ინგლისის პრემიერლიგა: განსხვავება გადახედვებს შორის

| სახელი = ინგლისის პრემიერ ლიგაპრემიერლიგა

'''პრემიერ ლიგაპრემიერლიგა''' ({{lang-en|Premier League}}) — პროფესიონალური [[ფეხბურთი|საფეხბურთო]] ლიგა [[ინგლისი|ინგლისური]] კლუბებისთვის. წარმოადგენს ინგლისის უმაღლეს საფეხბურთო ლიგას. გათამაშებაში ასპარეზობს 20 გუნდი. ჩემპიონატი მიმდინარეობს აგვისტოდან მაისის ჩათვლით. ყოველი გუნდი თამაშობს 38 მატჩს, ჩემპიონატი მოიცავს 380 მატჩს ჯამში.მატჩების უმეტესობა ტარდება შაბათ-კვირას.

ჩემპიონატი „პრემიერ ლიგად“„პრემიერლიგად“ ჩამოყალიბდა 1992 წლის [[20 თებერვალი|20 თებერვალს]], [[ინგლისის საფეხბურთო ლიგის ჩემპიონატი|პირველი დივიზიონის]] კლუბების გადაწყვეტილებით, რომელიც დაარსებული იყო 1888 წელს. მათი მიზანი იყო ფინანსური მოგების მიღება სატელევიზიო ტრანსლაციების უფლებების გაყიდვიდან.<ref>{{cite news |url= http://observer.guardian.co.uk/osm/story/0,,626773,00.html |title=United (versus Liverpool) Nations |newspaper=The Observer |date=6 January 2002 |accessdate =8 August 2006}}</ref> ლიგა ყოველწლიურად გამოიმუშავებს 2.2 მილიარდ [[ევრო]]ს, რაც 975 მილიონით მეტია მეორე ადგილზე მყოფ იტალიის [[იტალიის სერია A|სერია ა-თან]] შედარებით.<ref name="international rights">[https://www.bloomberg.com/news/2013-11-11/top-soccer-leagues-get-25-rise-in-tv-rights-sales-report-says.html "Top Soccer Leagues Get 25% Rise in TV Rights Sales, Report Says"]. Bloomberg. Retrieved 4 August 2014</ref> 2015–16 წლების სეზონში პრემიერ ლიგისპრემიერლიგის მატჩებზე საშუალო დასწრება იყო 36.452,<ref>{{cite web|url=http://www.worldfootball.net/attendance/eng-premier-league-2015-2016/1/|title=Premier League 2015/2016 » Attendance » Home matches|work=worldfootball.net|accessdate=29 March 2017}}</ref> რითიც მეორე ადგილზე გავიდა გერმანიის [[გერმანიის საფეხბურთო ბუნდესლიგა|ბუნდესლიგის]] შემდეგ.<ref>{{cite web|url=http://www.worldfootball.net/attendance/bundesliga-2016-2017/1/|title=Bundesliga 2015/2016 » Attendance » Home matches|work=worldfootball.net|accessdate=29 March 2017}}</ref> უეფას კოეფიციენტების რეიტინგში პრემიერ ლიგაპრემიერლიგა მესამე ადგილს იკავებს ესპანეთის [[ესპანეთის პრიმერა დივიზიონი|ლაპრიმერა ლიგისდივიზიონის]] და გერმანიის ბუნდესლიგის შემდეგ.<ref>{{cite news |url= http://www.uefa.com/memberassociations/uefarankings/country/index.html |title=UEFA rankings for club competitions |accessdate =29 March 2017}}</ref>

1888 წლის შემდეგ ინგლისის ჩემპიონის ტიტულს ფლობდა 24 კლუბი. 1992 წლიდან პრემიერ ლიგაშიპრემიერლიგაში იასპარეზა 47-მა კლუბმა, აქედან ექვსმა მოიპოვა ჩემპიონის ტიტული: „[[მანჩესტერ იუნაიტედი]]“ (13 ტიტული), „[[ჩელსი (საფეხბურთო კლუბი)|ჩელსი“]] (4), „[[არსენალი ლონდონი (საფეხბურთო კლუბი)|არსენალი“]] (3), „[[მანჩესტერ სიტი|მანჩესტერ სიტი“]] (2), „[[ბლექბერნ როვერსი (საფეხბურთო კლუბი)|ბლექბერნ როვერსი“]] (1) და „[[ლესტერ სიტი]]“ (1). პრემიერლიგის მოქმედი გამარჯვებულია „ლესტერ სიტი“.<ref>[http://www.bbc.com/sport/football/36236680 Leicester City: Party time as Foxes crowned Premier League champions]. BBC Sport.</ref>

1992 წელს ყველა, 22-ივე გუნდი შევიდა ფეხბურთის ლიგის შემადგენლობაში. ამავე წლის 27 მაისს კი შეიქმნა ფეხბურთის ასოციაცია - პრემიერ ლიგაპრემიერლიგა. პრემიერ ლიგისპრემიერლიგის შექმნის შემდეგ ის უმაღლესი დივიზიონი იყო, ხოლო ფეხბურთის ლიგაში ისევ 3 დივიზიონი დარჩა, ტურნირის ფორმატი კი არ შეცვლილა.

პრემიერ ლიგისპრემიერლიგის დამაარსებელი 22 კლუბი: «[[არსენალი ლონდონი (საფეხბურთო კლუბი)|არსენალი»]], «[[ასტონ ვილა (საფეხბურთო კლუბი)|ასტონ ვილა]]», «[[ბლექბერნ როვერსი]]», «[[ევერტონი (საფეხბურთო კლუბი)|ევერტონი]]», «[[იფსვიჩ თაუნი]]», «[[ქოვენთრი სიტი]]», «[[კრისტალ პალასი (საფეხბურთო კლუბი)|კრისტალ პალასი]]», «[[ლიდზ იუნაიტედი (საფეხბურთო კლუბი)|ლიდზ იუნაიტედი]]», «[[ლივერპული (საფეხბურთო კლუბი)|ლივერპული]]», «[[მანჩესტერ სიტი]]», «[[მანჩესტერ იუნაიტედი]]», «[[მიდლზბრო (საფეხბურთო კლუბი)|მიდლზბრო]]», «[[ნორიჯნორვიჩ სიტი (საფეხბურთო კლუბი)|ნორვიჩ სიტი]]», «[[ნოტინგემ ფორესტი (საფეხბურთო კლუბი)|ნოტინგემ ფორესტი]]», «[[ოლდემ ატლეტიკი]]», «[[საუთჰემპტონი (საფეხბურთო კლუბი)|საუთჰემპტონი]]», «[[ტოტენჰემ ჰოტსპური (საფეხბურთო კლუბი)|ტოტენჰემ ჰოტსპური]]», «[[უიმბლდონი (საფეხბურთო კლუბი)|უიმბლდონი»]], «[[ქუინს პარკ რეინჯერსი]]», «[[შეფილდ იუნაიტედი]]», «[[შეფილდ უენსდეი]]» და «[[ჩელსი (საფეხბურთო კლუბი)|ჩელსი»]].

ამ მომენტისთვის პრემიერ ლიგაშიპრემიერლიგაში ჩატარებულია 24 სეზონი. პირველ 1992–93 წლების სეზონში გათამაშებაში მონაწილეობას იღებდა 22 გუნდი. პირველი გოლი პრემიერ ლიგისპრემიერლიგის ისტორიაში შეფილდ იუნაიტედის ფეხბურთელმა ბრაიან დინმა გაიტანა, მანჩესტერ იუნაიტედის კარში. ფიფას ბრძანებით უმაღლეს დივიზიონში 20 კლუბზე მეტი არ უნდა ყოფილიყო, ამიტომ 1995 წლიდან პრემიერ ლიგისპრემიერლიგის გუნდების რაოდენობა 20-მდე შემცირდა. 2006 წლის 8 ივნისს ფიფას სურდა, რომ ახალი სეზონი ყველა წამყვან ევროპულ ჩემპიონატში მათ შორის პრიმერა დივიზიონსა და სერია ა-შიც 18 გუნდით დაწყებულიყო. თუმცა ამ ინიციატივაზე პრემიერ ლიგამპრემიერლიგამ უარი განაცხადა.<ref>{{cite news |title=Fifa wants 18-team Premier League |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/5061302.stm |work=BBC Sport |publisher=British Broadcasting Corporation |date=8 June 2006 |accessdate=8 August 2006 }}</ref> ახალი სეზონი ჩვეულებრივ 20 გუნდით დაიწყო. ახალი სეზონიდან კი ტურნირის ოფიციალური სახელი FA Premier League-ის ნაცვლად Premier League გახდა.

პრემიერ ლიგაპრემიერლიგა ფუნქციონირებს როგორც კორპორაცია, რომელსაც აკონტროლებს 20 მფლობელი, თითოეული კლუბიდან 1 წარმომადგენელი. ამ წარმომადენლებს რაიმე გადაწყვეტილების მისაღებად 1 ხმის უფლება აქვთ, მაგალითად სპონსორთან ხელშეკრულების გაფორმებაზე ან ტურნირის წესების ცვლილებაზე. ხმათა უმრავლესობა გადაწყვეტს უნდა მოხდეს თუ არა ესა თუ ის ცვლილება. მართვისთვის პრემიერ ლიგისპრემიერლიგის კლუბები ირჩევენ თავმჯდომარეს და დირექტორთა საბჭოს. ფეხბურთის ასოციაცია პირდაპირ არ ერევა მათ გადაწყვეტილებაში, თუმცა მას აქვს უფლება დირექტორთა საბჭოს გადაწყვეტილებას ვეტო დაადოს.

პრემიერ ლიგაპრემიერლიგა თავის წარმომადგენლებს გზავნის უეფას ფორუმებზე დასასწრებად და მათი რაოდენობაა განისაზღვრება ცხრილში უეფას კოეფიციენტების მიხევით. ევროპული კლუბები უეფას ფორუმზე ირჩევენ 3 წევრს, რომლებიც ხელმძღვანელობენ ისეთი ტურნირის ფუნქციონირებას, როგორიცაა [[უეფა-ს ჩემპიონთა ლიგა]] და [[უეფა-ს ევროპის ლიგა]].

ამჟამად პრემიერ ლიგაშიპრემიერლიგაში 20 კლუბი გამოდის. სეზონის მიმდინარეობისას, რომელიც აგვისტოდან მაისამდე გრძელდება, ყოველი კლუბი ორჯერ ხვდება დანარჩენ კლუბებს: ერთხელ საკუთარ მოედანზე და მეორეჯერ მეტოქის მინდორზე. ასეთი წესით თითო კლუბს სეზონში 38 მატჩის ჩატარება უწევს. გამარჯვებაზე გუნდს 3 ქულა, ფრეზე 1 და წაგებაზე 0 ქულა ეწერება. სეზონის დასრულების შემდეგ, რომელ კლუბსაც ექნება ყველაზე მეტი ქულა, ის იქნება გამარჯვებული. მსგავსი ქულების დაგროვების შემთხვევაში იმ გუნდს ენიჭება უპირატესობა, რომელსაც უკეთესი აქვს ბურთების შეფარდება. თუ ბურთების შეფარდებაც ერთნაირია და ამანაც ვერ გამოარკვია გამარჯვებული, ან თუ საქმე ეხება გასავარდნ ზონას ან ევროთასებზე გამსვლელ ადგილებს, მაშინ ეს გუნდები "პლეი-ოფის" ფორმატით გაარკვევენ საუკეთესოს ვინაობას. 3 გუნდი რომლებიც ყველაზე ნაკლებ ქულას დააგროვებენ ქვედა დივიზიონში გავარდებიან, ხოლო იქიდან კი 3 საუკეთესო შეუერთდება პრემიერ ლიგასპრემიერლიგას.

2005 წელს, როდესაც ლივერპულმა ჩემპიონთა ლიგა მოიგო, ის პრემიერ ლიგაშიპრემიერლიგაში მე-5 ადგილზე გავიდა და ჩემპიონთა ლიგის მიღმა დარჩა. ამ წლის შემდეგ "უეფამ" შემოიღო წესი, რომლის მიხედვითაც ჩემპიონთა ლიგის ჯგუფრ ეტაპზე პირდაპირ გადის წინა წლის ლიგის გამარჯვებული. 2008 წლის შემოდგომაზე "უეფამ" გამოაქვეყნა რეიტინგი, რომლის მიხედვითაც პრემიერ ლიგაპრემიერლიგა პირველ ადგილს იკავებდა, როგორც ევროპის საუკეთესო ეროვნული ჩემპიონატი. ის ამ ტიტულს 5 წლის განმავლობაში ინარჩუნებდა. 5 წლის შემდეგ მან ადგილი ესპანურ ლა ლიგას დაუთმო.

1993-დან 2016 წლამდე პრემიერ ლიგამპრემიერლიგამ 2 სპონსორი გამოიცვალა. კომპანია Barclays-თან კონტრაქტი 2015–16 სეზონის ბოლოს ამოიწურა. 2015 წლის 4 ივნისს ინგლისის საფეხბურთო ასოციაციამ განაცხადა, რომ ისინი მომავალში აღარ გააფორმებენ ამ ტიპის ხელშეკრულებას და 2016–17 სეზონიდან ჩემპიონატს ერქმევა - The Premier League.<ref name=espn-notitlesponsor>{{cite news|title=Premier League closes door on title sponsorship from 2016–17 season|url=http://www.espnfc.com/barclays-premier-league/story/2479193/premier-league-closes-door-on-sponsorship-from-2016-17|accessdate=7 June 2015|work=ESPN FC|agency=Press Association}}</ref>

1992 წლიდან 2016–17 წლების სეზონამდე პრემიერ ლიგაშიპრემიერლიგაში ჯამში 47 კლუბს უთამაშია. 6 კლუბი პრემიერ ლიგისპრემიერლიგის დაარსებიდან მუდმივად ასპარეზობს გათამაშებაში. ესენია: „[[არსენალი ლონდონი (საფეხბურთო კლუბი)|არსენალი“]], „[[ევერტონი (საფეხბურთო კლუბი)|ევერტონი“]], „[[ლივერპული (საფეხბურთო კლუბი)|ლივერპული“]], „[[მანჩესტერ იუნაიტედი]]“, „[[ტოტენჰემ ჰოტსპური (საფეხბურთო კლუბი)|ტოტენჰემ ჰოტსპური“]] და „[[ჩელსი (საფეხბურთო კლუბი)|ჩელსი“]].

!კლუბი<br />

!პოზიცია<br />2015–16 წლებში

!პირველი სეზონი<br />უმაღლეს ლიგაში

!სეზონების რაოდენობა<br /> უმაღლეს ლიგაში

!სეზონების რაოდენობა<br /> პრემიერ ლიგაშიპრემიერლიგაში

!უმაღლესი ლიგის<br />ტიტულები

!ბოლო ტიტული უმაღლეს ლიგაში

|align="left"|[[არსენალი ლონდონი (საფეხბურთო კლუბი)|არსენალი]]^aა,bბ||მე-2||1904–05||100||25||13||2003–04

|align="left"|[[ბარნლი (საფეხბურთო კლუბი)|ბარნლი]]^cგ||1-ლი ინგლისის საფეხბურთო ლიგის ჩემპიონატში||1888–89||54||3||2||1959–60

|align="left"|[[ბორნმუთი (საფეხბურთო კლუბი)|ბორნმუთი]]^bბ||მე-16||2015–16||2||2||0||n/a–

|align="left"|[[ევერტონი (საფეხბურთო კლუბი)|ევერტონი]]^{aა,bბ,cგ}||მე-11||1888–89||114||25||9||1986–87

|align="left"|[[ვესტ ბრომვიჩ ალბიონი (საფეხბურთო კლუბი)|ვესტ ბრომვიჩ ალბიონი]]^cგ||მე-14||1888–89||80||11||1||1919–20

|align="left"|[[ვესტ ჰემ იუნაიტედი (საფეხბურთო კლუბი)|ვესტ ჰემ იუნაიტედი]]||მე-7||1923–24||59||21||0||n/a–

|align="left"|[[კრისტალ პალასი (საფეხბურთო კლუბი)|კრისტალ პალასი]]^aა||მე-15||1969–70||17||8||0||n/a–

|align="left"|[[ლივერპული (საფეხბურთო კლუბი)|ლივერპული]]^aა,bბ||მე-8||1894–95||102||25||18||1989–90

|align="left"|[[მანჩესტერ იუნაიტედი]]^aა,bბ||მე-5||1892–93||92||25||20||2012–13

|align="left"|[[მიდლზბრო (საფეხბურთო კლუბი)|მიდლზბრო]]^aა||მე-2 ინგლისის საფეხბურთო ლიგის ჩემპიონატში||1902–03||61||15||0||n/a–

|align="left"|[[საუთჰემპტონი (საფეხბურთო კლუბი)|საუთჰემპტონი]]^aა||მე-6||1966–67||40||18||0||n/a–

|align="left"|[[სტოკ სიტი (საფეხბურთო კლუბი)|სტოკ სიტი]]^bბ,cგ||მე-9||1888–89||61||9||0||n/a–

|align="left"|[[სუონსი სიტი (საფეხბურთო კლუბი)|სუონსი სიტი]]^bბ,dდ||მე-12||1981–82||8||6||0||n/a–

|align="left"|[[ტოტენჰემ ჰოტსპური (საფეხბურთო კლუბი)|ტოტენჰემ ჰოტსპური]]^aა,bბ||მე-3||1909–10||82||25||2||1960–61

|align="left"|[[უოტფორდი (საფეხბურთო კლუბი)|უოტფორდი]]||მე-13|||1982–83||14||4||0||n/a–

|align="left"|[[ჩელსი (საფეხბურთო კლუბი)|ჩელსი]]^aა,bბ||მე-10||1907–08||82||25||5||2014–15

|align="left"|[[ჰალ სიტი (საფეხბურთო კლუბი)|ჰალ სიტი]]||მე-4 ინგლისის საფეხბურთო ლიგის ჩემპიონატში||2008–09||5||5||0||n/a–

^aა: პრემიერ ლიგისპრემიერლიგის დამფუძნებელი გუნდი<br />

^bბ: არასდროს ჩამოქვეითებულაგავარდნილა პრემიერ ლიგიდანპრემიერლიგიდან<br />

^cგ: ერთ-ერთი საფეხბურთო ლიგის 12 გუნდიდან<br />

^dდ: უელსური კლუბი

=== პრემიერლიგის ჩემპიონები= ==

'''(მხოლოდ პრემიერ ლიგაპრემიერლიგა)'''

'''(მხოლოდ პრემიერ ლიგაპრემიერლიგა)'''

'''(მხოლოდ პრემიერ ლიგაპრემიერლიგა)'''

{{ინგლისის პრემიერ ლიგისპრემიერლიგის კლუბები}}