ბენინი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
მ →ლიტერატურა: clean up, removed: {{Link GA|fi}} using AWB |
GiorgiXIII (განხილვა | წვლილი) No edit summary |
||
ხაზი 3:
|სრული_სახელი = ბენინის რესპუბლიკა
|საერთო_სახელი = ბენინი
|დროშა = Flag_of_Benin.svg
|გერბი = Coat of arms of Benin.svg
|რუკა = Location Benin AU Africa.svg
|ჰიმნი =
|დევიზი =
|ოფიციალური_ენები = [[ფრანგული ენა]]
|დედაქალაქი = [[პორტო-ნოვო]]
|latd= 6|latm=28 |latNS=N |longd=2 |longm=36 |longEW=E
|უდიდესი_ქალაქი = [[კოტონუ]]
ხაზი 19:
|ლიდერის_ტიპი_3 =
|ლიდერის_სახელი_3 =
|რანგი_ფართობით = 101-ე
|ფართობი = 112 622
|წყალი_% = 1,8
|სავარაუდო_მოსახლეობა = 8 439 000
|სავარაუდო_მოსახლეობა_რანგი = 89-ე
|მოსახლეობა_სავარაუდოდ_წელს = 2005
Line 34 ⟶ 33:
|მშპ_ppp_რანგი = 140-ე
|მშპ_ppp_ერთ_მოსახლეზე = $1 176
|მშპ_ppp_ერთ_მოსახლეზე_რანგი =
|აგი =
|აგი_ტენდენცია = {{ზრდა}}
|აგი_კატეგორია = <font color="#e0584e">დაბალი</font>
|აგი_რანგი = 163-ე
|აგი_წელი = 2007
|ვალუტა
|ვალუტის_კოდი = XOF
|ქვეყნის_კოდი = BEN
|დროის_სარტყელი =
|cctld = [[.bj]]
|სატელეფონო_კოდი = 229
|სქოლიო =
}}
'''ბენინი''' ({{lang-fr|Bénin}}), '''ბენინის რესპუბლიკა''' ({{lang-fr|République du Bénin}}, [[1975]] წლამდე '''დაჰომეა''') — სახელმწიფო [[დასავლეთი აფრიკა|დასავლეთ აფრიკაში]]. აქვს საზღვაო გასასვლელი [[გვინეის ყურე]]ში.
== ბუნება ==
ტერიტორიის დიდი ნაწილი უჭირავს პლატოს (სიმაღლე 500 მ-მდე). ქვეყნის უმაღლესი წერტილი (635 მ) მდებარეობს ჩრდილო-დასავლეთ ნაწილში, ატაკორის მთაგრეხილზე. სამხრეთით ზღვისპირა დაბლობია. სანაპირო ხაზი ნაკლებად დანაწევრებულია. დაბლობზე ჰავა ეკვატორულია. წვიმის სეზონი ორჯერ დგება. წლის განმავლობაში ტემპერატურა უმნიშვნელოდ იცვლება. ნალექები აღმოსავლეთ ნაწილში 800-დან
მთავარი მდინარეა ვემე (ჩაედინება [[გვინეის ყურე|გვინეის ყურეში]], რომელიც შესართავიდან მხოლოდ 200 კმ-ზეა სანაოსნო. ჭარბობს წითელი ლატერიტული, სამხრეთში - წითელ-ყვითელი ლატერიტული ნიადაგები. უმეტესად გავრცელებულია მაღალბალახოვანი სავანები, სადაც ბევრია ანტილოპა და მტაცებელი ცხოველები ([[ჯიქი]], [[აფთარი]] და სხვა). სანაპიროზე ნოტიო ტროპიკული მარადმწვანე ტროპიკული ტყეა (ტერიტორიის დაახლოებით 1/5).
Line 60 ⟶ 59:
1890 წლის თებერვალში ფრანგმა კოლონიზატორებმა ბენინის წინააღმდეგ ომი დაიწყეს და მხოლოდ 1892 წლის ნოემბერში მოახერხეს მისი დედაქალაქის აბომეის აღება. 1893 წელს ბენინი საფრანგეთის კოლონია გახდა. 1904 წელს იგი [[საფრანგეთის დასავლეთი აფრიკა|საფრანგეთის დასავლეთი აფრიკის]] შემადგენლობაში შევიდა.
[[პირველი მსოფლიო ომი
[[მეორე მსოფლიო ომი|მეორე მსოფლიო ომმა]] არსებითი ძვრები გამოიწვია ქვეყნის ეკონომიკასა და სოციალური ძალების თანაფარდობაში. გაიზარდა მუშების რიცხვი, გახშირდა გაფიცვები. განმათავისუფლებელ მოძრაობას სათავეში ჩაუდგნენ ქვეყანაში შექმნილი პირველი აფრიკული პოლიტიკური პარტიები და პროფკავშირები. 1957 წელს საფრანგეთის მმართველი წრეები იძულებულნი გახდნენ ბენინში შეექმნათ პირველი სამთავრობო საბჭო აფრიკელთა მონაწილეობით, 1958 წელს კი დასთანხმდნენ ბენინი ავტონომიურ რესპუბლიკად გამოეცხადებინათ. 1960 წლის 1 აგვისტოს ბენინი დამოუკიდებელ რესპუბლიკად გამოცხადდა და გამოვიდა საფრანგეთის გაერთიანებიდან. 1960 წლის 20 სექტემბერს ბენინი [[გაერო
== ადმინისტრაციული დაყოფა ==
▲[[მეორე მსოფლიო ომი|მეორე მსოფლიო ომმა]] არსებითი ძვრები გამოიწვია ქვეყნის ეკონომიკასა და სოციალური ძალების თანაფარდობაში. გაიზარდა მუშების რიცხვი, გახშირდა გაფიცვები. განმათავისუფლებელ მოძრაობას სათავეში ჩაუდგნენ ქვეყანაში შექმნილი პირველი აფრიკული პოლიტიკური პარტიები და პროფკავშირები. 1957 წელს საფრანგეთის მმართველი წრეები იძულებულნი გახდნენ ბენინში შეექმნათ პირველი სამთავრობო საბჭო აფრიკელთა მონაწილეობით, 1958 წელს კი დასთანხმდნენ ბენინი ავტონომიურ რესპუბლიკად გამოეცხადებინათ. 1960 წლის 1 აგვისტოს ბენინი დამოუკიდებელ რესპუბლიკად გამოცხადდა და გამოვიდა საფრანგეთის გაერთიანებიდან. 1960 წლის 20 სექტემბერს ბენინი [[გაერო|გაეროში]] მიიღეს.
{{მთავარი|ბენინის დეპარტამენტები}}
== ლიტერატურა ==
| |||