ავსტრალია: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
მ →რესურსები ინტერნეტში: Wikivoyage |
GiorgiXIII (განხილვა | წვლილი) No edit summary |
||
ხაზი 1:
{{მრავალმნიშვნელოვნება*|ავსტრალია (კონტინენტი)}}
{{ინფოდაფა ქვეყანა|
|მშობლიური_სახელი = {{lang-en|Commonwealth of Australia}}
|სრული_სახელი = ავსტრალიის კავშირი
|საერთო_სახელი = ავსტრალია
ხაზი 7:
|გერბი = Coat of Arms of Australia.svg
|რუკა = Australia (orthographic projection).svg
|ჰიმნი = [[Advance Australia Fair]]<br />(წინ, მშვენიერო ავსტრალიავ)
|დევიზი =
|ოფიციალური_ენები = [[ინგლისური ენა|ინგლისური]] (''[[დე ფაქტო]]'')
ხაზი 24:
|ლიდერის_სახელი_2 = [[პიტერ კოსგროუვი]]
|ლიდერის_ტიპი_3 = [[ავსტრალიის პრემიერ-მინისტრი|პრემიერ-მინისტრი]]
|ლიდერის_სახელი_3 = [[
|ლიდერის_ტიპი_4 =
|ლიდერის_სახელი_4 =
ხაზი 35:
|მოსახლეობის_ცენზი = 21 507 719
|მოსახლეობის_ცენზი_წელს = 2011
|მოსახლეობის_სიმჭიდროვე = 2,833
|მოსახლეობის_სიმჭიდროვე_რანგი = 233-ე
|მშპ_ppp_წელი = 2015
ხაზი 101:
=== ფლორა და ფაუნა ===
[[ფაილი:Kangur.rudy.drs.jpg|thumbnail|215px|[[წითელი კენგურუ]]]]▼
{{მთავარი|ავსტრალიის ფლორა|ავსტრალიის ფაუნა}}
▲[[ფაილი:Kangur.rudy.drs.jpg|thumbnail|215px|[[წითელი კენგურუ]]]]
ავსტრალიის ფაუნა გამოირჩევა უნიკალური ცხოველების მრავალფეროვნებით, კონტინენტზე არსებული [[ძუძუმწოვრები]]ს 83%, [[ქვეწარმავლები]]ს 89%, [[თევზები]]სა და [[მწერები]]ს 90 % და [[ამფიბიები]]ს 93 %, წარმოადგენენ ავსტრალიის [[ენდემები|ენდემურ სახეობებს]]<ref name = "Williams">Williams, J. et al. 2001. ''Biodiversity, Australia State of the Environment Report 2001'' (Theme Report), CSIRO Publishing on behalf of the Department of the Environment and Heritage, Canberra. ISBN 0-643-06749-3 [http://web.archive.org/web/20051016015009/http://www.deh.gov.au/soe/2001/biodiversity/pubs/biodiversity.pdf .pdf]</ref>. ენდემიზმის მაღალი დონე შეიძლება მიეწეროს კონტინენტის გრძელ გეოგრაფიულ იზოლაციას, სტრუქტურულ სტაბილურობასა და კლიმატის იშვიათი ცვლილების ეფექტებს. [[ძუძუმწოვრები]]დან განსაკუთრებულ ინტერესს იწვევენ [[ჩანთოსნები]]. დათვლილია, რომ ავსტრალიაში 200 000 ცხოველის ჯიში არსებობს, რომელთაგანაც 96 % უხერხემლოები არიან. ეს სამყარო იმდენად უნიკალურია, რომ ავსტრალიელებმა საკუთარ სახელმწიფო გერბზე ორი მათგანი გამოსახეს: კენგურუ და სირაქლემა ემუ. ზანტი ჩანთოსანი დათვი - კოალა ანუ ავსტრალიური ზარმაცა - ხეზე ცხოვრობს. აბორიგენების ენაზე მისი სახელი ნიშნავს ”ვინც წყალს არ
ავსტალიის ფლორა მოიცავს მცენარეების მრავალ სახეობას: [[სისხლძარღვოვანი მცენარე|სისხლძარღვოვნების]] 20 000, ხოლო [[არასისხძარღვოვანი მცენარე|არასისხძარღვოვნების]] - 14 000 სახეობას. [[სოკოები]]ს 250 000 ჯიშია გავრცელებული, ხოლო [[ლიქენები]]ს - 3000. გვხვდება [[ევკალიპტი]]ს 600 სახეობა. ქვეყნის აღმოსავლეთში ისინი 100 [[მეტრი|მ]]. სიმაღლეზე იზრდება. [[ტყე]]ებს უკავია მთელი ტერიტორიის 8 %
ხაზი 166:
== ეკონომიკა ==
[[ფაილი:Kalgoorlie The Big Pit DSC04498.JPG|thumbnail|left|175px|[[Super Pit]] - ყველაზე დიდი ოქროს საბადო ავსტრალიაში]]▼
{{მთავარი|ავსტრალიის ეკონომიკა}}
▲[[ფაილი:Kalgoorlie The Big Pit DSC04498.JPG|thumbnail|left|175px|[[Super Pit]] - ყველაზე დიდი ოქროს საბადო ავსტრალიაში]]
ავსტრალია პოსტინდუსტრიული სახელმწიფოა. [[მშპ]] საერთო მოცულობით და მისი ერთ სულ მოსახლეზე გაანგარიშებით იგი შედის მსოფლიოს ქვეყნების პირველ ოცეულში. ბოლო წლებში ქვეყნის ეკონომიკამ მნიშვნელოვანი სტრუქტურული ცვლილებები განიცადა. მშპ-ს ფორმირებაში წამყვანი პოზიციები უკავია მომსახურების სფეროს. ძლიერდება ასევე გადამამუშავებელი მრეწველობის მთელი რიგი დარგები. ძლიერია ასევე მომპოვებელი მრეწველობა და სოფლის მეურნეობა. ქვეყნის ეკონომიკაში მნიშვნელოვანია უცხოური კაპიტალის პოზიციები. საკვანძო როლი ენიჭება სამთო-მოპოვებით მრეწველობას. აქვს ენერგეტიკული და მინერალური ნედლეულის დიდი მარაგი.
ხაზი 174:
სოფლის მეურნეობის წამყვანი დარგია მემცენარეობა, კერძოდ მარცვლეული კულტურების წარმოება. მნიშვნელოვანია [[ხორბალი]], მოჰყავთ ასევე [[ბამბა]], [[ხილი]], [[ბანანი]]. ვიქტორია და ახალი სამხრეთ უელსი ცნობილია მევენახეობით. მეცხოველეობაში წამყვანია [[ცხვარი|მეცხვარეობა]], ცხვრის სულადობით ქვეყანა მეორე ადგილზეა მსოფლიოში.
* '''ეროვნული პროდუქტი
* '''ვალუტა
=== ტურიზმი ===
ავსტრალიის პოპულარობის ზრდას საშუალო ტურისტებში განსაზღვრავს ეგზოტიკური ბუნება, ასევე დასვენებისათვის ხელსაყრელი პირობები მთასა და ზღვაზე. მნიშვნელოვანია კარგად განვითარებული ტურისტული ინფრასტრუქტურა და მომსახურების მაღალი დონე. ავსტრალიის ტურისტულ ცენტრებს შორის განსაკუთრებულ ყურადღებას იპყრობს სიდნეი (დაარსდა [[1788]]წელს), ერთ-ერთი ულამაზესი ქალაქი მსოფლიოში, გარდა ამისა ის ქვეყნისა და წყნარი ოკეანის სამხრეთ ნაწილის უმსხვილესი სამეურნეო და კულტურული ცხოვრების ცენტრია. აქ თავს იყრის მრავალი საერთაშორისო ავიახაზი და სხვადასხვა ქვეყნიდან გამოსული გემი. მთელ ქალაქზე გადაჭიმულია პორტ-ჯექსონის ყურე, რომელიც განუმეორებელ კოლორიტს ანიჭებს მას. ქალაქის არქიტექტურაში მთელი ქვეყნის ისტორიის კვალი შეინიშნება, კოლონიზაციის ძველი დროიდან თანამედროვეობამდე. საინტერესოა ისიც, რომ სიდნეის გარეგნული იერი, გარკვეული თვალსაზრისით, ნიუ-იორკს მოგვაგონებს.
გარდა ამისა ტურისტების ყურადღებას იპყრობს კარილიონი სამრეკლო კოშკი, რომელიც ყოველ 15 წუთში ლონდონის ბიგ ბენის მელოდიას იმეორებს. ასევე 195 მეტრი სიმაღლის სატელევიზიო ანძა, გადმოსახედი მოედნებით. უამრავი ტურისტი სტუმრობს ვიქტორიის შტატის დედაქალაქს – მელბურნს. ეს არის ქვეყნის ერთ-ერთი უდიდესი ქალაქი, საქმიანი ცხოვრების ცენტრი. აქ თავმოყრილია უმსხვილესი კორპორაციებისა და ფირმების, უდიდესი ბანკების შტაბ-ბინები და ოფისები. მელბურნი თავისი რბილი დაკომფორტული ჰავით, გამწვანებული პარკებითა და ბაღებით ყველაზე ევროპულ ქალაქად ითვლება ავსტრალიაში. აქ გვრდიგვერდ უამრავი ცათამბჯენი და ქვის სახლია განთავსებული. ქალაქში ექსკურსიის დროს შეიძლება დავათვალიეროთ ვიქტორიის შტატის ეროვნული მუზეუმი, სახელმწიფო ბიბლიოთეკა, [[პავლე მოციქული|წმ. პავლეს]] ტაძარი. ტურისტების დიდ ინტერესს იწვევს კაპიტან კუკის სახლი. მელბურნი არის განათლების ერთ-ერთი ცნობილი ცენტრი ქვეყანაში. აქ მდებარეობს სამი უნივერსიტეტი. მელბურნი ცნობილია თავისი სურათების გალერეით, რომელიც სამხრეთ ნახევარსფეროში საუკეთესოდ ითვლება, ასევე – ფეშენებელური სასტუმროებით და რესტორნებით, უდიდესი სტადიონით, რომელიც 120 ათას მაყურებელს იტევს. აქ მრავალი სპორტული ღონისძიება ტარდება დოღი მელბურნის თასის მოსაპოვებლად, ფორმულა-1 საერთაშორისო რბოლები, ავსტრალიის ღია ჩემპიონატი ჩოგბურთში და ა. შ. ფართოდაა ცნობილი მელბურნის ბოტანიკური ბაღი, რომელიც XIX საუკუნის შუა წლებში დაარსდა და ქვეყანაში საუკეთესოდ ითვლება. მელბურნიდან 50 კმ-ში მაღალ მთებს შორის, ევკალიპტების ჩრდილში, მდებარეობს ზოოლოგიური ნაკრძალი ჰილსვილი, სადაც შეგიძლიათ ნახოთ ავსტრალიური სირაქლემა ემუ, კენგურუ, ექიდნა, გიგანტური ხვლიკი გოანა და სხვა ენდემური ცხოველები. მელბურნიდან 120 კმ-ში მდებარეობს კუნძული ფილიპი – ველური ავსტრალიური ცხოველების სამყარო, სადაც ტურისტებს საშუალება აქვს გაიცნონ ისეთი ცხოველები, როგორებიცაა კენგურუ, კოალა, ვომბატი. საღამოობით კი თვალი ადევნონ “პინგვინების აღლუმს” საოცარ სანახაობას, როდესაც დილაუთენია ოკეანეში წასული ასობით პატარა პინგვინი ერთდროულად ბრუნდება ხმელეთზე.▼
▲ავსტრალიის პოპულარობის ზრდას საშუალო ტურისტებში განსაზღვრავს ეგზოტიკური ბუნება, ასევე დასვენებისათვის ხელსაყრელი პირობები მთასა და ზღვაზე. მნიშვნელოვანია კარგად განვითარებული ტურისტული ინფრასტრუქტურა და მომსახურების მაღალი დონე.ავსტრალიის ტურისტულ ცენტრებს შორის განსაკუთრებულ ყურადღებას იპყრობს სიდნეი (დაარსდა [[1788]]წელს), ერთ-ერთი ულამაზესი ქალაქი მსოფლიოში, გარდა ამისა ის ქვეყნისა და წყნარი ოკეანის სამხრეთ ნაწილის უმსხვილესი სამეურნეო და კულტურული ცხოვრების ცენტრია. აქ თავს იყრის მრავალი საერთაშორისო ავიახაზი და სხვადასხვა ქვეყნიდან გამოსული გემი. მთელ ქალაქზე გადაჭიმულია პორტ-ჯექსონის ყურე, რომელიც განუმეორებელ კოლორიტს ანიჭებს მას. ქალაქის არქიტექტურაში მთელი ქვეყნის ისტორიის კვალი შეინიშნება, კოლონიზაციის ძველი დროიდან თანამედროვეობამდე. საინტერესოა ისიც, რომ სიდნეის გარეგნული იერი, გარკვეული თვალსაზრისით, ნიუ-იორკს მოგვაგონებს. სიდნეიში მრავალი ატრაქციაა თავმოყრილი: ერთადერთი მეტრო ავსტრალიაში, ქვეყანის საუკეთესო ზოოპარკი, უძველესი ბოტანიკური ბაღი, ავსტრალიის ყველაზე მაღალი ცათამბჯენი, უძველესი უნივერსიტეტი და სხვ. ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ატრაქციაა [[1932]] წელს აგებული ჰარბორის ხიდი, რომელიც პორტ-ჯექსონის ყურეზეა გადებული. ხიდი ერთმანეთთან აკავშირებს ქალაქის სამხრეთ და ჩრდილოეთ ნაწილებსა და სიდნეის ერთგვარ სიმბოლოს წარმოადგენს. ხიდი უნიკალური საინჟინრიო ნაგებობაა. აქ მოწყობილია სამზერი მოედანი, საიდანაც სიდნეის გასაოცარი პანორამა იშლება.ტურისტების განსაკუთრებულ ყურადღებას იქცევს საოპერო თეატრის შენობა. ეს უნიკალური ნაგებობა მდებარეობს ძალიან პატარა კონცხზე. მას 3 მხრიდან გარს აკრავს წყალი და ისე გამოიყურება, თითქოს წყლიდაანაა ამოსული. ოპერის თეატრი ითვლება თანამედროვეობის ერთ-ერთ ღირსშესანიშნავ არქიტექტურულ ნაგებობად. გვერდიდან ის აფრების ერთობლიობას მოგვაგონებს, ყურის მხრიდან კი ერთმანეთში ჩასმულ ათეულობით თეთრ ნიჟარას. [[დარლინგ ჰარბორი]] ცენტრალური სიდნეის შიდა ყურეა და იგი ერთ-ერთი მთავარი ტურისტული ცენტრია. აქ მდებარეობს ავსტრალიის ეროვნული საზღვაო მუზეუმი, სიდნეის ცნობილი აკვარიუმი, ჩინური ბაღი, პირმონტის უძველესი ხიდი.განსაკუთრებულ ყუადღებას იმსახურებს სიდნეის აკვარიუმი. ეს არის ცნობილი წყალქვეშა პარკი, სადაც შესაძლებელია გაეცნო საოცარი ტროპიკული თევზებისა და ზღვის სხვა ბინადრების ცხოვრებას. აკვარიუმში ზვიგენების მდიდარი კოლექციაა და მათზე დაკვირვება მინის წყალქვეშა გვირაბებიდანაა შესაძლებელი. სიდნეის ზოოპარკი ტარონგა ქვეყანაში ყველაზე დიდ ზოოპარკად ითვლება და მსოფლიოში ავსტრალიის ფაუნის საუკეთესო კოლექციას ფლობს. აქაური ბინადრები ღია ცის ქვეშ იმყოფებიან, გალიაში მხოლოდ რამდენიმეა, მაგალითად, მაიმუნი. ტროპიკული ფრინველებისთვის აგებულია სამსართულიანი სახლის სიმაღლის ვოლიერი. ქალაქის ცენტრში დგას სიდნეის სატელევიზიო ანძა. ეს არის ყველაზე მაღალი ნაგებობა სამხრეთ ნახევარსფეროში. ანძის სიმაღლე 350 მეტრია. 325 მეტრის სიმაღლეზე მოწყობილია გადმოსახედი მოედანი და ორი დიდი, მბრუნავი რესტორანი. სტუმრების ყურადღებას იპყრობენ ქალაქის მუზეუმები. ახალი სამხრეთ უელსის ხელოვნების გალერეის კოლექციაში შეგიძლიათ იხილოთ თანამედროვე მხატვრების ნამუშევრები და ასევე გაეცნოთ აბორიგენების შემოქმედებას. განსაკუთრებით აღსანიშნავია სიდნეის პლაჟები, რომელთა რაოდენობა 30-მდეა და სადაც დროს ძირითადად ადგილობრივი მაცხოვრებლები ატარებენ. პლაჟის ქვიშა ბუნებრივი, თეთრი და მოელვარეა. ყველა პლაჟზე არის აუზი, სადაც ოკეანის ახალი წყალი შედის და სადაც ნებისმიერ ამინდსა და დღე-ღამის ნებისმიერ დროს შეიძლება ბანაობა. ყველა პლაჟს აქვს გასახდელები, საშხაპეები და ტუალეტები. პლაჟიდან არც ისე მოშორებით განლაგებულია სხვადასხვაგვარი ტრენაჟორები, სკეიტბორდისა და გოლფის მოედნები, ბოულინგი. სიდნეიში ყველაზე პოპულარული პლაჟია ბონდი ბიჩი. მის სამხრეთ ნაწილში თავს იყრიან მოცურავეები და საწყლოსნო სპორტის სხვა სახეობების მოყვარულები. ერთდღიანი ექსკურსიებიდან, რომლებიც სიდნეიში იგეგმება, ყველაზე დიდ ინტერესს იწვევს ადგილობრივი ღვინის დეგუსტაცია Hunter Valley-ში, მოგზაურობა ისტორიულ პარკში “ძველი ქალაქი”. სიდნეიდან 104 კილომეტრში მდებარეობს ცისფერი მთები, რომელიც დღეში ნახევარ მილიონზე მეტ სტუმარს მასპინძლობს. ეს ერთ-ერთი ადგილია ავსტრალიაში იმ მცირე მხარეებიდან, სადაც თოვლი მოდის. ტურიზმის თვალსაზრისით ასევე მნიშვნელოვანია ავსტრალიის დედაქალაქი კანბერა. ის სხვა ქალაქებისგან თავისი მდებარეობით გამოირჩება. იგი სანაპიროდან საკმაოდ მოშორებით, მთების გარემოცვაში, სხვა დიდ ქალაქებზე უფრო მაღლა მდებარეობს. კანბერის გეომეტრული ცენტრი არის დაბალი ბორცვი, რომელსაც გარს ორი წრიული საავტომობილო გზეა აკრავს.Aაქედან ქუჩები რადიალურად იშლება სხვადასხვა მიმართულებით. ქალაქის შუაში შექმნილია ხელოვნური ტბა, რომელიც ძალიან ჰგავს ფართო მდინარეს. დედაქალაქის პანორამა კარგად ჩანს ეინსლის მთიდან, რომელიც ქალაქის ჩრდილო-აღმოსავლეთითაა აღმართული. მთის პირდაპირ მდებარეობს ომის მემორიალური მუზეუმის შენობა მრგვალი გუმბათით, რომელიც ბიზანტიურ ტაძარს ანდა აღმოსავლურ მავზოლეუმს მოგვაგონებს. ტბის აღმოსავლეთ ნაწილში მდებარე პატარა კუნძულზე აღმართულია 46 მეტრი სიმაღლის თეთრი მონუმენტი. ეს არის ბრიტანეთის მთავრობის საჩუქარი კანბერის დაარსების 50 წლისთავთან დაკავშირებით. ტბის დასავლეთით არის 100 მეტრი სიმაღლის კაპიტან კუკის შადრევანი.
დამსვენებელთა მნიშვნელოვან რაოდენობას იზიდავს კვინსლენდის შტატის დედაქალაქი ბრისბენი. ქალაქი განლაგებულია ზღვიდან 30-40 კმ-ის დაშორებით. აქ მდებარეოს შესანიშნავი ბოტანიკური ბაღი, სადაც წარმოდგენილია შტატის მდიდარი ფლორა. ბრისბენიდან შეგიძლიათ მოხვდეთ ლოუნ პაინში, სადაც შეიძლება ჩანთოსანი დათვის კოალასა და რუხი კენგურუს ნახვა. სამხრეთით, დაახლოებით 100 კმ-ში მდებარეობს პოპულარული საზღვაო კურორტი – ოქროს ნაპირი, ფართო პლაჟებითა და ყოველთვის კარგი ამინდით. სადაც წელიწადში 300-ზე მეტი მზიანი დღეა. იგი შედგება 35 პლიაჟისაგან. აქ განვითარებულია სპორტის სხვადასხვა სახეობა, ვინდ-სერფინგი, ყვინთვა, იახტინგი, წყალქვეშა ცურვა. აქვეა
▲გარდა ამისა ტურისტების ყურადღებას იპყრობს კარილიონი სამრეკლო კოშკი, რომელიც ყოველ 15 წუთში ლონდონის ბიგ ბენის მელოდიას იმეორებს. ასევე 195 მეტრი სიმაღლის სატელევიზიო ანძა, გადმოსახედი მოედნებით. უამრავი ტურისტი სტუმრობს ვიქტორიის შტატის დედაქალაქს – მელბურნს. ეს არის ქვეყნის ერთ-ერთი უდიდესი ქალაქი, საქმიანი ცხოვრების ცენტრი. აქ თავმოყრილია უმსხვილესი კორპორაციებისა და ფირმების, უდიდესი ბანკების შტაბ-ბინები და ოფისები. მელბურნი თავისი რბილი დაკომფორტული ჰავით, გამწვანებული პარკებითა და ბაღებით ყველაზე ევროპულ ქალაქად ითვლება ავსტრალიაში. აქ გვრდიგვერდ უამრავი ცათამბჯენი და ქვის სახლია განთავსებული. ქალაქში ექსკურსიის დროს შეიძლება დავათვალიეროთ ვიქტორიის შტატის ეროვნული მუზეუმი, სახელმწიფო ბიბლიოთეკა, [[პავლე მოციქული|წმ. პავლეს]] ტაძარი. ტურისტების დიდ ინტერესს იწვევს კაპიტან კუკის სახლი. მელბურნი არის განათლების ერთ-ერთი ცნობილი ცენტრი ქვეყანაში. აქ მდებარეობს სამი უნივერსიტეტი. მელბურნი ცნობილია თავისი სურათების გალერეით, რომელიც სამხრეთ ნახევარსფეროში საუკეთესოდ ითვლება, ასევე – ფეშენებელური სასტუმროებით და რესტორნებით, უდიდესი სტადიონით, რომელიც 120 ათას მაყურებელს იტევს. აქ მრავალი სპორტული ღონისძიება ტარდება დოღი მელბურნის თასის მოსაპოვებლად, ფორმულა-1 საერთაშორისო რბოლები, ავსტრალიის ღია ჩემპიონატი ჩოგბურთში და ა.შ. ფართოდაა ცნობილი მელბურნის ბოტანიკური ბაღი, რომელიც XIX საუკუნის შუა წლებში დაარსდა და ქვეყანაში საუკეთესოდ ითვლება. მელბურნიდან 50 კმ-ში მაღალ მთებს შორის, ევკალიპტების ჩრდილში, მდებარეობს ზოოლოგიური ნაკრძალი ჰილსვილი, სადაც შეგიძლიათ ნახოთ ავსტრალიური სირაქლემა ემუ, კენგურუ, ექიდნა, გიგანტური ხვლიკი გოანა და სხვა ენდემური ცხოველები. მელბურნიდან 120 კმ-ში მდებარეობს კუნძული ფილიპი – ველური ავსტრალიური ცხოველების სამყარო, სადაც ტურისტებს საშუალება აქვს გაიცნონ ისეთი ცხოველები, როგორებიცაა კენგურუ, კოალა, ვომბატი. საღამოობით კი თვალი ადევნონ “პინგვინების აღლუმს” საოცარ სანახაობას, როდესაც დილაუთენია ოკეანეში წასული ასობით პატარა პინგვინი ერთდროულად ბრუნდება ხმელეთზე.
▲ბრისბენიდან შეგიძლიათ მოხვდეთ ლოუნ პაინში, სადაც შეიძლება ჩანთოსანი დათვის კოალასა და რუხი კენგურუს ნახვა. სამხრეთით, დაახლოებით 100 კმ-ში მდებარეობს პოპულარული საზღვაო კურორტი – ოქროს ნაპირი, ფართო პლაჟებითა და ყოველთვის კარგი ამინდით. სადაც წელიწადში 300-ზე მეტი მზიანი დღეა. იგი შედგება 35 პლიაჟისაგან. აქ განვითარებულია სპორტის სხვადასხვა სახეობა, ვინდ-სერფინგი, ყვინთვა, იახტინგი, წყალქვეშა ცურვა. აქვეა ჩოგბურთისა და გოლფის შესანიშნავი მოედნები. სამხრეთ ნახევარსფეროს ყველაზე დიდ გასართობ პარკში “ზღვის სამყარო” შესაძლებელია დელფინებისა და ზღვის კატების, ვეშაპებისა და ზღვის ლომების ნახვა. აქვე გახსნილია აკვაპარკი. მნახველთა დიდ ნაწილს იზიდავს პარკი “კინოს სამყარო”, სადაც ჰოლივუდის ატმოსფერო სუფევს. აქ ტურისტებს შეუძლიათ იხილონ პოპულარული კინოგმირები და, რაც მთავარია, თვითონ გახდნენ ფილმის მონაწილეები: გაისეირნონ ბეტმენის მანქანით, ან მონაწილეობა მიიღონ ბანკის გაძარცვაში. “ოცნებების სამყარო” არის სხვადასხვა ატრაქციონების პარკი, სადაც ძველი ავსტრალიის ატმოსფერო იგრძნობა. აქ შესაძლებელია ევკალიტის ტყეში გასეირნება, კოალას ხელში აყვანა და კენგურუების გამოკვება. დიდი პოპულარობით სარგებლობს პარკი, რომელიც მრავალგვარ წყლის ატრაქციონს სთავაზობს დამსვებებლებს. ბრისბენში არის ქვეყანის უდიდესი სამორინე, აქვეა რესტორნები, ბარები, კაფეები და საკონცერტო დარბაზი. ტურისტების მნიშვნელოვან რაოდენობას იზიდავს დიდი ბარიერული რიფი, რომელიც ჩრდილო-აღმოსავლეთის სანაპიროს გასწვრივ 2500 კილომეტრზეა გადაჭიმული. ეს მსოფლიოში ყველაზე გრძელი მარჯნის წარმონაქმნია. ყველა ფორმისა და ფერის მარჯნის გარდა, ამ წყლებში 1,5 ათასზე მეტი სახეობის თევზი და კიბოსებრი ცხოვრობს. აქ არის უნიკალური ტროპიკული ბუნება ეგზოტიკური ფლორითა და ფაუნით, შესანიშნავი პლაჟებითა და სუფთა წყლით. ეს ნამდვილი სამოთხეა წყალწვეშა ცურვის მოყვარულთათვის. ალის სპრინგსი არის ქალაქი, რომელიც მდებარეობს ჩრდილოეთის ტერიტორიაზე, ავსტრალიის ცენტრში. დღეს ის მნიშვნელოვან ტურისტულ ცენტრს წარმოადგენს. სტუმრების უდიდეს ინტერესს იწვევს ახლოს ეროვნულ პარკში მდებარე კლდოვანი წარმონაქმნი, სახელად ულურუ (ევროპული სახელწოდება აიერს-როკი), რომელიც ისეთი ქანებითაა აგებული, რომ მზის ჩასვლის დროს ნაკვერჩხალს წააგავს. ადგილი [[1987]]წ იუნესკომ მსოფლიო მემკვიდრეობის ნუსხაში შეიტანა. ყოველწლიურად ულურუში ნახევარ მილიონამდე ტურისტი ჩადის. დარვინი ავსტრალიის ყველაზე ჩრდილოეთით მდებარე პორტია და წარმოადგენს ჩრდილოეთის ტერიტორიის ადმინისტრაციულ ცენტრს. მეორე მსოფლიო ომის დროს ის ძალიან დაზარალდა, ხოლო [[1974]] წელს ციკლონმა ტრეისიმ თითქმის მთლიანად დაანგრია. დღეს დარვინი თანამედროვე არქიტექტურული ქალაქია. ტურისტულ ცენტრად ის აქცია მსოფლიო მნიშვნელობის ბუნებრივმა პარკმა კაკადუ. დასავლეთ ავსტრალიის დედაქალაქი პერტი არის თანამედროვე ქალაქი მაღალი შენობებითა და შემორჩენილი ძველი ნაგებობებით. დასავლეთ ავსტრალია საინტერესოა მრავალფეროვანი ბუნებრივი რესურსებით, ასევე აქ არის მოვარდისფრო ალმასების მოპოვების მსოფლიოში ერთადერთი საბადო, ოქროს დიდი მარაგები, მარგალიტის გამოზრდის ფერმები. ასევე საინტერესოა სამხრეთ ავსტრალიის დედაქალაქი ადელაიდა. ქალაქი კარგადაა დაგეგმილი ფართო ქუჩებით და უამრავი პარკით. ადელაიდაში ბევრი ტაძარი და ეკლესიაა. ტურისტებს აქ იზიდავთ კუნძული კენგურუ. ადელაიდადან ცოტა მოშორებით მდებარეობს ბაროსას ხეობა, რომელიც განთქმულია თავისი ღვინით. ასევე სიახლოვესაა აბორიგენების მიერ მოხატული კლდეები. განსაკუთრებით აღსანიშნავია მომსახურების სფერო. ავსტრალიაში სასტუმროები უმაღლესი სტანდარტებით არის მოწყობილი და კლიენტებს ხელსაყრელ ფასებს სთავაზობს. ავსტრალიაში ჩამოსული ტურისტების ყველაზე დიდი რაოდენობა არის ამერიკის შეერთებული შტატებიდან და ახალი ზელანდიიდან. დიდი ნაკადი მოდის ასევე ევროპიდან (განსაკუთრებით დიდი ბრიტანეთიდან) და აზიიდან (მალაიზიიდან, სინგაპურიდან, იაპონიიდან და ჩინეთიდან, კერძოდ, ჰონგ-კონგიდან). ავსტრალიელებსაც უყვართ მოგზაურობა. განსაკუთრებული ნაკადი ავსტრალიიდან მიემართება ახალ ზელანდიაში, მალაიზიაში, სინგაპურში, იაპონიაში, ჰონგ-კონგში. ევროპის ქვეყნებიდან პოპულარულია დიდი ბრიტანეთი, რაც აიხსნება მათი ეკონომიკური, პოლიტიკური, ეთნიკური და კულტურული კავშირით. გარდა ამისა ავსტრალიელები მოგზაურობენ იტალიაში, ესპანეთში, საფრანგეთში.
== დემოგრაფია ==
{{მთავარი|ავსტრალიის დემოგრაფია}}▼
{| class="wikitable" style="float:right; margin-left:0.8em; margin-bottom:0.4em;"
! colspan="3" | '''ისტორიული მოსახლეობა'''<ref>{{cite web|url=http://populstat.info/Oceania/australc.htm|title=<!-- Do not remove the following capitalisation. This is the actual title of the page. See the citation for clarification! -->AUSTRALIA: population growth of the whole country|publisher=populstat.info|accessdate=2008-07-22}} 19th century figures do not include the indigenous population.</ref>
ხაზი 227:
| style="text-align:center;"| 2009 || style="text-align:right;"| 21 828 704<!-- 21 828 704 is the estimated population, taken from the official population clock, as of 29 June 2009. For consistency with ABS projections that are typically made on 30 June, current year estimated population should be as estimated on, or as near to 30 June as possible. -->|| style="text-align:right;"| 13.6 %
|}
▲{{მთავარი|ავსტრალიის დემოგრაფია}}
ავსტრალიის მოსახლეობის დინამიკაში მნიშვნელოვანია მიგრაციის როლი. [[მეორე მსოფლიო ომი|მეორე მსოფლიო ომამდე]] ეროვნული შემადგენლობა მრავალფეროვნებით არ გამოირჩეოდა. მოსახლეობის უდიდეს ნაწილს ბრიტანეთის კუნძულებიდან ჩამოსულები ან მათი შთამომავლები წარმოადგენდნენ. დღეს სიტუაცია მნიშვნელოვნად შეცვლილია. [[ქვეყნების სია მოსახლეობის სიმჭიდროვის მიხედვით|სიმჭიდროვე]] ერთ-ერთი დაბალია მსოფლიოში. ურბანიზაცია კი ერთ-ერთი ყველაზე მაღალი. საშუალო სიმჭიდროვე შეადგენს ორ კაცს კვადრატულ კილომეტრზე. მჭიდროდ დასახლებული რაიონებიდან კი გამოირჩევა ქვეყნის სამხრეთ-აღმოსავლეთი და სამხრეთ-დასავლეთი, როცა ცენტრალური რაიონები თითქმის დაუსახლებელია.
ხაზი 245:
ადგილობრივი მკვიდრი ავსტრალიელების პატიმრობისა და უმუშევრობის გამოცდილების შეფასება საშუალოზე მაღალია, დაბალია განათლება და ცხოვრების ხანგრძლივობა კაცებსა და ქალებს შორის 11-17 წლით მცირეა არაადგილობრივ ავსტრალიელებთან შედარებით<ref>{{Cite news|url=http://www.theaustralian.news.com.au/story/0,25197,24708205-601,00.html|title=Life gap figures not black and white|author=Stephen Lunn|publisher=[[The Australian]]|date=26 November 2008|accessdate=24 April 2009}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.smh.com.au/text/articles/2009/04/09/1239222992443.html|title=Indigenous health gap closes by five years|author=Joel Gibson|publisher=[[The Sydney Morning Herald]]|date=10 April 2009|accessdate=24 April 2009}}</ref>.
ბევრი სხვა განვითარებული ქვეყნის მსგავსად, ავსტრალია იტანს დემოგრაფიულ ცვლილებას მოხუცი მოსახლეობის მიმართ, [[2004]] წელს, მოქალაქეების საშუალო ასაკი იყო 38,8 წელი<ref>Parliament of Australia, Parliamentary Library (2005). [http://web.archive.org/web/20060422025420/http://www.aph.gov.au/Library/pubs/rn/2004-05/05rn35.pdf Australia’s aging workforce].</ref>. ავსტრალიელების დიდი რიცხვი (759
გასული საუკუნის დასაწყისში, ავსტრალიის მოსახლეობა შეადგენდა დაახლ. 3 765 300 კაცს. ეს რიცხვი გაიზარდა 579 %-ით და დღესდღეობით ავსტრალიის მოსახლეობა შეადგენს 21 828 704 კაცს.
==== ენა ====
[[ინგლისური ენა|ინგლისური]] არის ქვეყნის [[ეროვნული ენა]]<ref name=language>{{cite web|url=http://www.immi.gov.au/media/publications/multicultural/confer/04/speech18b.htm|title=Pluralist Nations: Pluralist Language Policies?|work=1995 Global Cultural Diversity Conference Proceedings, Sydney|publisher=[[Department of Immigration and Citizenship]]|accessdate=2009-01-11}} "English has no de jure status but it is so entrenched as the common language that it is de facto the official language as well as the national language."</ref>. [[ავსტრალიური ინგლისური]] არის ენის ერთ-ერთი მთავარი ვარიანტი, თავისი საკუთარი დამახასიათებელი აქცენტითა და ლექსიკონით, მაგრამ ნაკლებადაა მასში დიალექტების ვარიანტები (გარდა პატარა რეგიონალური გამოთქმებისა და ლექსიკური ცვლილებებისა), ვიდრე ბრიტანულში და ამერიკულ ინგლისურში. გრამატიკა და მართლწერა ძირითადად დაფუძნებულია [[ბრიტანული ინგლისური|ბრიტანულ ინგლისურზე]]. [[2001]] წლის აღწერის მიხედვით, მოსახლეობის 80 %-ს შეუძლია ლაპარაკი მხოლოდ ინგლისურ ენაზე. შემდეგ მოდის: [[ჩინური ენა|ჩინური]] (2
მნიშვნელოვანი პროპორცია პირველსა და მეორე თაობის გადმოსახლებულებს შორის ორენოვნებაა. ჯერათ, რომ დაახლ. 200-300 ავსტრალიური აბორიგენული ენა არსებობდა ევროპელებთან პირველი კონტაქტის პერიოდში. ამათგან დაახლ. 70 ენა გადარჩა და ბევრი ენაზე მხოლოდ მოხუცი ხალხი თუ ლაპარაკობს. მარტო 18 აბორიგენულ ენაზე ლაპარაკობს ყველა ასაკის ხალხი<ref name=nilsr>{{cite web|url=http://www.arts.gov.au/indigenous/national_indigenous_languages_survey_report_2005|title=National Indigenous Languages Survey Report 2005|publisher=Department of Communications, Information Technology and the Arts|accessdate=2009-09-05}}</ref>. აბორიგენული ენა მხოლოდ 50 000 კაცისთვის (მთელი მოსახლეობის 0
==== რელიგია ====
{{მთავარი|რელიგია ავსტრალიაში}}
ავსტრალიას არ აქვს [[ოფიციალური რელიგია]]. [[2006]] წლის აღწერით, ავსტრალიელების 64 % იყო [[ქრისტიანობა|ქრისტიანთა]] სიაში, მათ შორის 26 % [[რომის კათოლიკური ეკლესია|კათოლიკეები]], ხოლო 19 % [[ანგლიკანიზმი|ანლიკანეები]]. "ათეისტები" (რომელიც მოიცავს [[საუკუნო ჰუმანიზმი|საუკუნო ჰუმანიზმს]], [[ათეიზმი|ათეიზმს]], [[აგნოსტიციზმი|აგნოსტიციზმსა]] და [[რაციონალიზმი|რაციონალიზმს]]) ავსტრალიელების 19 %-ს შეადგენენ და არის ყველაზე ზრდადი ჯგუფი (2006 წლისა და 2001 წლის აღწერებს შორის სხვაობის თანახმად), ხოლო დანარჩენმა 12 %-მა უარი განაცხადა პასუხზე ან მისცა არაადეკვატური განმარტება. ავსტრალიაში მეორე ყველაზე დიდი რელიგიაა [[ბუდიზმი]] (2
==== განათლება ====
ხაზი 266:
== კულტურა ==
{{მთავარი|ავსტრალიის კულტურა|ავსტრალიის მუსიკა|ავსტრალიის სპორტი}}
[[ფაილი:Royal exhibition building tulips straight.jpg|thumbnail|[[სამეფო საგამოფენო დარბაზი]] [[მელბურნი|მელბურნში]]]] იყო პირველი შენობა ავსტრალიაში, რომელიც იუნესკოს [[მსოფლიო მემკვიდრეობა|მსოფლიო მემკვიდრეობის]] ძეგლი გახდა [[2004]] წელს [[1788]] წლიდან, ავსტრალიური კულტურის თავდაპირველი საფუძველი იყო ანგლო-კელტური [[დასავლეთის კულტურა]]. ავსტრალიის თავისებური კულტურული მახასიათებლები წარმოიშვა ქვეყნის ბუნებრივი გარემოსა და აბორიგენების კულტურისაგან. [[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] შუა წლებში, ავსტრალიის კულტურაზე ძლიერი ზემოქმედება მოახდინა [[აშშ-ის კულტურა|ამერიკულმა პოპულარულმა კულტურამ]], ძირითადად ტელევიზიამ და კინომ. სხვა კულტურული ზემოქმედება განიცადა მოსაზღვრე აზიური ქვეყნებისა და არაინგლისურად მოლაპარაკე ქვეყნებიდან გადმოსახლებული ხალხის მიერ.
[[ფაილი:Sunlight Sweet Coogee Arthur Streeton.jpg|thumbnail|140px|left|[[არტურ სტრიტონი]]ს [[პეიზაჟი]] - Sunlight Sweet]]
[[ავსტრალიის სახვითი ხელოვნება|ავსტრალიური სახვითი ხელოვნება]] მიჩნეულია, რომ დაიწყო [[კლდის მხატვრობა|კლდისა]] და ხის ქერქზე მხატვრობასთან ერთად<ref>Welch, David. "[http://www.aaia.com.au/ Aboriginal Fine Arts Gallery]", aaia.com.au. Retrieved on 2 November 2008.</ref>. ევროპული დასახლებების დროიდან, ავსტრალიური მხატვრობის თემა იყო ავსტრალიური პეიზაჟი, მაგალითისთვის [[ალბერტ ნამატჟირა]]ს, [[არტურ სტრიტონი]]სა და სხვა [[ჰიდელბერგის სკოლა|ჰიდელბერგის]] სკოლის მიმდევრების ნამუშევრები. ქვეყნის პეიზაჟები იმეორებს შთაგონების წყაროს ავსტრალიური თანამედროვე მხატვრებისათვის; იგი იქნა დახატული სახელოვან ნამუშევრებში, რომელიც შეასრულეს ისეთმა არტისტებმა, როგორებიც არიან: [[სიდნეი ნოლანი]], [[გრეის კოსინგტონ სმიტი]], [[ფრედ უილიამსი]], [[სიდნეი ლონგი]] და [[კლიფტონ ფუგი]]. ავსტრალიელ არტისტებზე გავლენა მოახდინა თანამედროვე ამერიკულმა და ევროპულმა მხატვრობამ. მათ შორის ხელოვანებმა: [[კუბიზმი|კუბისტი]] [[გრეის კროული]], [[სიურრეალიზმი|სურეალისტი]] [[ჯეიმზ გლისონი]], [[აბსტრაქტული ექსპრესიონიზმი|აბსტრაქტული ექსპრესიონისტი]] [[ბრეტ ვიტელი]] და [[პოპ-არტი]]სტი [[მარტინ შარპი]]. [[ავსტრალიის ეროვნული გალერეა]] და სხვა მთავარი გალერეები ინახავენ ავსტრალიურ და ზღვის გადაღმა კოლექციებს, მეოცე საუკუნის დასაწყისიდან დღევანდელ დღემდე.
| |||