ჯალალედინ რუმი: განსხვავება გადახედვებს შორის

მევლანას მამა იყო სახელად მოჰამად იბნ ჰუსეინი (დაიბადა 1148 წელს), შემდგომ კი იხსენიებდნენ შემდეგნაირად - ბაჰა ედ-დინ ვალადი ({{lang-ar|}}ბრწყინვალება სარწმუნოებისა - بها الدین ولد), მოგვიანებით კი “სულთან ალ-ულამა”, ანუ მეცნიერთა (სწავლულთა) სულთანიც კი უწოდეს (سلطام العلماء). გარდა იმისა, რომ ბაჰა ყურანის კარგად მცოდნე იყო, მას თეოლოგის და იურისტის სტატუსიც ჰქონდა. მომავალი პოეტის წინაპრები მამის მსგავსად ცნობილი ჰანაფიტი იურისტები იყვნენ. ცნობილია დედის სახელიც - მუმინე-ხათუნი (“მუმინე” - ღვთისნიერი, ერთგული და “ხათუნი” - ქალი, ქალბატონი) ბაჰა ედ-დინ ვალადი განათლებული და საზოგადოებისთვის კარგად ცნობილი კაცი იყო და მას ხშირად უხდებოდა ხორასნის ერთ-ერთ მნიშვნელოვან ქალაქ ნიშაბურში ჩასვლა ([[ომარ ხაიამი|ომარ ხაიამის]] მშობლიური ქალაქია). ნიშაბურში მან ერთხელ თავისი შვილი, ყრმა მოჰამადიც წაიყვანა, სადაც შეხვდნენ იმ დროისთვის უკვე სახელმოხვეჭილ სპარსელ პოეტს და სუფიზმის ერთ-ერთ გამოჩენილ მოღვაწეს ფარიდ ედ-დინ ათარს (დაიბადა 1141 წელს). სახელოვანი ფარიდ ედ-დინ ათარის და მომავალი პოეტის, ჯალალ ედ-დინ რუმის შესახებაც ჰყვებოდნენ სუფიზმის და მის მსგავს მოძღვრებათა მიმდევარნი ნაირგვარ ამბებს. რუმის ბავშვობიდანვე მიაწერეს სასწაულებრივ მოვლენებთან დაპირისპირება, უზენაეს სამყაროთაგან მოვლენილ სულებთან შეხვედრები და ა.შ. სულთამხილავმა ფარიდ ედ-დინ ათარმა მის მეგობრის ბაჰა ედ-დინის ვაჟის არსებაში თავისი მემკვიდრე, მომავალში სრულიად სუფიზმის უპირველისი მოძღვარი განჭვრიტა და მას აჩუქა თავისი მისტიკური პოემა - “ასრარ-ნამე” (იდუმალებათა წიგნი) - და ამ ძღვენს საგანგებო ღვთიური კურთხევაც (ბარაქა) მიაყოლა, რითაც მომავალი პოეტი და მოძღვარი შეძლებდა ადამიანში სულიერი “არხების” გახსნას და უზენაესი სამყაროს შეცნობას. მის მამას კი უთხრა: “შენი შვილი დედამიწაზე აღანთებს ცეცხლს, რითაც ღვთისმსახურებას გამაოგნებელი ელვარება შეემატება”.<ref>Franklin Lewis, Rumi: Past and Present, East and West, Oneworld Publications, 2008 (revised edition). pp. 90–92: "Baha al-Din’s disciples also traced his family lineage to the first caliph, Abu Bakr (Sep 9; Af 7; JNO 457; Dow 213). This probably stems from willful confusion over his paternal great grandmother, who was the daughter of Abu Bakr of Sarakhs, a noted jurist (d. 1090). The most complete genealogy offered for family stretches back only six or seven generations and cannot reach to Abu Bakr, the companion and first caliph of the Prophet, who died two years after the Prophet, in C.E. 634 (FB 5–6 n.3)."</ref><ref>H. Algar, “BAHĀʾ-AL-DĪN MOḤAMMAD WALAD“, Encyclopedia Iranica. There is no reference to such descent in the works of Bahāʾ-e Walad and Mawlānā Jalāl-al-Dīn or in the inscriptions on their sarcophagi. The attribution may have arisen from confusion between the caliph and another Abū Bakr, Šams-al-Aʾemma Abū Bakr Saraḵsī (d. 483/1090), the well-known Hanafite jurist, whose daughter, Ferdows Ḵātūn, was the mother of Aḥmad Ḵaṭīb, Bahāʾ-e Walad’s grandfather (see Forūzānfar, Resāla, p. 6). Tradition also links Bahāʾ-e Walad’s lineage to the Ḵᵛārazmšāh dynasty. His mother is said to have been the daughter of ʿAlāʾ-al-Dīn Moḥammad Ḵārazmšāh (d. 596/1200), but this appears to be excluded for chronological reasons (Forūzānfar, Resāla, p. 7)</ref><ref>(Ritter, H.; Bausani, A. "ḎJalāl al- Dīn Rūmī b. Bahāʾ al-Dīn Sulṭān al-ʿulamāʾ Walad b. Ḥusayn b. Aḥmad Ḵhaṭībī ." Encyclopaedia of Islam. Edited by: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel and W.P. Heinrichs. Brill, 2009. Brill Online. Excerpt: "known by the sobriquet Mawlānā (Mevlâna), Persian poet and founder of the Mawlawiyya order of dervishes"): "The assertions that his family tree goes back to Abū Bakr, and that his mother was a daughter of the Ḵhwārizmshāh ʿAlāʾ al-Dīn Muḥammad (Aflākī, i, 8–9) do not hold on closer examination (B. Furūzānfarr, Mawlānā Ḏjalāl Dīn, Tehrān 1315, 7; ʿAlīnaḳī Sharīʿatmadārī, Naḳd-i matn-i mathnawī, in Yaghmā, xii (1338), 164; Aḥmad Aflākī, Ariflerin menkibeleri, trans. Tahsin Yazıcı, Ankara 1953, i, Önsöz, 44).")</ref>

 

 

== სქოლიო ==