ჯაჰანგირი: განსხვავება გადახედვებს შორის
[შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
მ clean up, replaced: რამდენჯერმე → რამდენიმეჯერ using AWB |
|||
ხაზი 34:
[[File:Jahangir hunting with a falcon..jpg|thumb|left|230px|ჯაჰანგირი ნადირობის დროს]]
[[File:Noorjahan & Jahangir.jpg|thumb|left|230px|ჯაჰანგირი და [[ნურ-ჯაჰანი]]]]
ნურუდინ მუჰამად სალიმი დაიბადა [[1569]] წლის [[31 აგვისტო]]ს, [[აქბარი]]ს მიერ დაარსებულ ქალაქ [[ფატეჰპურ-სიკრი]]ში. ის იყო თავისი მშობლებისთვის, იმპერატორ [[აქბარი]]სა და
ამის გამო, [[1605]] წელს [[აქბარი]]ს გარდაცვალების შემდეგ ტახტზე ახლადასულ ჯაჰანგირს აუჯანყდა მისი ვაჟი. ამბოხებული ხუსრავუ მირზა დამარცხდა. ჯაჰანგირმა მას თვალები დასთხარა და [[ლაჰორი|ლაჰორში]] გაუშვა. იმპერატორი ჯაჰანგირი ცხოვრობდა ქალაქ [[აგრა]]ში. მისი მმართველობა გამოირჩეოდა ეკონომიკური სტაბილურობით, რჯულშემწყნარებლობითა და ევროპელებთან ვაჭრობის წახალისებით. მის დროს [[1611]] წ. [[ინგლისელები|ინგლისელებმა]] მიიღეს ნებართვა დაეარსებინათ პირველი სავაჭრო დასახლებები [[ინდოეთი|ინდოეთში]]. ჯაჰანგირის ომები მიმართული იყლ ინდუსტანზე მთლიანი კონტროლის დამყარებისკენ. [[1622]] წელს მან თავისი ვაჟი და მემკვიდრე, [[შაჰ-ჯაჰანი|ხურამი]] გაგზავნა [[აჰმადნაგარი]]ს, [[ბიჯაპური]]სა და [[გოლკონდა]]ს დასაპყრობად. ხურამმა დაკისრებულ დავალებას თავი წარმატებით გაართვა. [[აბას I (ირანი)|შაჰ-აბასის]] დამამცირებელი წერილებისა და მაცდური შემოთავაზების გამო, ჯაჰანგირმა თავისი მეუღლის, [[ნურ-ჯაჰანი]]ს გავლენით დაიწყო [[პირველი მოგოლ-სეფიანთა ომი]] [[ავღანეთი]]ს ტერიტორიაზე. ის [[სეფიანთა იმპერია|სეფიანთა]] სავაჭრო მაგისტრალებს უმიზნებდა, თუმცა [[აბას I (ირანი)|შაჰ-აბას I-მა]] [[1622]] წელს მოულოდნელად დაესხა თავს [[დიდ მოგოლთა იმპერია|მოგოლთა]] მიერ დაკავებულ ავღანეთის ტერიტორიებს და მოახერხა მოგოლების ყანდაარიდან განდევნა. საბოლოოდ მოგოლებს არასახარბიელო ზავზე დათანხმება მოუწიათ.
ირანთან ომში დამარცხების ერთ-ერთი მთავარი ფაქტორი იყო ხურამის აჯანყება. [[1622]] წელს მან [[აგრა]]ს ციხიდან გამოიყვანა უფროსი ძმა, [[ხუსრავუ მირზა]] და სიკვდილით დასაჯა. ამით მამამისს გადადგომისკენ მოუწოდა. თუმცა მისი ამბოხი მალევე ჩაახშეს. ჯაჰანგირმა დატყვევებული ვაჟი შეიწყალა და [[ბენგალი|ბენგალში]] გაუშვა. იმპერატორი [[1626]] წელს [[ოსმალეთის იმპერია| ოსმალეთის იმპერიასთან]] და [[უზბეკები|უზბეკებთან]] ალიანსის შექმნას შეეცადა. მან წერილიც კი მისწერა [[მურად IV|სულთან მურად IV-ს]], თუმცა მისი მცდელობა უშედეგო აღმოჩნდა.
ხაზი 42:
სამხედრო კამპანიების მსგავსად ჯაჰანგირი დიდ ყურადღებას აქცევდა ცენტრალური ხელისუფლების განმტკიცებას, სამართლის კანონებსა და ხელოვნებას. მის დროს აღორძინდა მოგოლთა ფერწერა. ფადიშაჰს უარყოფითი თვისებებიც ჰქონდა. [[ოპიუმი|ოპიუმსა]] და [[ალკოჰოლი|ალკოჰოლზე]] დამოკიდებული მარტივად ექცეოდა სხვისი გავლენის ქვეშ. მის ცხოვრებაში დიდ როლს თამაშობდა სილამაზით განთქმული, სპარსელი [[ნურ-ჯაჰანი]] („მსოფლიოს სინათლე“), რომელიც ჯაჰანგირმა წაართვა ალი-ყული უსთაჯლუს, რომლის მოკვლა ბრძანა ფადიშაჰმა. ნურ-ჯაჰანი დიდ გავლენას ახდენდა ქმარზე და ხშირად იმპერატორი მისი თანხმობის გარეშე არ იღებდა გადაწყვეტილებებს.
ცხოვრების ბოლო წლები ცნობილია ჯაჰანგირის ვაჟებისა და მხედართმთავრების ხშირი აჯანყებებით. [[1627]] წლის [[28 ოქტომბერი|28 ოქტომბერს]] [[ქაშმირი|ქაშმირში]] მყოფი, დასნეულებული ჯაჰანგირი გარდაიცვალა.
==შვილები==
|