ყაზახები: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
მNo edit summary |
მNo edit summary |
||
ხაზი 100:
=== საარსებო საშუალებები ===
<gallery mode="traditional" widths="300px" heights="200px">
მე-19-მე-20 საუკუნეებამდე ყაზახთა ტომები ევრაზიულ [[სტეპი|სტეპებზე]] [[მომთაბარე მეცხოველეობა|მომთაბარეობდნენ]]. მათი ძირითადი საქმიანობა პირუტყვის გაზრდა იყო. საძოვრებს სეზონურად იცვლიდნენ. ზაფხულში მაღლა მთებში ადიოდნენ, ხოლო ზამთარს კი ქვემოთ, ნაკლებად თოვლიან ადგილას, ატარებდნენ. ზამთარი არ გამოირჩეოდა მნიშვნელოვანი მოვლენებით, რაც მათ საშუალებას აძლევდა, მოეცალათ ტანსაცმლის კეთებისა და აღჭურვილობის შეკეთებისთვის.<ref name=":0" /> მომთაბარეობა ყაზახებს იმის საშუალებასაც აძლევდა, რომ გამოეყენებინათ სეზონის მიხედვით საუკეთესო [[საძოვარი|საძოვრები]], ხოლო მათი რეგულარული მონაცვლეობა, ნიადაგს [[გამოფიტვა|გამოფიტვისგან]] იცავდა.<ref name=":0" /> საძოვრები ერთმანეთისგან საკმაოდ დაშორებული იყო და [[მიგრაცია]] ზოგჯერ 1000-1500 კილომეტრსაც აღწევდა. მიგრაციის დროს [[ცხვარი|ცხვრებს]], [[თხა|თხებსა]] და [[მსხვილი რქოსანი საქონელი|მსხვილფეხა რქოსან პირუტყვთან]] ერთად მთელი სოფელი იცვლიდა საცხოვრებელს. ამიტომ ტრანსპორტირებისა და ცხოველური პროდუქტისთვის [[ცხენი|ცხენებსა]] და [[აქლემი|აქლემებს]] არსებითი როლი ეკისრათ.<ref name=":12">Hudson, A. E. (Alfred E. (1938). Kazak Social Structure. ''Yale University Publications In Anthropology''. New Haven, Conn.: Published for the Department of Anthropology Yale University, by the Yale University Press ; H. Milford, Oxford University Press. Retrieved from <nowiki>http://ehrafworldcultures.yale.edu/document?id=rq02-002</nowiki></ref>▼
ფაილი:Kazakh shepard with dogs and horse.jpg|ყაზახი მომთაბარე
▲</gallery>მე-19-მე-20 საუკუნეებამდე ყაზახთა ტომები ევრაზიულ [[სტეპი|სტეპებზე]] [[მომთაბარე მეცხოველეობა|მომთაბარეობდნენ]]. მათი ძირითადი საქმიანობა პირუტყვის გაზრდა იყო. საძოვრებს სეზონურად იცვლიდნენ. ზაფხულში მაღლა მთებში ადიოდნენ, ხოლო ზამთარს კი ქვემოთ, ნაკლებად თოვლიან ადგილას, ატარებდნენ. ზამთარი არ გამოირჩეოდა მნიშვნელოვანი მოვლენებით, რაც მათ საშუალებას აძლევდა, მოეცალათ ტანსაცმლის კეთებისა და აღჭურვილობის შეკეთებისთვის.<ref name=":0" /> მომთაბარეობა ყაზახებს იმის საშუალებასაც აძლევდა, რომ გამოეყენებინათ სეზონის მიხედვით საუკეთესო [[საძოვარი|საძოვრები]], ხოლო მათი რეგულარული მონაცვლეობა, ნიადაგს [[გამოფიტვა|გამოფიტვისგან]] იცავდა.<ref name=":0" /> საძოვრები ერთმანეთისგან საკმაოდ დაშორებული იყო და [[მიგრაცია]] ზოგჯერ 1000-1500 კილომეტრსაც აღწევდა. მიგრაციის დროს [[ცხვარი|ცხვრებს]], [[თხა|თხებსა]] და [[მსხვილი რქოსანი საქონელი|მსხვილფეხა რქოსან პირუტყვთან]] ერთად მთელი სოფელი იცვლიდა საცხოვრებელს. ამიტომ ტრანსპორტირებისა და ცხოველური პროდუქტისთვის [[ცხენი|ცხენებსა]] და [[აქლემი|აქლემებს]] არსებითი როლი ეკისრათ.<ref name=":12">Hudson, A. E. (Alfred E. (1938). Kazak Social Structure. ''Yale University Publications In Anthropology''. New Haven, Conn.: Published for the Department of Anthropology Yale University, by the Yale University Press ; H. Milford, Oxford University Press. Retrieved from <nowiki>http://ehrafworldcultures.yale.edu/document?id=rq02-002</nowiki></ref>
განსაკუთრებული მომთაბარული ცხოვრება განსაზღვრავდა [[ნახირი|ნახირის]] ხასიათს. <ref name=":1">Finke, P. (1999). Kazaks Of Western Mongolia. ''Contemporary Kazaks : Cultural And Social Perspectives''. New York: St. Martin’s Press. Retrieved from <nowiki>http://ehrafworldcultures.yale.edu/document?id=rq02-017</nowiki></ref>შინაურ ცხოველს უნდა შესძლებოდა დიდ მანძილზე მიგრაციისთვის გაძლება, ხოლო ზამთრის თოვლის პირობებში საკუთარი თავის გამოკვება. ამ პირობებისთვის ყველაზე შესაფერისი ცხენი იყო, ამიტომაც ყაზახებს შორის ყველაზე მეტადაც აფასებდნენ. ცხენით შესაძლებელი იყო დიდი მანძილის დაფარვა შედარებით ნაკლებ დროში. ტრანსპორტირების გარდა ცხენი იყო საკვები პროდუქტების წყაროც: იყენებდნენ როგორც მის რძეს, ასევე ჭამდნენ მის ხორცს, რომელიც ყველაზე გემრიელად და ნოყიერად მიიჩნეოდა<ref name=":1" />. ცხენის თმას იყენებდნენ ძლიერი და სქელი თოკების დასამზადებლად<ref name=":2">Kurylev, V. P. (2011). Culture Summary: Kazakh. New Haven, Conn.: Human Relations Area Files. Retrieved from <nowiki>http://ehrafworldcultures.yale.edu/document?id=rq02-000</nowiki></ref>.<ref name=":3">Forde, C. D. (1934). Kazak, Kirghiz, And Kalmuck: Horse And Sheep Herders Of Central Asia.''Habitat, Economy And Society; A Geographical Introduction To Ethnology, By C. Daryll Forde''. London: Methuen & co. ltd. Retrieved from <nowiki>http://ehrafworldcultures.yale.edu/document?id=rq02-011</nowiki></ref>
| |||