ხერთვისის ციხე: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
No edit summary |
||
ხაზი 46:
==ისტორია==
მემატიანე [[ლეონტი მროველი|ლეონტი მროველის]] ცნობით, რომელიც ზეპირ ტრადიციას უნდა ემყარებოდეს, [[ალექსანდრე მაკედონელი|ალექსანდრე მაკედონელს]] ძვ. წ. IV საუკუნის 20-იან წლებში, აღმოსავლეთში ლაშქრობის დროს, საქართველოს სხვა ციხე-ქალაქებთან ერთად ხერთვისიც უნახავს (ალექსანდრე მაკედონელის საქართველოში ლაშქრობის ვერსიას ისტორიული მეცნიერება არ იზიარებს). ხერთვისი მნიშვნელოვან მაგისტრალზე მდებარეობდა, ექვემდებარებოდა ფარავნის და მტკვრის მიმდებარე რეგიონის დასახლებული პუნქტები. [[XVI საუკუნე]]ში ხერთვისის ფეოდალური მფლობელები მონაცვლეობით იყვნენ ქამქამისძენი, ხერთვისარნი, ამატაკიანნი ან შალიკაშვილნი.
[[1832]] წელს შვეიცარიელმა გეოგრაფმა და მოგზაურმა [[დიუბუა დე მონპერე]]მ ციხის შესასვლელის თავზე მიაკვლია ვრცელ ასომთავრულ წარწერას, რომელიც ჯერ [[მარი ბროსე]]მ წაიკითხა და სათანადო ჩასწორების შემდეგ [[ექვთიმე თაყაიშვილი|ექვთიმე თაყაიშვილმა]] [[1909]] წელს გამოაქვეყნა.
==არქიტექტურა==▼
ციხის გეგმა კლდოვანი კონცხის მოხაზულობას მისდევს და ბუნებრივადაა მორგებული რელიეფს. იგი ნატებია ნატეხი ქვით. ციხე თავისი სტრატეგიული ადგილმდებარეობის წყალობით (თავს დაჰყურებს და აკონტროლებს ორ მნიშვნელოვან ხეობას), მის მფლობელ ფეოდალებს აიძულებდა მუდმივად განახლება-მშენებლობა ეწარმოებინათ, ამიტომ ძნელია დღევანდელი ხერთვისი ერთ რომელიმე გარკვეული ეპოქას მივაკუთვნოთ. მისი აგების თავდაპირველი თარიღი უცნობია (ციხე მრავალი სამშენებლო ფენისაგან შედგება დაწყებული ადრეული ხანიდან XIX საუკუნის ჩათვლით).▼
{{
წარწერის მიხედვით ადგილობრივმა ფეოდალმა, აზნაურმა „მეფეთ მეფის მოლარეთუხუცესმა ზაქარია, ძემან ქამაქმის შვილისამან“ [[1354]] წელს დაიწყო და [[1356]] წელს განასრულა კოშკისა და გალავნის აგება (ან აღდგენა).▼
▲{{სახელიტა ღვთისაითა, ოხითა და შეწევნითა წმინდისა მშობელისა ღვთისა, მინდობითა წმიდისა იოანე მახარობელისათა, ვიწყე მეფეთ-მეფისა მოლარეთ უხუცესმა ზაქარია, ძემან ქამქამის შვილისამან, ოფელმან კოშკი და გალავანი ესე ქორონიკონსა მბ და გავათავეთ მდ ღმერთო ... გუილხინე, ამინ.}}
▲წარწერის მიხედვით ადგილობრივმა ფეოდალმა, აზნაურმა „მეფეთ მეფის მოლარეთუხუცესმა ზაქარია, ძემან ქამაქმის შვილისამან“ 1354 წელს დაიწყო და 1356 წელს განასრულა კოშკისა და გალავნის აგება (ან აღდგენა).
სამხრეთ საქართველოში [[ოსმალეთის იმპერია|ოსმალთა]] ექსპანსიის დროს, [[1578]], [[არფაქსად იოთამის ძე]]მ ჯავახეთის სხვა ციხესიმაგრეებთან ერთად ოსმალებს ხერთვისიც ჩააბარა. შემდგომში იგი ოსმალეთის ადმინისტრაციული ერთეულის ცენტრი იყო. 1771 წელს ოქტომბერში მეფე [[ერეკლე II|ერეკლე II-მ]] დროებით დაიბრუნა. [[რუსეთ-ოსმალეთის ომი (1828-1829)|რუსეთ-ოსმალეთის ომის (1828-1829)]] დროს, 1828 რუსეთის ჯარებმა ციხე გაათავისუფლეს.
▲==არქიტექტურა==
▲ციხის გეგმა კლდოვანი კონცხის მოხაზულობას მისდევს და ბუნებრივადაა მორგებული რელიეფს. იგი ნატებია ნატეხი ქვით. ციხე თავისი სტრატეგიული ადგილმდებარეობის წყალობით (თავს დაჰყურებს და აკონტროლებს ორ მნიშვნელოვან ხეობას), მის მფლობელ ფეოდალებს აიძულებდა მუდმივად განახლება-მშენებლობა ეწარმოებინათ, ამიტომ ძნელია დღევანდელი ხერთვისი ერთ რომელიმე გარკვეული ეპოქას მივაკუთვნოთ. მისი აგების თავდაპირველი თარიღი უცნობია (ციხე მრავალი სამშენებლო ფენისაგან შედგება, დაწყებული ადრეული ხანიდან XIX საუკუნის ჩათვლით).
===ხერთვისის ციხის წმინდა გიორგის ეკლესია===
| |||