლომეს ღამე ====
[[1572]] წლი [[18 აგვისტო|18 აგვისტოს]] [[პარიზის ღვთისმშობლის ტაძარი|ნოტრ დამში]] მარგარიტა და ანრი დაქორწინდნენ. ეკატერინე მედიჩიმ ისარგებლა  ანრი ნავარელის  და  მარგარეტ ვალუას ქორწილზე მრავალი ჰუგენოტის ჩამოსვლით. კათოლიკობის მომხრეებმა [[1572]] წლის [[24 აგვისტო|24 აგვისტოს]], ღამის 2 საათზე დაიწყეს ჰუგენოტების მასობრივი ჟლეტა, რის შედეგადაც უამრავი გამოჩენილი პერსონა იქნა ლიკვიდირებული, მათ შორის ჰუგენოტების წინამძღოლი გასპარ დე კოლინიც. ანრი ნავარელმა სასწრაფოდ აღიარა თავის კონფესიად [[კათოლიციზმი]] და ამით უშველა თავს. ხოცვა-ჟლეტა ოქტომბრის დამდეგამდე გაგრძელდა და მოედო საფრანგეთის სხვა დიდ ქალაქებსაც, მაგ: [[ლიონი|ლიონს]], [[ორლეანი|ორლეანს]], [[რუანი|რუანს]], მოს, [[ბორდო|ბორდოსა]] და სხვ. ამ ინცინდენტს '' [[ბართლომეს ღამე|წმინდა ბართლობესბართლომეს ღემე]]'' ეწოდა. მიუხედავად ასეთი ბარბაროსული ძალადობრივი აქტისა ბართლომეს ღამემ ვერ გატეხა ჰუგენოტები და მათ გააგრძელეს ბრძოლა სარწმუნოებრივი თავისუფლებისთვის, რასაც მოჰყვა რელიგიური ომების განახლება.[[1574]] წელს გარდაიცვალა [[შარლ IX (საფრანგეთი)|შარლ IX დე ვალუა]]. შარლი უძეოდ დაიღუპა ამიტომაც ტახტი მისმა ძმამ [[ანრი III ვალუა|ანრიმ]] დაიკავა.
 
=== ანრი III-ის მეფობა (1574-1589) ===
[[ფაილი:Bacciarelli - Henri.jpeg|მარცხნივ|მინი|[[ანრი III ვალუა|ანრი III]], [[პოლონეთის სამეფო|პოლონეთის]], [[ლიტვის დიდი სამთავრო|ლიტვისა]] და [[საფრანგეთის მონარქების სია|საფრანგეთის მეფე]], ეკატერინე მედიჩის ვაჟი]]
იქიდან გამომდინარე, რომ [[შარლ IX (საფრანგეთი)|შარლ IX]]-ს ვაჟი არ ჰყავდა, ტახტზე მისი ძმა - [[ანრი III ვალუა|ანრ]]<nowiki/>ი უნდა ასულიყო, თუმცა პრობლემა ის იყო რომ [[ანრი III ვალუა|ანრი]] [[პოლონეთის სამეფო|პოლონეთის]] [[მეფე]] და [[ლიტვის დიდ მთავართა სია|ლიტვის დიდი მთავარი]] იყო [[1573]] წლიდან და ამის გამო იგი [[პოლონეთი|პოლონეთში]] ცხოვრობდა. მას არ შეეძლო [[პოლონეთის სამეფო|პოლონეთის]] დატოვება და არც ის არ შეეძლო, რომ [[საფრანგეთი|საფრანგეთის]] გვირგვინზე უარი ეთქვა. ამიტომაც შარლის გარდაცვალების შემდეგ მას მიენიჭა საფრანგეთის მეფის ტიტული და თანაც პოლონეთში დარჩა. ამიტომაც საფრანგეთის რეგენტი კვლავ ეკატერინე გახდა.
[[ფაილი:François de France, duc d'Alençon + 1584.jpg|მინი|[[ფრანსუა დე ვალუა]], ალანსონის ჰერცოგი და საფრანგეთის დოფინი, ეკატერინეს ნაბოლარა შვილი]]
შარლის გარდაცვალების შემდეგ ეკატერინე წერდა“მე ძალიან დამწუხრებული ვარ ,რათა მოვესწარი ასეთ სცენას და სიყვარული რომელიც მან გამოხატა სიცოცხლის ბოლოს...ჩემი ერთად-ერთი ნუგეში ის არის, რომ აქ მალე ჩამოვა კარგი და ჯანმრთელი მეფე,და თუ მე მასაც დავკარგავ მირჩევნია მათთან ერთად ცოცხლად დავიმარხო“. [[ანრი III კატერინასვალუა|ანრი III]] ეკატერინეს უსაყვარლესი შვილი იყო,. ანრის დედის მსგავსად ძალიან უყვარდა [[ხელოვნება]] და მხატვრული კითხვა. გარდა ამისა ანრი თავისი ძმებისგან განსხვავებით ტახტზე ასვლისას სრულწლოვანი იყო. ანრი მართალია ჯანმრთელი იყო მაგრამ მას ჰქონდა სუსტი [[ფილტვები|ფილტვვები]] და განიცდიდა მუდმივ დაღლილობას. იგი დამოკიდებული იყო ეკატერინეზე .[[1575]] წლის [[14 თებერვალი|14 თებერვალს]] ანრიმ ცოლად მოიყვანა [[ლუიზა დე ლორენ-ვემონტი]].ლუიზა მალე დაორსულდა მემკვიდრეზე მაგრამ რომის პაპმა ასეთი რამ თქვა“ეს არის მხოლოდ სირთულე რომელიც ჩვენ შეგვიძლია წარმოვიდგინოთ. ის არ იქნბა მისი შთამომავლობა და იგი ვერ იცოცხლებს ხანგრძლივად".ამ ამბიდან მალევე დედოფალს მუცელი მოეშალა. ამის გამო ანრიმ დაიწყო დაუფიქრებელი გადაწყვეტილებების მიღება რამაც საფრანგეთში კიდევ უფრო გაამწვავა რელიგიური ომები და დაიწყო სამოქალაქო ომები. ეკატერინე ვეღარ მართავდა ანრის ისე როგორც მის უფროს ძმებს ფრანსუასა და შარლს. გარდა ამისა [[1575]] წელს მშობიარობისას გარდაიცვალა და კატერინასეკატერინეს კიდევშუათანა ერთიქალიშვილი შვილი[[კლაუდია ვალუა|კლაუდია დე ვალუა]] რომელიც [[ლოთარინგიის საჰერცოგო|ლოთარინგიის]] [[ჰერცოგი|ჰერცოგინია]] იყო. [[1576]] წელს ანრიმ ხელი მოაწერა [[ბეაულიეუს ედიქტი|ბეაულიეუს ედიქტს]], რომელმაც ჰუგენოტები უკეთეს მდგომარეობაში ჩააყენა. მეფის ამ ნაბიჯმა გამოიწვია ის, რომ კათოლიკე [[ანრი I დე გიზი|ანრი დე გიზის]] მეთაურობით ჩამოყალლიბდა კათოლიკეთა ლიგა. ამგვარი მდგომარეობისა და ქმედებების ფონზე ჰენრიანრი იძულებული გახდა გაეუქმებინა დათმობათა უმეტესობა, რომელსაც ითვალისწინებდა აღნიშნული ედიქტი პროტესტანტების მიმართ.1577 წელს დაიწყეს მოლაპარაკებები ჰენრისა და ინგლისის დედოფლის ელისაბედის ქორწინებაზე მაგრამ ჰენრიმ უარი განაცხადა რადგან ელისაბედი ჰენრიზე გაცილებით უფროსი იყო და გარდა ამისა ჰენრის არ მოსწონდა იგი ჰენრი მას უწოდებდა „მოხუცს დაწყლულებული ფეხებით“.[[1578]] წელს კატერინამეკატერინემ დაიწყო მოგზაურობა საფრანგეთის ქალაქებში და შეხვედრები ჰუგენოტებთან, ამით მან დაიბრუნა ფრანგების მხარდაჭერა და პატივისცემა.
 
==== კათოლიკური ლიგა ====
[[ფაილი:Henri duc de Guise.jpg|მარცხნივ|მინი|225x225პქ|[[ანრი I გიზი]], [[კათოლიკური ლიგა (გერმანია)|კათოლიკური ლიგის]] მეთაური, ეკატერინეს დაუძინებელი მტერი]]
[[1584]] წელს ეკატერინეს კიდევ ერთინაბოლარა ვაჟი - [[ფრანსუა გარდაიცვალადე იგივალუა|ფრანსუა]] ანჟუს- გრაფი იყოგარდაიცვალა. ამის გამო იმ შემთხვევაში თუ კი ანრი მოკვდებოდა მის მემკვიდრედ რჩებოდა მისი ერთადერთი ცოცხალი და - [[მარგარიტა დე ვალუა|მარგარიტა]] და მისი მეუღლე ნავარას მეფე ანრი დე ბურბონი. [[ანრი I დე გიზისგიზი|ანრი ჰერცოგისდე გიზის]] ზეგავლენით [[ანრი III ვალუა|ანრი III]]-მ გამოსცა ედიქტი, რომლითაც აკრძალა პროტესტანტიზმი და ამ ნაბიჯით ანრი ნავარელს მემკვიდრის უფლებები ჩამოართვა.ჰენრი III-მ დაამყარა მეგობრობა ჟან დე ლა ბარიერესთან და 1587 წელს აუშენა ეკლესია მათი მეგობრობის უკვდავსაყოფად. [[1588]] წლის [[12 მაისი|12 მაისს]] ჰენრიანრი IIIII იძულებული გახდა დაეტოვებინა პარიზი, როდესაც ქალაქი გუისის[[ანრი ჰერცოგისI დე გიზი|ანრი დე გიზის]] ჯარმა აიღო. იმავე წლის [[23 დეკემბერი|23 დეკემბერს]] გუისის[[ანრი I დე გიზი|ანრი დე ჰერცოგიგიზი]] ჩავიდა ბლუას სასახლეში, სადაც მას ელოდებოდა თავისი ძმა ლუი II, გიზის კარდინალი. ჰერცოგს უთხრეს, რომ მას პირადად ელოდებოდა მეფე სამეფო საძინებელში, სადაც მცველებმა მოკლეს ჯერ ჰერცოგი, შემდეგ კარდინალი. იმისათვის, რათა სამეფო გვირგვინის მოცილე არ გამოსჩენოდა, მეფემ ჰერცოგის შვილი დააპატიმრებინა.
 
გიზის ჰერცოგი ხალხში დიდი პოპულარობით სარგებლობდა. მისმა მკვლელობამ კი მოქალაქეები ჰენრისანრის წინააღმდეგ განაწყო. პარლამენტმა კრიმინალში დაადანაშაულა მეფე, რომელმაც დატოვა პარიზი, რათა შეერთებოდა ანრი ნავარელის ჯარს. გარდა ამისა [[1587]]  წლისთვის ინგლისის დედოფალმა ელისაბედმა თავი მოკვეთა შოტლანდიის დედოფალს,საფრანგეთის ყოფილ დედოფალს, ეკატერინეს გარდაცვლილი ვაჟის - ფრანსუას მეუღლეს [[მარიამ სტიუარტი|მარიამ სტიუარტს]]. ამის გამო ესპანეთის მეფესმეფე [[ფილიპე II (ესპანეთი)|ფილიპეს]] მიეცა საბაბი ინგლისზე თავდასასხმელად. იქიდან გამომდინარე ,რომ ესპანეთი იმ დროისათვის უდიდესი და უძლიერესი ქვეყანა იყო საფრანგეთის და ესპანეთის საზღვაო ფლოტების გაერთიანებით ფილიპემ შექმნა ეგრედწოდებული [[ესპანური არმადა|„უძლეველი არმადა“]] რომელსაც მხარს კატერინაცეკატერინეც უჭერდა.უძლეველი არმადა აღჭურვილი იყო 130 გემით,20 000 ჯარისკაცით და 8000 მეზღვაურით. მაგრამ მოხდა სასწაული ინგლისმა ეს თავდასხმა მოიგერია და სასტიკად გაანადგურეს ესპანეთის ფლოტები.23  სექტემბერს 130 გემიდან მხოლოდ 23-მა ჩააღწია ესპანეთამდე. ამან გამოიწყვია ესპანეთის გაღატაკება და ინგლისის უსაძღვროდ გაძლიერება.ამან ამ ყველაფერმა ეკატერინეს უკიდურესი შეშფოთბა გამოიწვია რადგან რელიგიურ ომებში გახვეულ საფრანგეთს ნამდვილად არ სჭირდებოდა ჩრდილოეთით ასეთი მტერი.
 
=== უკანასკნელი თვეები და გარდაცვალება ===
[[ფაილი:France-001575 - Catherine de' Medici (15291148568).jpg|მინი|260x260პქ|ეკატერინე მედიჩი სიბერეში]]
სიცოცხლის უკანასკნელ ეტაპზე ეკატერინე ერთობ ხშირად ავადმყოფობდა, რის გამოც იგი ყოველდღიურად სიკვდილს ელოდებოდა. სწორედ ეს იყო მიზეზი ეკატერინეს იმ გადაწყვეტილებისა, რომ იგი შეხვდა საქვეყნოდ განთქმულ ექიმს, ალქიმიკოსსა და წინასწარმეტყველს - [[ნოსტრადამუსი|მიშელ დე ნოსტრადამუსს]]. ეკატერინემ იკითხა თარიღი თუ როდის გარდაიცვლებოდა. ნოსტრადამუსმა კი მიუგო - " მაშინ, როდესაც "სენ-ჟერმენს" იხილავთ".
 
მას შემდგომ ეკატერინე მედიჩის ფეხი აღარ დაუდგამს სენ-ჟერმენის სამეფო სასახლეში, თუმცა ამას ეკატერინეს ჯანმრთელობის მდგომარეობის გაუმჯობესება არ მოჰყოლია. ეკატერინე მედიჩისმისი დაავადება თანდათან პროგრესირებდა, რის გამოც მასთან ერთი მეტად სახელგანთქმული უცხოელი ექიმი მიიყვანეს. დედოფალმა ახლად გაცნობილ ექიმს სახელი ჰკითხა. საინტერესოა ის გარემოება, რომ მისდა სავალალოდ, ''ბედის ირონიით'', ექიმის სახელი სწორედ ნოსტრადამუსის მიერ ნაწინასწარმეტყველები სახელი - სენ-ჟერმენი იყო. ამ სახელის გაგონებამ ეკატერინეზე იმდენად უარყოფითად იმოქმედა, რომ დედოფალს მაშინვე ინფაქტი განუვითარდა და [[1589]] წლის [[5 იანვარი|5 იანვარს]] 69 წლის ასაკში გარდაიცვალა.
 
== ხელოვნების მფარველი ==
ეკატერინეს ძალიან უყვარდა რენესანსული ხელოვნება. თავისი სისასტიკით სახელგანთქმული ეკატერინე ჰუმანურობას მხოლოდ ხელოვანი ხალხის მიმართ იჩენდა. სწორედ მას ეკუთვნის ფრაზა : "სანამ ეკატერინე მედიჩი ცოცხალია, საფრანგეთში ხელოვნება არ მოკვდება!". იგი უხვად აჯილდოვებდა ხელოვანებს. მან წამოიწყო მხატვრული პატრონაჟის პროგრამა, რომელიც საფრანგეთში 3 ათწლეულის მანძილზე მიმდინარეობდა. სწორედ მისი წყალობით გაიფურჩქნა საფრანგეთში რენესანსული ხელოვნება.
[[ფაილი:CoA of Catherine de' Medici.png|მინი|219x219პქ|ეკატერინეს გერბი]]
ეკატერინეს გარდაცვალების შემდეგ შეიქმნა სპეციალური მუზეუმი სადაც გამოფენილი იყო იმ ეპოქაში დამზადებული ნივთები. იქ ნახავდით ხელით დამზადებულ [[რუქა|რუქებს]], [[ქანდაკება|ქანდაკებებს]], საოცარ [[ნახატი|ნახატებს]],[[სპილოს ძვლის ნაპირი|სპილოს ძვლით]] და ჩინური აბრეშუმით დამზადებულ საუცხოო ავეჯს, [[ფაიფური|ფაიფურის]] ჭურჭელს და ა.შ. იქ ასევე გამოფენილია ასობით გასაოცარი [[პორტრეტი]], რომლებიც შექმნილია ფრანსუა კოლუეტისა და ჟან კოლუეტის მიერ. სწორედ ისინი იყვნენ ეკატერინეს ფავორიტი [[მხატვარი|მხატვრები]]. ეკატერინე მედიჩის ბრძანებით ფრანსუა კოლუეტმა შეადგინა წიგნი სადაც ეკატერინე მედიჩის ოჯახის ყველა წევრის პორტრეტებია ჩახატული. ეკატერინეს მმართველობის ეპოქაში იდგმებოდა საოცარი მუსიკალური და თეატრალური შოუები. ასევე მისი ხელშეწყობით დაიხვეწა [[ბალეტი|ბალეტიც]].
 
გარდა მხატვრებისა ეკატერინეს ძალიან უყვარდა მოქანდაკეები, მუსიკოსები და პოეტები. მას შემდეგ რაც ეკატერინეს მეუღლე გარდაიცვალა მისი სიძლიერის უკვდავსაყოფად ააშენებინათ რამოდენიმე საოცარი შატო. მიუხედავად იმისა, რომ ეკატერინე მედიჩიმ ხელოვნების განვითარებაზე კატასტროფული ხარჯები გაიღო, [[ვალუას დინასტია|ვალუას დინასტიის]] დასრულების შემდეგ ეს ხელოვნების ნიმუშები ქმნიან მათი სიდიადის განცდას.▼
 
ასევე ეკატერინეს ძალიან დიდი წვლილი მიუძღვის მოდის განვითარებში. მოდის ინდუსტრიაში სწორედ მან შემოიღო კორსეტები და მაღალ ქუსლიანი ფეხსაცმელები ქალებისათვის.
▲გარდა მხატვრებისა ეკატერინეს ძალიან უყვარდა მოქანდაკეები, მუსიკოსები და პოეტები. მას შემდეგ რაც ეკატერინეს მეუღლე გარდაიცვალა მისი სიძლიერის უკვდავსაყოფად ააშენებინათ რამოდენიმე საოცარი შატო. მიუხედავად იმისა, რომ ეკატერინე მედიჩიმ ხელოვნების განვითარებაზე კატასტროფული ხარჯები გაიღო, ვალუას დინასტიის დასრულების შემდეგ ეს ხელოვნების ნიმუშები ქმნიან მათი სიდიადის განცდას.
 
=== კულინარიული ლეგენდა ===
ეკატერინე მედიჩიმ საფრანგეთში უამრავი იტალიური საკვები და ჭურჭელი ჩაიტანა. მაგალითად სწორედ მისი ბრძანებით დამზადდა საფრანგეთის ისტორიაში პირველი [[ნაყინი]] (საკუთარ ქორწილში) და ბამბის ნაყინი ([[შარლ IX (საფრანგეთი)|შარლ IX]]-ის ნათლობაში). ამას გარდა მან საფრანგეთში დანერგა ჩანგლის გამოყენებაცგამოყენების კულტურაც, ვინაიდან მანამდე მხოლოდ კოვზითა და დანით მიირთმევდნენ. საფრანგეთში პირველად ასევე მან ჩაიტანა [[ოხრახუში]], სალათის ფოთოლი, [[ფორთოხალი]],ბროკოლი, პარმეზანი, ტომატის დამზადების რეცეპტი, [[პიტნა]] და სხვა მრავალი. ასევე ეკატერინე მედიჩის ინიციატივით დაინერგა საფრანგეთში მაკარონის ჭამაც. ეკატერინე მედიჩიმ ძალიან გაამდიდრა ფრანგული კულინარია და მასში იტალიური ტრადიციების შერწყმით საოცარი შედეგები მიიღო.
 
== შვილები ==
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ეკატერინე_მედიჩი“-დან